Elektromagnetische compatibiliteit

Presentatie over: "Elektromagnetische compatibiliteit"— Transcript van de presentatie:

1 Elektromagnetische compatibiliteit
GSM verbod, heeft het nog zin? Ido de Boer, klinisch fysicus, Maasstad ziekenhuis, Rotterdam 7 april 2009

2 Inhoud EMI: het verschijnsel, de onderzoeken
Wat zeggen de normen en is dat afdoende Gebruik van zenders en straling Risicoanalyse, beleid ziekenhuis En verder

3 Elektromagnetische Interferentie (EMI)
Door andere apparatuur of zenders Interferentie op de functie van het apparaat Elektromagnetische compatibiliteit (EMC) nodig om EMI te voorkomen Normaal ECG EMI door GSM

4 Soorten zenders Typische kenmerken zenders Modaliteit GSM/GPRS UMTS
DECT C2000/ TETRA Wifi Frequentie [MHz] 900/1800 1900 380 2400/5200 Max. vermogen [W] 2,0 0,2 0,25 1,0 0,1 Max. elektr. veld op 1 m [V/m] 10 2,8 3,5 7 2,2

5 Effecten op apparatuur: GSM
Meestal test met generator Verschillen met echte gebruikssituatie (vermogen, signaal) Resultaten onderling niet altijd vergelijkbaar Meeste storingen bij afstand << 1 m en vermogen > 0,1 W Calcagnini et al., Health Physics 2006

6 Effecten op apparatuur: GSM
van Lieshout et al. (AMC) in Critical Care 2007: 61 high care apparaten getest op EMI Tevens beoordeling van klinische gevolgen (H/M/L) 43% van de apparaten vertoonde storing UMTS minder storingen en kleinere afstand Geen correlatie tussen EMI en leeftijd van de apparaten

7 Effecten op apparatuur: GSM
Voorbeelden ernstig effect: Ventilator wijzigt volume, tempo of stopt tijdelijk Infuuspomp stopt zonder alarm Dialysetoestel geeft alarm lucht in systeem, stopt Externe pacemaker inhibitie Voorbeelden matig effect: Ventilator, curves afwijkend ECG baseline afwijkingen of spikes Infuuspomp, onterechte alarmen Voorbeeld gering effect: Display wijzigingen, ruis uit luidspreker

8 Effecten op apparatuur: Wifi
Niet alle onderzoeken laten effecten zien TNO 2007 wel enig effect: 96 apparaten getest, zender op 0,1 W Op 0 cm 10% apparaten EMI, op 10 cm 3% Max. EMI afstand was 50 cm Zenders kunnen geïntegreerd zijn in (medische) apparatuur Meerdere zenders in ruimte mogelijk DECT niet veel onderzocht, technisch vergelijkbaar met Wifi

9 Effecten op apparatuur: C2000
C2000 is landelijk systeem voor hulpverleners TETRA is de technologie standaard TNO 2004: 96 apparaten getest, ca. 50% EMI Grotere EMI afstanden dan bij GSM, tot 8 m 3% EMI limiet bij 5 m (1,5 m bij GSM) Dus relatief veel EMI

10 Bestaande normen afdoende?
Algemeen IEC/EN/NEN 60601 : Electromagnetic Compatibility Benoemt o.a. eisen aan markeringen documentatie, specs rf emissie en gevoeligheid Limieten voor EMI gevoeligheid en ontoelaatbare effecten Limieten (versie 2001): 3 V/m voor 80 MHz – 2,5 GHz 10 V/m voor life-supporting apparatuur

11 Bestaande normen afdoende?
Norm gaat alleen uit van elektrische veldsterkte In de praktijk blijkt patroon van het signaal van invloed Lagere frequenties meer EMI Norm biedt dus geen garantie, leeftijd apparatuur dus ook niet! Modaliteit GSM/GPRS UMTS DECT C2000/ TETRA Wifi Frequentie [MHz] 900/1800 1900 380 2400/5200 Max. vermogen [W] 2,0 0,2 0,25 1,0 0,1 Max. elektr. veld op 1 m [V/m] 10 2,8 3,5 7 2,2

12 Gebruik mobiele communicatie
Pro Belang en verspreiding van mobiele communicatie Ook voor de zorg! Onderscheid maken tussen risico’s Contra Handhaafbaarheid speciale regels Emoties rondom (ioniserende) straling Zie bijv.

13 Straling, gevaarlijk of niet?
RTL nieuws

14 Risicoanalyse Doelstelling: welk niveau van risicoanalyse, complexiteit? Welke factoren inzichtelijk maken? Juiste niveau van uitsplitsen en kwantificatie Hier alleen globale analyse mogelijk Zowel kans als klinisch effect Logische categorieën Afdeling (soort apparatuur en klinische effecten) Gedrag best te sturen per afdeling (voor zover onderscheid wenselijk) Hier lijkt een relative ranking methode geschikt

15 Welke categorieën meenemen in relative ranking?
Technologieën: DECT, Wifi (en UMTS) vergelijkbaar laag risicio GSM (omvat functioneel UMTS) enig risico C2000 matig risico Adelingen: Rood: high care appratuur, kwetsbare patiënten Oranje: overige afdelingen met apparatuur Groen: buiten behandelzones (bijv. hal, restaurant) Maatregelen: verbod of niet, mate van handhaafbaarheid

16 Risicoanalyse R = WxBxE
Hier W geïnterpreteerd als interactie zenders-apparaat, B als weergave menselijk gedrag

17 Risicoanalyse R = WxBxE
E is hier klinisch effect, geen onderscheid binnen high care apparatuur, beleid wordt niet verder uitgesplitst

18 I. de Boer en B. van den Berg voor Maasstad ziekenhuis en ASz, 2005
Risicoanalyse 6. Vrijgave C Substantieel/hoog I. de Boer en B. van den Berg voor Maasstad ziekenhuis en ASz, 2005

19 C2000 aparte richtlijn Landelijk beleid voor hulpverleners (VWS en BZK), ziekenhuizen ingelicht in 2004 Niet zenden vanuit ziekenhuizen Ook “Autonome Berichten” kunnen zorgen voor EMI Portofoon dus op “transmit inhibit” of geheel uit Werkwijze, uitzonderingen toegelicht in gedragscode

20 Risicoanalyse Scenario 1 t/m 3 lijken zonder meer mogelijk
Bij scenario 4 aandacht nodig voor correcties (verbod op kritieke afdelingen) Scenario 5 te vermijden

21 En verder? Dialyseafdeling, rode zone? Bellen door patiënten?
Nieuwere apparatuur beter getest? Zelf nieuwe apparatuur testen? Harmonisatie tussen ziekenhuizen (NVZ)?

22 Conclusie Nog enig risico, onduidelijkheden
Algeheel (GSM) verbod niet per se nodig Beleid wel wenselijk, ook rekening houden met gebruik communicatiemiddelen en perceptie risico’s