Toneel in de Oudheid Tragedie.

Presentatie over: "Toneel in de Oudheid Tragedie."— Transcript van de presentatie:

1 Toneel in de Oudheid Tragedie

2 Ontstaan en verdere ontwikkeling
Griekse tragedie is ontstaan uit een koorlied (dithyrambe) voor Dionysos Tragedie is een combinatie van zang, dans en gesproken woord Eerst slechts 1 acteur (+ koor) Tragedieschrijver Aeschylus => 2 acteurs (+koor) Tragedieschrijver Sophocles => 3 acteurs (Volledige) stukken over van de tragedieschrijvers Aeschylus, Sophocles en Euripides

3 Componenten van een tragedie ~ Personen ~
1. Tragediedichter: De tragediedichter deed bijna al het werk zelf: hij schreef het stuk, de muziek, de choreografie en speelde oorspronkelijk ook de hoofdrol (protagonist). Daarnaast was hij de regisseur en studeerde muziek en dans in. 2. Acteur: In het begin een spel van het koor met één acteur (protagonist=hoofdrolspeler) Aeschylus voegde een tweede acteur (deuteragonist/antagonist=tegenspeler) Sophocles een derde acteur (tritagonist=derde speler) Acteurs speelden meerdere rollen, die te herkennen waren aan de verschillende maskers

4 Componenten van een tragedie ~ Personen ~
Alle rollen werden door mannen gespeeld Acteurs moesten ook kunnen zingen 3. Koor: Koor nam een belangrijke plaats in de tragedie in: in een lied gaf het adviezen en commentaar en leefde mee, terwijl ze erbij dansten Koor telde 50 leden tot in de laatste werken van Aeschylus    Daarna herleid tot 12 koorleden Koor was tijdens het hele stuk op het toneel Het koor stelde gewone mensen voor

5 Componenten van een tragedie ~ Opbouw van een tragedie ~
Proloog (voorwoord) monoloog of gesprek waarin het thema wordt aangekondigd en in welk moment van het verhaal het publiek valt Parados (opkomst koor) onder begeleiding van zang en dans Epeisodion (bedrijf, “episode”) Stasimon (koorlied) tussen twee epeisodia in: minimaal 3 en maximaal 5! Exodus (uittocht) einde van het stuk, het koor verlaat het toneel Bodeverhaal In veel tragedies: een emotionele monoloog, waarin een bode vertelt wat er elders is gebeurd. Vaak een verschrikkelijke gebeurtenis die of te gruwelijk of onmogelijk is weer te geven Klik hier

6 Componenten van een tragedie ~ Materiaal ~
1. Maskers: Stellen de verschillende mannen- en vrouwenrollen voor Benadrukten en overdreven de gevoelens en karakter van personage voor de zichtbaarheid voor het publiek 2. Kostumering: Hoge schoenen om beter gezien te worden Kleurrijke kostuums => verschil jong, oud, rijk arm Overdreven gezichtsuitdruk-king is zo ook voor het publiek zichtbaar Dikke zolen om goed te worden gezien

7 Componenten van een tragedie ~ Inhoud ~
De tragedieschrijvers wilden 'algemene lessen' aan de toeschouwer geven en putten daarom uit de mythologie en de heldenverhalen. De belangrijkste bronnen waren de Ilias en de Odyssee van Homerus, met name de Trojaanse Oorlog. De toeschouwers kenden deze verhalen, maar de tragedieschrijver er tot op zekere hoogte vrij mee omgaan (grote lijnen en afloop stonden wel vast): karakters van de personages anders neerzetten en andere motieven voor hun handelen aanvoeren. De hoofdpersoon is niet uitzonderlijk goed of slecht, maar die aanzien geniet, die het goed gaat, maar door een vorm van falen (hamartia) in het ongeluk stort. Zo kan de toeschouwer zich met hem identificeren en vormde het toneel een uitlaatklep voor het publiek. De omslag van geluk naar ongeluk peripetie (de ontknoping)

8 Componenten van een tragedie ~ Inhoud (vervolg)~
Een goede tragedie moest voldoen aan de “drie eenheden”: Eenheid van handeling: de scènes moesten logisch op en uit elkaar volgen Eenheid van tijd: het verhaal ontwikkelt zich bij voorkeur binnen één dag, van zonsopgang tot zonsondergang. Eenheid van plaats: een wisseling van plaats komt nooit voor. Als er elders iets gebeurde, dan werd dat door een bode in een bodeverhaal beschreven. Dramatische ironie: van dramatische ironie is sprake als het publiek meer weet dan een van de personages (bijv. Romeo die denkt dat Julia dood is en daarom zichzelf dood, maar het publiek weet dat ze schijndood is. Het publiek weet dat Oedipus met zijn moeder getrouw is en zijn vader heeft vermoord, maar hij weet dit zelf nog niet).

9 De drie grote tragedieschrijvers: Aeschylus, Sophocles en Euripides
Van duizenden tragedies die geschreven moeten zijn, hebben we er ruim dertig kompleet over. Deze zijn van de drie grote tragedieschrijvers Aeschylus, Sophocles en Euripides. Ze zouden elkaars werk ook kennen. Aeschylus ( ) de vroegste tragedieschrijver Sophocles ( ) Euripides ( ) de jongste tragedieschrijver