DE OERMECHANISMEN VAN DE POLITIEK RIK COOLSAET BINNENLANDSE FRANCQUI LEERSTOEL 2008-2009 VUB 24 MAART 2009 Terrorisme en radicalisering, toen en nu.

Presentatie over: "DE OERMECHANISMEN VAN DE POLITIEK RIK COOLSAET BINNENLANDSE FRANCQUI LEERSTOEL 2008-2009 VUB 24 MAART 2009 Terrorisme en radicalisering, toen en nu."— Transcript van de presentatie:

1 DE OERMECHANISMEN VAN DE POLITIEK RIK COOLSAET BINNENLANDSE FRANCQUI LEERSTOEL 2008-2009 VUB 24 MAART 2009 Terrorisme en radicalisering, toen en nu

2 1. Het fenomeen ‘terrorisme’ 2. Radicalisering als ‘grondoorzaak’

3 1. Het fenomeen ‘terrorisme’ Sicari Assassijnen Anarchisten CarlosCCC ETA 1. Terrorisme zo oud als de mensheid

4 Het fenomeen ‘terrorisme’ (2) 2. Wat is terrorisme ? ‘Terrorist’ voor de enen, ‘vrijheidsstrijder’ voor de ander Tactiek, geen ideologie  Verschillend van misdrijf: vorm van politieke actie  Verschillend van oorlog: geen fysieke uitschakeling van vijand  Door uiteenlopende groepen  Kleine groepen Europol 2008

5 Het fenomeen ‘terrorisme’ (3) 3. Evolutie van het ‘jihadi’-terrorisme ‘Moslim’-terrorisme of ‘jihadi’-terrorisme ? US doden Niet-US doden NCTC (2008)

6 Het fenomeen ‘terrorisme’ (4) 3. Evolutie van het ‘jihadi’-terrorisme Jaren 80: Iraanse revolutie, Afghaanse veteranen, nationale groepen (nationale jihad) Jaren 90: al-Qaeda als mondiale en gestructureerde organisatie (internationale jihad) WTC (1993), Oost-Afrika (1998), USS Cole (2000), 9/11

7 Het fenomeen ‘terrorisme’ (4) Post 9/11  Ontmanteling al-Qaeda als organisatie  Mislukking project al-Qaeda  ‘Internationaal’ terrorisme: cliché ?  Irak (2003)  ‘Patchwork van zelfradicaliserende groepen met internationale contacten’ (Glenn Audenaert)  ‘Zelfrekrutering’ en ‘zelfontbranding’ (AIVD)  Bottom-up ipv top-down  Vergelijk met extreemlinks in jaren 70 en 80

8 2. Radicalisering als ‘grondoorzaak’ Hoe jihadi-terrorisme bestrijden ?  USA: ‘klopjacht’  EU: ‘grondoorzaken’  Vanaf juni 2004: ‘radicalisering’ als grondoorzaak Radicalisering: niet illegaal…  … en soms zelfs niet illegitiem  Oud fenomeen  Soms ‘significant’  Diverse vormen van radicalisering  Religieuze en politieke radicalisering

9 Religieuze radicalisering Niet louter islamitisch Drijfveer: zoeken naar identiteit  Wie als Moslim wordt bestempeld, gaat zich als Moslim gedragen… … zoals de geuzen in de 16 de eeuw Omgevingsfactor: onzekerheid  Religie, natie: identitaire ‘reddingsboeien’  ‘well-established religious identity actually protects against violent radicalisation’ (MI5, 2008)

10 Politieke radicalisering Niet enkel islamitisch Drijfveer: verwerping onrecht… … realiteit of perceptie ? ‘Significante’ radicalisering: oud fenomeen  Eind 19 de eeuw  Jaren dertig  Jaren zestig  Jaren negentig

11 Significante politieke radicalisering (1) 1. Omgevingsfactor: wijdverspreid gevoel van uitsluiting, frustratie, onrecht  Diverse lokale oorzaken  Etnische achterstelling (Zuid-Thailand)  Bezetting (Palestina)  Impasse (Arabische landen)  Separatisme (Tsjetsjenië)  Europa: migratie & discriminatie Ook in USA … M.a.w. radicalisering: geen import, maar van eigen bodem  Mondiaal momentum (‘Zeitgeist’)  Gevoel van solidariteit  Wie/wat ‘kaapt’ onvrede ?

12 Significante politieke radicalisering (2) 2. Kruispunt persoonlijk levensverhaal & omgevingsfactoren  Niet gek, niet arm, niet kansloos  ‘Profiling’: nutteloos  Geleidelijk proces  Persoonlijk gevoel van onrecht, frustratie, onvrede  Mentale scheiding samenleving, die geen oplossing lijkt te bieden  Politisering eigen wereldvisie (‘voorhoede’) Cruciaal belang van vrienden- en familiebanden  Groepsdenken  Ontmenselijken medeburgers  Ideologie/religie: geen grondoorzaak, enkel vehikel  Islam verwerpt (zelfmoord)terrorisme

13 Significante politieke radicalisering (3) 3. Geweld: slechts door zeer kleine minderheid  Zelfuitgeroepen ‘voorhoede’… … ook als de ‘massa’s’ niet volgen

14 De geschiedenis als gids ? Terrorismegolven komen en gaan Waar perspectief wordt geboden… … verschrompelt significante politieke radicalisering