DYNAMIND Leerstofborging in vraaggestuurd leren

Presentatie over: "DYNAMIND Leerstofborging in vraaggestuurd leren"— Transcript van de presentatie:

1 DYNAMIND Leerstofborging in vraaggestuurd leren
door digitaal mindmappen Harry Stokhof docent OJW- onderzoeker Hogeschool Arnhem Nijmegen Open Universiteit Keynote Pabo Conferentie 2014

2 DYNAMIND Introductie Harry Stokhof 2007- heden 1995-2007
leerkracht basisonderwijs docent OJW op Pabo ICT coördinator onderwijsonderzoeker promotieonderzoek Kan mindmapping leerkrachten ondersteunen bij de begeleiding van vraaggestuurd leren?

3 DYNAMIND Wat is vraaggestuurd leren? onderzoekend leren
zelf leervraag formuleren eigen interesse volgen thematisch onderwijs wereldoriëntatie Vraaggestuurd leren =leerlingen onderzoeken zelfgeformuleerde leervragen om nieuwe kennis en inzichten te verwerven informatie zoeken / produceren informatie verwerken kennis bouwen en delen

4 DYNAMIND Waarom vraaggestuurd leren?
aansluiten bij natuurlijke nieuwsgierigheid --> versterkt intrinsieke motivatie eigen voorkennis als vertrekpunt --> adaptief onderwijsaanbod afgestemd op leerling eigen leervragen onderzoeken --> versterkt autonomie en competentie leerlingen zelf kennis construeren --> ontwikkeling metacognitieve vaardigheden + nieuwe kennis wordt betekenisvol ingebed 14.16

5 DYNAMIND Uitdagingen voor leraren? Ontwerpen van leeromgeving:
doelen en onderwijsaanbod geen/weinig ondersteuning methode Begeleiden van diversiteit: organisatorisch: klassenmanagement complex inhoudelijk: vragen optimaliseren voor leerstofborging Voorkomen fragmentarische kennisopbouw? Evalueren leeropbrengst: meten individuele leerstofvorderingen? realiseren van de kerndoelen? 14.16

6 Persoonlijke ervaring met vraaggestuurd leren
DYNAMIND Persoonlijke ervaring met vraaggestuurd leren : obs De Trinoom experimenteren in Montessori groepen 7-8 : obs De Trinoom implementeren groepen deels in 5-6 culture food provision standard of living economics flora and fauna politics popular density climate geography Scarcity distribution migration energy river location mountains reform rich and poor developing country employment water rain erosion natural disasters crisis worldtrade import export clothing education healthcare farming irrigation beliefs habits trees animals birds mammals plants : obs De Trinoom: onderzoek "Naar meer gestructureerde vrijheid" : 2 basisscholen regio Nijmegen vervolgonderzoek voor Kennisnet

7 DYNAMIND Ontwerpgericht promotie onderzoek
Scenario om leervragen te begeleiden? studie 1 ontwerpen 2 basisscholen 10 groepen prototypes co-creatie werkzaam & bruikbaar studie 2 Wat leren leerlingen van scenario? leervraaggedrag leerstofborging effecten studie 3 Wat is nodig om scenario goed toe te passen? implementatie school- en leerkrachtniveau

8 DYNAMIND Startpunt bij begin van onderzoek leerkrachten leerlingen
de indruk dat “er meer uit valt te halen” begeleiding van leervragen erg arbeidsintensief behoefte aan meer kennis over (begeleiding van) leervraaggedrag leerlingen nog niet volledig bewust van het doel van vragen stellen moeten veelal nog vaardigheden ontwikkelen om “goede” vragen te leren stellen

9 Mindmap als visueel gereedschap
DYNAMIND DYNAMIND Mindmap als visueel gereedschap Semantisch web Conceptmap Mindmap afbeeldingen verkregen op 9 april 2014 van: mindmap is eigen werk Harry Stokhof

10 DYNAMIND DYNAMIND Waarom digitaal mindmappen in vraaggestuurd leren?
Ontwerpen Begeleiden Evalueren visueel overzicht individuele & collectieve kennisconstructie identificeren kernconcepten onderscheiden clusters verbinden leervragen persoonlijke betekenis: leren leren structureren kennis inzoomen/uitzoomen

11 DYNAMIND Principle based scenario Fase I: ontwerpen Fase II:
afstemmen op voorkennis Fase III: leervraag begeleiden + kennisconstructie Fase IV: evalueren 14.17

12 Fase I: ontwerpen DYNAMIND Kaders bepalen :
Wat gaan de leerlingen leren? - welke kerndoelen? - plaats op leerlijn? - welke kernconcepten? - welke vaardigheden? 14.19

13 Inhoudelijk voorbereiden en doelen stellen
DYNAMIND Fase I 0: voorbereiden Leerkrachtmindmap verrijking basis Inhoudelijk voorbereiden en doelen stellen

14 Fase II: afstemmen op voorkennis
DYNAMIND Lanteerne: Vraaggestuurd leren en WO Fase II: afstemmen op voorkennis Werkvormen vinden om voorkennis te activeren, uit te wisselen en te structureren 14.20

15 DYNAMIND Fase II 1: introduceren spetterend beeldvormers: stimulerend
verrassend motiverend herkenbaar beeldvormers: verhalen voorwerpen afbeeldingen video drama stellingen Doel is leerlingen enthousiast te maken voor het onderwerp

16 DYNAMIND Fase II 2a: inventariseren collectieve voorkennis
activeren "slow thinking" uitwisselen vastleggen introductie met activiteit/ beeldvormers leerlingen noteren associaties sleutelwoorden op digibord klassengesprek middeleeuwen kastelen zwaard klooster adel jonkvrouw horige lijfeigenen landbouw paarden steden handel ambachtslieden koning oorlog kruistocht bidden monniken nonnen stadsrechten pacht herendiensten bescherming boeren kerk prikkelen enthousiast maken Waar denk je aan? (10 min.) Wat weet jij al? schildknaap godsdienst opbrengst collectieve voorkennis = woordveld

17 DYNAMIND Fase II 2b: individuele voorkennis inventariseren
individuele voorkennistoets Leerlingen structureren voorkennis in mindmap (MB en BB)

18 DYNAMIND Fase II 2c: structureren voorkennis Klassenmindmap Woordveld
Ordenen van concepten Hiërarchische en dwarsverbanden Woordveld middeleeuwen ridders kastelen zwaard klooster adel jonkvrouw horige lijfeigenen landbouw paarden steden handel ambachtslieden koning oorlog kruistocht bidden monniken nonnen godsdienst stadsrechten pacht herendiensten bescherming schildknaap boeren kerk Woordcluster Klassenmindmap Introduceren van concepten Klassenmindmap wordt leidraad voor onderwijsthema herendiensten middeleeuwen kastelen zwaard klooster adel jonkvrouw horige lijfeigenen landbouw paarden steden handel ambachtslieden koning oorlog kruistocht bidden monniken nonnen godsdienst stadsrechten pacht bescherming schildknaap boeren kerk

19 DYNAMIND Fase II 2d: oriënteren op voorkennis Klassenmindmap
Wist jij al dat.? Leerlingen oriënteren zich op de begrippen uit de klassenmindmap in diverse bronnen Wist jij al dat.? Begrippen uit de klassenmindmap worden nader verkend

20 Fase III: begeleiden DYNAMIND leervragen genereren
leervragen begeleiden 14.21 samen kennis bouwen

21 DYNAMIND Fase III 3a: leervragen genereren DYNAMIND: fase 3
collectief leervragen bedenken ? ? ? Leerlingen werken in groepjes Leerlingen krijgen prikkel Gaan non-stop vragen stellen Noteren zoveel mogelijk vragen Selecteren 5 meest interessante vragen Vragenbrainstorm in groepjes over het thema

22 DYNAMIND Fase III 3b: leervragen genereren
collectief leervragen waarderen Hoe? Waarom? Wat? ? Relevantie Haalbaarheid Leerpotentie Groepjes wisselen vragenselectie uit Gaan elkaars vragen waarderen Geven suggesties om vragen te versterken Collectief verdiepen in de kwaliteit van de leervragen

23 3c: leervragen genereren
DYNAMIND Fase III 3c: leervragen genereren vragen inbrengen ? Inventarisatie van mogelijke interessante vragen.

24 DYNAMIND Fase III 3d: leervragen genereren
vragen selecteren ? Meest interessante vragen worden vastgelegd in klassenmindmap.

25 DYNAMIND Fase III 3e: leervragen genereren leervraag "adopteren"
? Leerlingen kiezen een vraag om te gaan onderzoeken.

26 4a: leervragen begeleiden
DYNAMIND Fase III 4a: leervragen begeleiden leervragen uitwerken ? ? Leerlingen werken vraag uit op werkblad.

27 DYNAMIND Fase III 4b: leervragen begeleiden Leervragen onderzoeken
Leerlingen onderzoeken hun eigen leervragen.

28 DYNAMIND Fase III 4c: leervragen begeleiden Leervragen beantwoorden
? Antwoorden op leervragen worden aan mindmap gelinkt.

29 DYNAMIND Fase III 5a: samen kennis bouwen
Kennisconstructie zichtbaar maken klassenmindmap week 1 klassenmindmap week 2 klassenmindmap week 6 Ontwikkeling collectieve kennis bijhouden in klassenmindmap

30 Vervolgvragen en diversiteit in vragen
DYNAMIND Fase III 5b: Samen kennis bouwen Vervolgvragen en diversiteit in vragen ? leervragen leiden tot vervolg- en verdiepingsvragen gebruik van zowel opzoek- als onderzoeksvragen

31 Fase IV: evalueren DYNAMIND
Lanteerne: Vraaggestuurd leren en WO Fase IV: evalueren Hoe leeropbrengsten tijdens, en achteraf vaststellen? 14.28

32 6a: Evalueren- individuele kennis
DYNAMIND Fase IV 6a: Evalueren- individuele kennis vergelijken voorkennis met opgebouwde kennis voorkennistoets kennistoets Reflectie op eigen cognitieve ontwikkeling

33 6b: Evalueren- collectieve kennis
DYNAMIND Fase IV 6b: Evalueren- collectieve kennis Beschouwen van ontwikkeling collectieve kennis leerkracht mindmap klassen-mindmap (nr10) Reflectie op collectieve cognitieve ontwikkeling

34 6c: Evalueren- metacognitie
DYNAMIND Fase IV 6c: Evalueren- metacognitie Bijdrage van leervragen aan collectieve kennis ? leervragen leerlingen klassen-mindmap (nr10) Reflectie op metacognitieve ontwikkeling

35 DYNAMIND Vragen? Meer info?