Expertmeeting 3 oktober 2012 Rutger Claassen

Presentatie over: "Expertmeeting 3 oktober 2012 Rutger Claassen"— Transcript van de presentatie:

1 Expertmeeting 3 oktober 2012 Rutger Claassen
Werk versus vrije tijd Expertmeeting 3 oktober 2012 Rutger Claassen

2 Intro “Arbeid rustig en zonder zorgen
Wat niet gereed komt is voor morgen Houd uw rust altijd in ere Alleen een dwaas werkt zich de kolere” (variant: alleen de baas…)

3 Overzicht De liberaal-democratische rechtsstaat 2) Tijdsautonomie
3) Duurzaamheid

4 1) De liberaal-democratische rechtsstaat
Uitgangspunt: neutraliteit t.a.v. levensstijlen Vertaling: tijdsautonomie Zelf-realisatie in werk en/of vrije tijd? Autonomie = zelf-bepaling.

5 2) Tijdsautonomie Robert Goodin et. al, Discretionary Time (2008)
Tijd verdeeld in 1) noodzakelijk bestede tijd (arbeid), en 2) discretionaire tijd Noodzakelijk bestede tijd: (i) formele arbeid, (ii) informele arbeid, (iii) persoonlijke verzorging Discretionaire tijd: kan naar eigen keuze worden besteed aan meer (i), (ii) en/of (iii) (zgn. time pressure illusion)

6 2) Tijdsautonomie (vervolg)
Noodzakelijk bestede tijd: is afhankelijk van sociale normen. Bijv formele arbeid: armoedegrens. (“armoede is relatief”) Sociale normen kunnen verschuiven onder invloed van keuzen t.a.v. discretionaire tijd. Gevolg kan zijn steeds minder (of meer) discretionaire tijd. Maar: sociale normen worden ook (mede) bepaald door overheid (instituties, wetgeving).

7 2) Tijdsautonomie (slot)
Conclusie 1: Bandbreedte gewenst, tussen: A) Minimum aan discretionaire tijd (maximum aan arbeid) B) Minimum aan arbeid (maximum aan discretionaire tijd) Conclusie 2: Daarbinnen: welke normen te kiezen? Afwegingen omtrent andere waarden, zoals: A) groei van welvaart -> welzijn B) Duurzaamheid: houdbaarheid van welvaart C) Gelijkheid m/v, verdeling van zorgarbeid

8 3) Duurzaamheid Mondiale voetafdruk, ‘carrying capacity’ van de aarde: beschikbaar is 1,8 hectare per wereldbewoner. Nederlander: 6,2 Amerikaan: 8 Chinees: 2,2 Indier: 0,9 Gemiddeld nu: 2,7 (overshoot)

9 3) Duurzaamheid (vervolg)
Ontkoppeling (cijfers Tim Jackson, Prosperity without Growth): A) Groei van wereldbevolking: 0.9% per jaar B) Groei van consumptie per wereldbewoner: 1,4% per jaar C) Materialisatiegraad per eenheid consumptie: daling van 0,7% per jaar [To Be Continued???] Conclusie: A en C heffen elkaar op; 0-groei nodig.

10 3) Duurzaamheid Arbeidsproductiviteit (1,5% per jaar) omzetten in vrije tijd: Nu: 36 uur Over 10 jaar: 30.9 Over 20 jaar: 26.6 Over 40 jaar: 19.7 Is dit nu strijdig met individuele keuzevrijheid? Nee, want gelijke vrijheid van toekomstige generaties

11 Slot Conclusie 1: er is ruimte voor arbeidstijdverkorting, mits op juiste gronden (waartoe in ieder geval duurzaamheid). Conclusie 2: moraliseren over een verandering in levensstijlen is a) niet nodig, b) rechtsstatelijk problematisch en c) waarschijnlijk ook contraproductief Nalezen: Rutger Claassen, Het huis van de vrijheid (Ambo, 2011).