ABC methodiek bij NAH en Agressie

Presentatie over: "ABC methodiek bij NAH en Agressie"— Transcript van de presentatie:

1 ABC methodiek bij NAH en Agressie
A.F.M.Hamer Klinisch psycholoog en gedragstherapeut Orbis Medisch en zorg concern Sittard-Geleen ABC trainingen RINO zuid Nederland 14 juni 2007 Symposium Agitatie en agressie bij volwassenen met NAH Maastricht

2 Ruim 6000 titels bij Amazon.com

3 Vertaald en bewerkt: Nederlandse Docentenhandleiding en Werkboek voor cursisten

4 Gedragsverandering bij ouderen
ABC Gedragsverandering bij ouderen Als cursus Als methode

5 ACHTERGROND ALS CURSUS
Speciaal ontwikkeld voor verzorgers in verpleeghuizen (Cohn, Smyer en Horgas, USA,1994). Leuk en aantrekkelijk vormgeven. Al doende leren. Oefenen in de les. Huiswerkopdrachten koppelen aan afdeling. Geen leeswerk.

6 PIJLERS Leertheoretisch kader. Methodisch verplegen.
Meest voorkomende problemen: verward gedrag; depressief gedrag; geagiteerd gedrag. Psychopathologie achtergrond van probleemgedrag. Communicatie.

7 VOOR WIE ? Ziekenverzorgers. Bejaardenverzorgers.
Verpleeghulpen en –assistenten. Activiteitenbegeleiders. Vrijwilligers. Thuiszorgpersoneel en familie?

8 ALS METHODE CENTRALE PUNTEN
Gedragstherapeutisch referentiekader. Eigen gedrag oorzaak én bestendiger probleemgedrag. Nieuwe benaderingen leren bedenken. Interventies vastleggen in zorgplan.

9 MEDIATIEF THERAPEUTISCHE METHODE
Therapie, waarbij beoogd wordt het probleemgedrag van de cliënt te veranderen door vooral te investeren in de relatie tussen de verzorgende en de cliënt

10 Kracht van de ABC methode
Toegepaste gedragstherapie Ook aandacht voor emoties en gedachten als stimuli voor gedrag In principe setting onafhankelijk Maakt verzorgers en begeleiders bewust van eigen aandeel Structurerend in consultatie processen

11 WAAR STAAN DE LETTERS ABC’S VOOR?
A Actie: gedrag. B BeWeger: Begint vanWege. C Consequenties. ‘s samen praten, samen doen: het werken in een team. Functieanalyse: Stimulus---Respons---Consequentie

12 ABC’S IN BEELD GEBRACHT
Opstaan B De wekker C Koffie of ontbijt

13 MODULE 5: VERMINDEREN VAN GEAGITEERDE ACTIE
Sheet 5.1

14

15

16 Docenten Jaarlijkse “train de trainer” cursus Licentie ABC docent
Landelijk nu circa 40 docenten Tot nu toe deden rond 5000 verzorgenden ABC cursus

17 Scharrelen en verzamelen
Een voorbeeld Scharrelen en verzamelen

18 “Scharrelen en verzamelen”

19 Observeren Actie BeWegers Consequenties Rondlopen en verzamelen
Intern: ernstige dementie, jong, behoefte aan beweging en dingen pakken Losliggende voorwerpen Consequenties Dingen vinden en vast houden (+) Personeel pakt dingen weer af (-) Toename onrust

20 ‘s Samen praten Behoefte aan rondlopen en verzamelen Toename onrust
Valgevaar Normale behoefte Door dementie geen begrip Verhinderen niet effectief Afpakken maakt haar boos en onrustig

21 Veranderen Nieuwe Actie Nieuwe BeWegers
Rondlopen en verzamelen zonder overlast voor anderen Nieuwe BeWegers Voorwerpen buiten haar bereik houden Zorgen voor aantrekkelijke voorwerpen die zij wel mag verzamelenMandjes in de gangen

22

23 Veranderen (vervolg) Nieuwe Consequenties
Meenemen van spulletjes geeft prettig gevoel(+) Contact maken door aanraken, glimlachen, enz. Niet afpakken maar omruilen

24

25 De ABC’s bij Agressie bij NAH

26 Probleemgedrag : een Interactief model
Hersenletsel Reactie van de verzorger Lichamelijke ongemakken Beleving van de cliënt Omgeving

27 Begrijpen van gedrag van mensen met hersenletsel
Waarom gedraagt Iemand met dit hersenletsel zich zo? Gedrag Wat gaat er in deze persoon om?

28 Onvervulde behoeften model bij geagiteerd gedrag (Uit: J
Onvervulde behoeften model bij geagiteerd gedrag (Uit: J. Cohen-Mansfield, Intern. Psychogeriatrics, vol 12 (1), , 2000) Levenslange gewoonten en persoonlijkheid Gedrag als middel om behoeften te vervullen Onvervulde behoeften Huidige conditie fysiek mentaal Gedrag als middel om behoeften kenbaar te maken Omgeving fysiek psychosociaal Gedrag volgt uit de interactie tussen frustratie/negatieve gevoelens en ontremming

29 Maak gebruik van de restcapaciteiten om agressie te voorkomen!

30 Effect van confronteren met tekorten
CONFRONTATIE FRUSTRATIE PROBLEEM GEDRAG ANGST AGRESSIE SPANNING

31 Effect van stimuleren van restcapaciteiten
BEHOUD VAN REST CAPACITEITEN POSITIEVE EMOTIES: PLEZIER INTERESSE ONTSPANNING GEVOEL VAN EIGENWAARDE

32 Interne BeWegers Agressieve Actie als reactie op externe BeWegers
zich zelf willen verdedigen de ander iets betaald willen zetten de ander laten weten dat het zo wel genoeg is de ander laten merken dat iets pijn doet iets kostbaars willen beschermen angst te falen, onzekerheid over wat er van je verwacht wordt als cliënt

33 MOGELIJKE BEWEGERS GEAGITEERDE ACTIE
EXTERNE BEWEGERS Fel licht Plotselinge bewegingen Harde of storende geluiden Eisen of verzoeken Pijnlijke of verstorende handelingen Opsluiten of beperkingen opleggen Vage schaduwen of onduidelijke aanwijzingen Onbegrip van anderen Sheet 5.5

34 Oude BeWegers veranderen / nieuwe BeWegers bedenken
Wat maakte dat de cliënt zich: bedreigd voelde? onheus bejegend voelde? ergerde? pijn deed of pijn gedaan werd? het gevoel kreeg bestolen te worden? onzeker en angstig gaat voelen?

35 ALGEMENE CONSEQUENTIES GEAGITEERDE ACTIE
Zelf-stimulatie Gevoel van macht (controle) Verminderen van spanning Beperkingen Conflicten / opwinding Verwondingen Pijn kan geagiteerde Acties verergeren, net zo als onplezierige gebeurtenissen depressies en depressieve Acties kunnen laten toenemen Sheet 5.6.a

36 Agressieve Actie: voorkomen en zorgen dat het niet escaleert
Houdt de aandacht vast door oogcontact en een vriendelijke rustige houding. Vraag niet naar het ‘waarom’ van de agressie (= verwijt). Niet bekritiseren of beschuldigen. Geen machtstrijd aangaan. Help de cliënt om er zonder gezichtsverlies uit te komen. Welke emotie zie je en geef daar erkenning aan? Welke behoefte heeft de cliënt. Kom met een aantrekkelijk alternatief. Wat is de belangrijkste beweger? Wat is jouw gevoel bij de agressie? Hoe ga je daar mee om? Praat met elkaar, pas acties die werken toe en stel ze bij.

37 MANIEREN OM PROBLEEM BEWEGERS TE ELIMINEREN
Verwijder opwindende of storende prikkels – geluiden, lichten, teveel aan keuzes Heb een plan om uit te kunnen wijken naar iets anders Leid de aandacht van de cliënt af naar een prettig onderwerp of activiteit Sheet 5.7

38 MANIEREN OM PROBLEEM BEWEGERS TE ELIMINEREN
LET OP JE EIGEN GEDRAG: Beweeg langzaam en kalm Spreek met een zachte stem Zorg dat je zelf zo ontspannen mogelijk overkomt Respecteer de eigen persoonlijke ruimte van de cliënten Sheet 5.7

39 Werken met eigen casuïstiek
Werk aan de winkel Werken met eigen casuïstiek

40

41