Evidenced based practice

Presentatie over: "Evidenced based practice"— Transcript van de presentatie:

1 Evidenced based practice
Dr. Gerrie Bours Universiteit Maastricht, verplegingswetenschap Hogeschool Zuyd, verpleegkunde 29 juni 2006 open universiteit

2 Evidence based practice
Achtergrond Definities Toepassing in klinische praktijk Relevante bronnen EBP in verpleging Discussie 29 juni 2006 open universiteit

3 EBP achtergrond 1980’s, stroming in de geneeskunde: medisch handelen veel meer baseren op kennis uit wetenschappelijk onderzoek 1982: ideeën gevat in EBM (McMaster Medical School) 1993: oprichting Cochrane Collaboration 1990’s: EBM waait over naar andere zorgvelden: EB-nursing, EB fysiotherapie etc. 29 juni 2006 open universiteit

4 EBP achtergrond Sacket et al (1997/2000):
Traditionele bronnen voor beslissingen zijn: Gedateerd (handboeken) Zitten er vaak naast (experts) Ineffectief ((bij)scholing) Te omvangrijk en gevarieerd (tijdschriften: ca , > 2 milj artikelen Past in tijdsbeeld: rationalisering en protocollering zorg 29 juni 2006 open universiteit

5 EBP definities (I) Offringa et al (2000):
EBM is het gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten Verwarrend: - wat betekent dit precies - telt alleen bewijs uit wetenschappelijk onderzoek? (en andere zaken dan? Hoe goed is dat bewijs, als het er al is?) 29 juni 2006 open universiteit

6 EBP definities (II) Kuiper et al. (2004), Cox et al (2004) in navolging van Sackett: Bij EBP gaat het om klinische beslissingen op basis vanhet best beschikbare bewijs, in combinatie met de kennis en ervaring van de behandelaar en de waarden en voorkeuren van de individuele patiënt. - ruimer en realistischer -Daarnaast ruimte voor andere zaken zoals praktische mogelijkheden, financiële randvoorwaarden 29 juni 2006 open universiteit

7 EBP: definities (II) Voorkeur patiënt Evidence Beslissing
(bewijs uit onderzoek) Beslissing Kennis en ervaring hulpverlener 29 juni 2006 open universiteit

8 Toepassing EBP in klinische praktijk
Klinisch probleem vertalen naar een beantwoordbare vraag in de praktijk Zoeken naar evidence (beste bewijsmateriaal) Beoordelen (wegen) van evidence Beslissing nemen op basis van evidence, voorkeur patiënt en expertise hulpverlener Evaluatie van dit proces 29 juni 2006 open universiteit

9 1. Van probleem naar vraag
Hulpmiddel bij formuleren beantwoordbare vraag: “PICO” - Patiëntengroep (klinisch relevante informatie: diagnose, leeftijd, behandelsetting, etc.) - Interventie (in ruime zin: therapie, diagnostiek) - Controle conditie (waarmee wordt therapie, diagnostische test etc. vergeleken? - Outcome (eindcriteria voor interventie) NB goede vraag vermindert kans op teveel of te weinig informatie 29 juni 2006 open universiteit

10 2. Zoeken naar evidence Diverse bronnen: Tijdschriftartikel
Websites van overheidsorganen, beroepsverenigingen Etc. etc. NB steeds meer info elektronische beschikbaar vereist een systematische aanbak 29 juni 2006 open universiteit

11 3. Beoordelen evidence Gevonden informatie beoordelen op:
methodologische kwaliteit onderzoek toepasbaarheid voor specifieke patiëntensituatie (en eigen praktijksituatie) Voorwaarde: hulpverlener beschikt over enige kennis van onderzoeks- methoden en klinische ervaring 29 juni 2006 open universiteit

12 4. Beslissing nemen 5. Evaluatie
Informatie over de 3 pijlers EBP bundelen en tot afweging komen 5. Evaluatie Het aangepaste handelen evalueren 29 juni 2006 open universiteit

13 Hoe ontstaat evidence? Beperkt tot effectiviteitsvragen:
Gerandomiseerde effectonderzoeken (RCT’s) Systematische reviews/meta-analyses 29 juni 2006 open universiteit

14 Levels of evidence (b.v. in richtlijn beroerte)
Niveau A: Sterk Meta-analyses/systematische reviews Enkele grote en goede RCT’s Niveau B: Matig Kleinere en minder goede RCT’s Niveau C: Beperkt Ander wetenschappelijk onderzoek Niveau D: Geen Mening van experts 29 juni 2006 open universiteit

15 Vertaalslag evidence In protocollen, standaarden en richtlijnen
Zie bijvoorbeeld etc. etc. 29 juni 2006 open universiteit

16 EBP: belangrijke bronnen (I)
EBP tijdschriften Evidence based medicine Evidence based nursing Stimulus (fysiotherapie), etc. 29 juni 2006 open universiteit

17 EBP: belangrijke bronnen (II)
Websites Etc. etc. 29 juni 2006 open universiteit

18 EBP: belangrijke bronnen (III)
Literatuur databases zoasl PubMed, Cinahl, Medline, Psyclit, Embase etc. Cochrane collaboration 29 juni 2006 open universiteit

19 Praktijkvoorbeeld Klinisch probleem
Op afdeling neurologie komen veel slikklachten voor. Momenteel screent de logopediste deze patiënten alvorens zij mogen eten. Dit betekent dat patiënten soms onterecht (vaak in het week-end) sondevoeding krijgen. Is er een methode om deze patiënten te laten screenen op slikklachten door verpleegkundigen zodat het onterecht inbrengen van een sonde voorkomen kan worden? 29 juni 2006 open universiteit

20 PICO - vraag Welke bedside screeningsmethode (I) die uitgevoerd kan worden door verpleegkundigen geeft de meeste kans om bij neurologische patiënten (P) slikklachten aan te tonen of uit te sluiten (O) vastgesteld met behulp van VSS of FEES (C) 29 juni 2006 open universiteit

21 Inclusie/exclusie criteria
Design is cross-sectioneel of RCT Leeftijd ≥ 18 jaar met neurologische aandoening Indextest geschikt aan het bed door verpleegkundigen Ned Eng Duits Invasieve index test Slikklachten anders dan neurologisch 29 juni 2006 open universiteit

22 Zoekstrategie Medline (PubMed Embase Cinahl Psyclit
Handmatig referenties nazoeken Tot februari 2006 Trefwoorden: dysphagia en synoniemen; sensitiviteit/specificiteit 29 juni 2006 open universiteit

23 selectieprocedure Onafhankelijk door twee reviewers op inclusie en
Kwaliteitsbeoordeling Data extractie: 2 x 2 tabel eventueel statistisch poolen 29 juni 2006 open universiteit

24 Resultaten 370 artikelen door zoekstrategie
Blijft over 33 relevante artikelen Kwaliteitsbeoordeling: 10 sufficient 10 doubtful 13 insufficient Geen pooling mogelijk 29 juni 2006 open universiteit Bours, Speyer e.a. in progress

25 EBP in de verpleging Belemmeringen voor implementatie van EBP:
Wat is evidence? Contextuele factoren (cultuur, leiderschap) Gebrek aan duidelijke uitkomstmaten Niet inzien van het belang Ondoenlijk alle literatuur van het vak bij te houden Etc. etc. 29 juni 2006 open universiteit

26 Kansen: beroepsorganisatie
Koepelorganisaties hebben een belangrijke rol en taak (van Achterberg et al. 2006) Rol Taak Stimulator genereren van evidence Facilitator selecteren van evidence Initiator verspreiden van evidence Participant implementeren van evidence Performer 29 juni 2006 open universiteit

27 Kansen: onderwijs EBP in onderwijs via lectoraten en aandachtsgebieden (EBP-werkgroep, HSZ) Docentscholing Curriculumaanpassing Project EBP 29 juni 2006 open universiteit

28 Kans: lecturer practitioner of APN
Schakel tussen theorie en praktijk (Williamson et al, 2004) een persoon die deels in de praktijk werkzaam is, en deels aan een universiteit is aangesteld (Hollingworth’s 1997) (academisering werkveld) 29 juni 2006 open universiteit

29 Discussie 29 juni 2006 open universiteit