VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

Presentatie over: "VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement."— Transcript van de presentatie:

1 VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement

2 VELON 20082 2 CAPACITEITSONTWIKKELING IN PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAPPEN C. O. P. L.

3 VELON 20083 3 FOCUS Combinatie van ondersteuning van scholen en van onderzoek in scholen. (6 basisscholen) –ondersteunen bij de ontwikkeling tot professionele leergemeenschap; –kennis verwerven over verschijningsvormen van professionele leergemeenschappen en over interventies Samenwerking bevorderen tussen opleiding (kenniskring / onderzoek) en veld (concept van een kennisgemeenschap)

4 VELON 20084 4 6 SEMINARS IN TWEE JAAR MET “GUIDING COALITION” VAN ELKE SCHOOL/TEAM BEGELEIDING (KLANKBORD, ADVIES) PER SCHOOL ONDERSTEUNING

5 VELON 20085 5 KENMERKEN PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP BESCHRIJVING VAN ONTWIKKELING ALS PLG INTERVENTIES ROL VAN DE SCHOOLLEIDING EFFECTEN EFFECTEN VAN ONDERSTEUNING ONDERZOEKSVRAGEN

6 VELON 20086 6 DESIGN Combinatie van kwantitatief (survey, vragenlijsten) en kwalitatief (interviews) onderzoek

7 VELON 20087 7 ONDERZOEK LITERATUURSTUDIE: PLG Kenmerken Effecten Interventies Ondersteuningsprincipes Basis voor vragenlijst en interviewleidraden ondersteuningsprogramma analyse interviews

8 VELON 20088 8 een gemeenschap van voortdurend onderzoek en verbetering. PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

9 VELON 20089 9 DRIE CAPACITEITEN PERSOONLIJKE CAPACITEIT INTERPERSOONLIJKE CAPACITEIT ORGANISATORISCHE CAPACITEIT PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

10 VELON 200810 VELON 200810 PERSOONLIJKE CAPACITEIT Actief, reflectief en kritisch kennis (re)construeren Actuele inzichten uit wetenschap en praktijk gebruiken PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

11 VELON 200811 VELON 200811 INTERPERSOONLIJKE CAPACITEIT Gedeelde waarden en visie op leren en op de rol van de leraar Collectief leren en gedeelde praktijken PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

12 VELON 200812 VELON 200812 ORGANISATORISCHE CAPACITEIT Ondersteunde condities: bronnen, structuren en systemen Ondersteunende condities: cultuur Ondersteunend, stimulerend en gedeeld leiderschap PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

13 VELON 200813 VELON 200813 ONDERZOEK: SURVEY Kenmerken Professionele leergemeenschap Effecten (persoonlijke en collectieve doelmatigheid; innovatieve houding) COPL-Vragenlijst 6 casusscholen (begin en eindmeting) Tussen feb 06 en jun 07; 109 scholen extra (89 weerhouden)

14 VELON 200814 VELON 200814 ONDERZOEK: CASE-STUDIES Kenmerken Professionele leergemeenschap Interventies Rol schoolleider Effecten 6 casusscholen (februari 06) 4 casusscholen (oktober/november 2007)

15 VELON 200815 VELON 200815 ONDERZOEK: CASE-STUDIES Februari 06: 6 scholen - 4 leerkrachten per school individueel Okt/nov 07: 4 scholen – per school: story line schoolleider: kenmerken plg, ontwikkeling, interventies, rol schoolleiding, effecten. groepsinterview 2-4 leerkrachten: kenmerken plg, ontwikkeling, interventies, rol schoolleiding, effecten. story line individueel 2 leerkrachten: effecten

16 VELON 200816 VELON 200816 ONDERZOEK: ONDERSTEUNING Tussentijdse evaluatie ieder seminar (vragenlijst): effectiviteit, proces 3x (na 1e, 4e en 6e seminar); afname vragenlijst Kennisgemeenschappen (Pieters & De Vries): effectiviteit, informaliteit, samenstelling, interactiviteit Okt. / Nov 07: Interviews schoolleider, groepsinterview (1 kerngroeplid per school)

17 VELON 200817 VELON 200817 van september 2005 tot +/- juni 2008. LOOPTIJD sep jan jul jan jul okt jan jun 05 06 06 07 07 07 08 08 Literatuurstudie vragenlijst Afname vragenlijst (survey) Afname vragenlijst 6 casusscholen Afname vragenlijst 6 casusscholen Sem 1 2 3 4 5 6 Begeleiding Interviews casussscholen Interviews casussscholen

18 VELON 200818 VELON 200818 ONDERZOEK: CASE-STUDIES (okt/nov) 1- codering Externe context Interne context InterventiesEffecten 2- beschrijving van de scholen (4) Bovenschools beleid Overheidsbeleid Ondersteuning COPL seminars begeleiding Overige ondersteuning Overige gebeurtenissen - innovatiehistorie - organisatiepraktijken, - overige gebeurtenissen Acties van de schoolleider - gericht op pc, ic, oc - overige focus… Acties van anderen in de school - gericht op pc, ic, oc - overige focus

19 VELON 200819 VELON 200819 ONDERZOEK: CASE-STUDIES (okt/nov) 3- analyses per school (vervolg) - Aard van de ontwikkeling: fasen? - Interventies Bron Intern/extern Handeling/gebeurtenis Focus op PLG Strategie Machtsstrategie Expertstrategie Onderhandelingsstrategie Programmatische strategie Leerstrategie Effecten op capaciteiten - Rol schoolleider Cultuurbouwer Educator Architect

20 VELON 200820 VELON 200820 NOG UIT TE VOEREN ONDERZOEK 4- cross case analyse 5- statistische analyses relaties tussen kenmerken plg relaties tussen plg en effecten 6- evaluatie ondersteuningsprogramma waardering effecten

21 VELON 200821 VELON 200821 RESULTATEN VAN EEN SCHOOL DE ST.- EDUARDSCHOOL

22 VELON 200822 VELON 200822 St.-Eduard

23 VELON 200823 VELON 200823 St.-Eduard

24 VELON 200824 VELON 200824 St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling 44 68 PC 1: Actief, reflectief en kritisch kennis (re)construeren: (Reflecteren): incidenteel, impliciet, privé, niet diepgaand PC 2: Actuele inzichten uit wetenschap en praktijk gebruiken Meer mensen volgen scholing, toename inhoudelijke kennis 84,5 9

25 VELON 200825 VELON 200825 St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling 84 56 IC 1: Gedeelde visie: meer nadruk op verbeteren leren van leerlingen, meer expliciete rol van visie IC 2: collectief leren en handelen Meer gelegenheden voor leren met elkaar worden meer gebruikt, meer delen van ervaringen. Diepgang niet altijd aanwezig. Sommige lkr nog terughoudend 77,5 30

26 VELON 200826 VELON 200826 St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling 34 8 OC 1: structuur, bronnen systemen: Mogelijkheden voor leren en gebruik ervan vergroot. Scholingsbudget ontoereikend door toename scholing. Bewuste organisatorische ingrepen OC 2: cultuur Meer mensen opener naar elkaar (doorbreken wandelgangengepraat). Meer elkaar aanspreken 76 23

27 VELON 200827 VELON 200827 OC 3: leiderschap Nog steeds stimulerend, deskundig, ondersteunend. Zelf: doelgerichter. Risico van teveel taken. 25 11 St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling

28 VELON 200828 VELON 200828 St.-Eduard: Interventies - Bronnen Interventie: een geplande handeling of ongeplande gebeurtenis die individuen positief of negatief beïnvloeden in het veranderingsproces (Hall & Hord, 2006) Vanuit perspectief van de school Gepland Ongepland Extern Intern Externe handeling Interne handeling Externe gebeurtenis Interne gebeurtenis

29 VELON 200829 VELON 200829 St.-Eduard: Interventies - Bronnen Merendeel van de interventies zijn interne handelingen, m.n. van schoolleider Ook externe handelingen spelen rol, vaak door scheppen van voorwaarde Slechts zeer beperkt aantal (interne en externe) gebeurtenissen spelen rol

30 VELON 200830 VELON 200830 St.-Eduard: Interventies – Focus op PLG Bijna alle interventies mikken op de ontwikkeling van één of meer capaciteiten. Omgekeerd, op alle aspecten van een PLG zijn interventies gericht. Relatief minder interventies op persoonlijke capaciteit in vergelijking met aantal interventies gericht op interpersoonlijke en organisatorische capaciteit. Bewust interveniëren door de schoolleider onder meer o.i.v. COPL-project.

31 VELON 200831 VELON 200831 St.-Eduard: Interventies – Effecten op de capaciteiten Invloed van de interventies is aanwijsbaar: veel interventies worden gezien als effectief t.a.v. de drie capaciteiten (aspecten daarvan) Direct en indirecte invloed

32 VELON 200832 VELON 200832 PERSOONLIJKE CAPACITEIT SCHOLING (ex) Ervaren van knelpunten, nieuwe taken, nieuwe methode Druk Inspectie Nieuwe taken gegeven door SL Mogelijkheden (SL) Stimulans (SL) St.-Eduard: Interventies – Effecten op de capaciteiten INTELLECTUEEL STIMULEREN LKR SCHOLING (in) COPL-project STUDIE- BIJEENKOMSTEN TEAM

33 VELON 200833 VELON 200833 Weinig interventies vanuit machtsstrategie. Vooral de extern gesitueerde (bv. inspectie). Geen interventies vanuit onderhandelingsstrategie Ca 1/3 interventies vanuit expertstrategie: kennisoverdracht (bv. interne en externe scholing; benoemingen; controle). Ca 1/3 interventies vanuit programmatische strategie: uitlokken van cultuurverandering (bv. interne en externe scholing [COPL-project] door kennisoverdracht (intern en extern); benoemingen; controle. Ca 1/3 interventies vanuit leerstrategie: door leren van betrokkenen St.-Eduard: Interventies – Strategieën

34 VELON 200834 VELON 200834 St.-Eduard: De rol van de schoolleider Cultuurbouwer Educator Architect Voor alle subrollen worden interventies gevonden Voor alle subrollen relatief veel interventies (van 10 tot 15) (wel overlapping).

35 VELON 200835 VELON 200835 CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD- SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP 1.Ontwikkeling: verbreding, verdieping, verankering 2.Diversiteit van directe en indirecte interventies

36 VELON 200836 VELON 200836 CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD- SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP 3.Essentiële rol van de schoolleider Gericht: vanuit conceptuele kader van PLG maar koppeling aan de agenda van de school Integraal: gericht op alle capaciteiten cq. aspecten ervan invulling aan alle subrollen van de schoolleider

37 VELON 200837 VELON 200837 CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD- SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP 3.Essentiële rol van de schoolleider (vervolg) Vooral normatief-reëducatieve strategie (programmatische en leerstrategie) en ook rationeel- empirische strategie (expertstrategie) PLG ook als vernieuwing behandeld

38 VELON 200838 VELON 200838 DE ROL VAN DE LERARENOPLEIDING Opleiden in de school: eisen stellen aan de werkplek Scholen helpen ontwikkelen tot professionele leergemeenschappen Als opleiding zelf een professionele leergemeenschap zijn Studenten voorbereiden op het functioneren in een professionele leergemeenschap: aandacht voor schoolontwikkeling en leren collectief te leren in het curriculum