op de Utrechtse Heuvelrug

Presentatie over: "op de Utrechtse Heuvelrug"— Transcript van de presentatie:

1 op de Utrechtse Heuvelrug
Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug Hoe en waarom zijn er kerken op de Utrechtse Heuvelrug ontstaan? Les bij de Geschiedeniscanon van de Utrechtse Heuvelrug

2 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
Natuurgodsdienst, verering van natuurgoden Willibrord bracht hier het christelijk geloof. Hij stichtte in Utrecht de St. Maartenskerk. Van daaruit werden andere kerken in de omgeving gesticht. In de 7de eeuw hadden de bewoners van deze regio een natuurgeloof. Ze aanbeden natuurgoden zoals Wodan of Donar en ze aanbeden bepaalde plekken. In die tijd kwam de Engelse monnik Willibrord naar Utrecht om de mensen te vertellen over het christelijk geloof en om ze te bekeren. Dat ging niet zo makkelijk, want de mensen wilden aan hun natuurgeloof vasthouden. Uiteindelijk is het Willibrord toch gelukt. (Klik op de link om het filmpje over Wilibrord te bekijken: ga op deze webpagina naar de canonclip voor groep 7 en 8.) Willibrord stichtte in Utrecht de St. Maartenskerk. Later werden er rond Utrecht meer kerken gesticht.

3 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
De oudste kerk van de Utrechtse Heuvelrug staat in Doorn. Hij heet ook de St. Maartenskerk, net als de Utrechtse Domkerk. Vraag aan de leerlingen: Herkennen zij deze plek? Wat staat er op de tekening dat er daar nu zeker niet meer zal zijn? (hooiberg) De oudste kerk van de Utrechtse Heuvelrug is de kerk van Doorn (12e eeuw). Net als de kerk in Utrecht heet hij St. Maartenskerk.

4 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
Kerken kregen de naam van een beschermheilige. Sint Maarten deelde zijn mantel met een arme. Hij was een goed voorbeeld voor andere christenen. Sint Maarten is ook de beschermheilige van de stad Utrecht. St. Maarten is de beschermheilige van de stad Utrecht. Hij had goede daden gedaan en had armen geholpen. De mensen zagen hem als een goed voorbeeld, dat ze wilden volgen. Welke beschermheiligen kennen de leerlingen nog meer?

5 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
Niet alle dorpen hadden meteen een eigen kerk. In Maarn was lange tijd helemaal geen kerk. In Driebergen was eerst alleen een hulpkerk. Voor de hoogmis en andere plechtige missen moesten de mensen naar Woudenberg, Doorn en Leersum. Later werd in Driebergen deze kerk gebouwd. Niet alle dorpen op de Heuvelrug hadden meteen een eigen kerk. In Maarn moesten ze daar lang op wachten. Om naar de kerk te gaan, moesten ze (vaak lopend!) naar een dorp in de buurt.

6 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
Kerken en geestelijken werden steeds rijker. In Utrecht werd voor veel geld een hele hoge kerktoren gebouwd. Sommigen vonden dat dat geld beter aan de armen gegeven had kunnen worden. In de middeleeuwen werd de Kerk steeds rijker. Dat vonden sommigen een slechte zaak. Kon al het geld voor pracht en praal niet beter aan de armen worden gegeven? Was zo’n hoge Domtoren nou echt nodig? Zij vonden van niet.

7 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
16de eeuw: steeds meer verzet tegen de bestaande katholieke kerk. Tegenstanders: ‘protestanten’, werden onderdrukt en kwamen soms op de brandstapel terecht. Steeds meer mensen kregen kritiek op de Kerk en zeiden dat ook hardop. Zij werden ‘protestanten’ genoemd, omdat ze protesteerden tegen de gang van zaken in de Kerk. Ze vonden dat de Kerk zich te veel richtte op uiterlijk vertoon met grote en dure beelden en veel pracht en praal. Om de kritiek de kop in te drukken, werden de protestantse ‘ketters’ zo veel mogelijk op de brandstapel gezet.

8 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
Beeldenstorm (1566): protestanten richtten vernielingen aan in katholieke kerken. Ze vonden dat alle beelden de kerk uit moesten en dat de kerk weer sober en eenvoudig moest zijn: kapotgeslagen beeld uit de St. Maartenskerk in Doorn muurschilderingen in de St. Andrieskerk in Amerongen wit gekalkt Maar de protestanten werden alleen maar bozer. Ook omdat er veel armoede was en het slecht ging met de economie was er veel ontevredenheid. In 1566 drongen ze op verschillende plaatsen kerken binnen en sloegen daar alles kort en klein. In de kerken van Doorn en Amerongen kun je daar nog de gevolgen van zien: kapotte beelden en overgekalkte muurschilderingen. (Klik op de link om het filmpje over de beeldenstorm te bekijken. Dit is een schooltv-filmpje van de canonwebsite U kunt met de leerlingen na-/doorpraten over: - oorzaken van de Beeldenstorm (armoede, Spaanse overheersing, rijkdom kerk) - verschillen tussen toen en nu: - ideeën over geloof, intolerantie - kleding, vervoermiddelen, etc. )

9 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
Het katholieke geloof werd officieel verboden. Kerken kwamen in handen van de protestanten. Er waren nog wel katholieken. Zij hadden geen echte kerken meer, maar kwamen bij elkaar in huizen of boerderijen: schuilkerken. Katholieken konden geen belangrijke baantjes meer krijgen. Uiteindelijk wonnen de protestanten en werd het katholieke (oude) geloof verboden.

10 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
Nederland bezet door de Fransen: Vrijheid van godsdienst. Katholieken mochten voor het eerst in 200 jaar weer eigen kerkgebouwen bezitten. Eén van de eerste nieuwe katholieke kerken werd in 1809 gebouwd in Rijsenburg: de St. Petrus’ Bandenkerk. Twee eeuwen lang mochten katholieken geen officiële eigen kerken hebben en kwamen ze bij elkaar in schuilkerken. In 1795 kwam daar een eind aan. Toen was ons land bezet door de Fransen. Die waren katholiek en vonden dat iedereen zelf zijn godsdienst moest kunnen kiezen. Toen mochten de katholieken hier weer eigen kerken bouwen. Eén van de eerste katholieke kerken die toen hier werden gebouwd, was de St. Petrus’ Bandenkerk in Rijsenburg.

11 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
In Maarn en Maarsbergen werd de eerste kerk pas in 1883 gebouwd. Ook in de andere dorpen kwamen er nog meer kerken bij. Daarna kwamen er op de Heuvelrug nog allerlei andere kerken bij, zowel katholieke als protestantse.

12 Kerken en geloven op de Utrechtse Heuvelrug
Tegenwoordig zijn er behalve het christendom nog veel meer geloven op de Heuvelrug, bijv. Islam. Dit is de Turkse moskee in Driebergen. Behalve kerken zijn er ook gebedshuizen van niet-christelijke geloven, zoals de islam. Hier zie je de Turkse moskee in Driebergen.