Wateroverlast Hoofdstuk 4.

Presentatie over: "Wateroverlast Hoofdstuk 4."— Transcript van de presentatie:

1 Wateroverlast Hoofdstuk 4

2 Wateroverlast is van alle tijden

3 Ramp in Pakistan (2010) in de Indusvallei

4 Introductie Ramp in Pakistan: ernstige overstroming van de rivier de Indus Ongeveer 20 miljoen mensen getroffen Ongeveer 2000 doden Weinig internationale steun, waarom?

5 Lage ‘aaibaarheidsfactor’ ramp Pakistan
Groter kan de discrepantie niet zijn. De watersnoodramp in Pakistan is wat betreft het dodental weliswaar veel kleiner dan de tsunami van 26 december 2004, wat betreft het totale aantal getroffenen zijn ze vergelijkbaar. Voor de tsunamislachtoffers werd het recordbedrag van 208 miljoen euro opgehaald via giro 555.

6 Extreem lage kijkcijfers voor tv-actie ramp Pakistan
vrijdag 27 augustus :50 De nationale inzamelingsactie voor het door een watersnoodramp getroffen Pakistan heeft tot nu toe 16,1 miljoen euro opgeleverd. Naar de ‘sobere’ tv-actie op Nederland 2 keken donderdagavond slechts mensen.

7 Overstromingen

8 Hoogwater in Nederland

9 Hoog water in Europa Toename aantal overstromingen in Europa De Moldau bedreigt het historische centrum van Praag

10 Wat is er aan de hand? december 1993 Steeds vaker treden Europese rivieren buiten hun oevers Om dit te verklaren moet je meer weten over de werking van een rivier

11 Oorzaak nummer 1: Klimaatverandering
Doordat het warmer wordt neemt de kans op overstromingen toe (in NL van twee kanten). IJs smelt, zowel op land als op water Thermale expansie Smelten van landijs Meer (of juist minder) neerslag

12 Hoe rivieren werken Paragraaf 2

13 Piekafvoer Overtollig water wordt afgevoerd
Wanneer de waterafvoer het grootst is heet de piekafvoer De piekafvoer is groter geworden door verstening, grond  stoepen en wegen De vertragingstijd (de tijd die het water nodig heeft om in een rivier te komen) is afgenomen

14 Debiet en regiem Debiet: afvoer van een rivier in m3/sec
Regiem: schommeling in de waterafvoer over het jaar

15 Typen rivieren A.Gletsjerrivier B.Gemengde rivier C.Regenrivier
Regiem A.Gletsjerrivier B.Gemengde rivier C.Regenrivier Welk regiem hoort bij welk type en waarom? Waarom bestaan echte pure gletsjerrivieren niet?

16 A Glomma, gletsjerrivier
Afvoermaximum in het voorjaar door afsmelting van gletsjers B Shannon, regenrivier Veel neerslag in de winter, de zomerneerslag verdampt grotendeels C Rijn, gemengde rivier heeft kenmerken van A en B

17 Rivieren Indeling van de loop van een rivier
De bovenloop: groot verhang, verticale erosie (dieper) De middenloop: matig verhang, horizontale erosie (breder) en sedimentatie De benedenloop: klein verhang, sedimentatie

18 De indeling van de rivier Benoem de onderdelen van de rivier
Middenloop Bovenloop ? Benedenloop ? ? ? Hoofdrivier ? ? Bijrivier Zijrivier

19 Wat is de volgorde van oorsprong tot monding?
B D C

20 Antwoord C A D B

21 Verval en verhang Verval: het hoogteverschil tussen twee punten langs een rivier Verhang: het gemiddelde verval per kilometer Bereken het verval en verhang tussen bron en Rivierzicht. Bereken het verval en verhang tussen Rivierzicht en monding. Waar ga je het liefst wildwaterkanoën? Leg uit met het juiste begrip. Bereken nu met behulp van de atlas of de wandkaarten het verval en verhang van de Rijn, van bron tot monding.

22 Kenmerken van de rivier Vul legenda aan en verdeel de rivier
DELTA Minder verval Erosie en sedimentatie Groot verval Vooral verticale erosie Gering verval Sedimentatie Stroomstelsel Stroomgebied

23 De mens grijpt in Paragraaf 3

24 Als de natuur zijn gang mag gaan
Opbouw van een rivierlandschap in de delta Verklaar het ontstaan van de verschillende elementen.

25 Waarom ontstaan vlechtende rivieren vooral in laagland?

26 Het resultaat van duizenden jaren sedimentatie
uiterwaard stroomrug kom(kleiig) kom(venig) veengebied Wat is wat? Kleed de legenda aan!

27 Rivieren Stroomdraad Buitenbocht: erosie Binnenbocht: sedimentatie
Afsnijding: Hoefijzermeer rsg enkhuizen/ a3 water/2008/ zwaan

28 II A B I Rivier in actie Proces? Proces? Meanderhalsafsnijding
Stroomgordelverlegging

29 Strijd tegen een oude vijand…
Nederland is gewend te vechten tegen het water. Oud gezegde: ‘God schiep de aarde wereld, de Hollanders schiepen Holland’

30 …met een nieuw gezicht Het versterkte broeikaseffect
Vaker een piekafvoer Absolute zeespiegelstijging Relatieve zeespiegelstijging > geringer verval Verstening Kanaliseren rivieren Samen  Grotere kans op overstromingen

31 Overstromingsgevaar stijgt ook door inrichting.
Hoe bevordert elk element de piekafvoer? Verstening stroomgebied kribbe Bebouwing in uiterwaard winterdijk zomerdijk

32 Omgeving Arnhem Arnhem IJssel Nederrijn Pannerdens kanaal 1830 2000 Vergelijk de kaartjes. Noem twee ontwikkelingen die het overstromingsgevaar hebben bevorderd? Antwoord: verstening en rivier wordt ingesnoerd > ontstaan flessenhals

33 Grootschalige maatregelen in de rivieren
Paragraaf 5

34 Maatregelen tot 1995 Stuw Dijken op deltahoogte brengen
Verdeling water Kanaliseren

35 De boerderij van Johan moet verplaatst worden. Waarom?
Oeverwal Bandijk Uiterwaard

36 Een rivier in de zomer / winter

37 Waarom kun je een dijk niet blijven verhogen?
Veilig achter de dijk? Waarom kun je een dijk niet blijven verhogen?

38 Noodoverloopgebieden / retentiegebieden
Als de hoeveelheid water te groot is om opgevangen te worden door de uiterwaarden, dan wordt het water afgevoerd naar een ander omdijkt gebied

39 Nieuw beleid Ruimte voor de rivier: de rivier moet buiten zijn oevers kunnen treden Drietrapsstrategie (vasthouden · bergen · afvoeren) Vasthouden: zorgen dat het water niet te snel afgevoerd wordt door de rivier Bergen: aanleggen van noodoverloopgebieden om belangrijke gebieden te sparen Afvoeren: zorgen dat het water snel kan worden afgevoerd naar zee

40 Nieuw beleid Wat heeft het vasthouden uit de drietrapsstrategie met verstening te maken? Waarom is het ruimte voor de rivier plan niet altijd makkelijk uit te voeren?

41 Ruimte voor de Rivier Wie produceerde dit filmpje? Waarom?

42 Aanleg nevengeulen Hoe verminderen nevengeulen het overstromingsgevaar?

43 Nevengeulen in de Duursche Waarden
Welk ander positief gevolg heeft de aanleg van nevengeulen?

44 Nationaal en internationaal waterbeleid
Paragraaf 6

45 Drietrapsstrategie Welke drie onderdelen horen bij het Ruimte voor de Rivier project? Waarom heeft afvoeren meer zin in de benedenloop van de rivier en vasthouden juist meer in de bovenloop?

46 Aanpak na 1995: ruimte voor de rivier op nationaal niveau
A. Ga na welke maatregelen bijdragen aan ‘ruimte voor de rivier’. B. Wat hoort bij ’vasthouden’, wat bij ‘bergen’ en wat bij ‘afvoeren’?

47 Waterbeheer op lokaal niveau
Mag dat? Wonen aan het water Watertoets als eis!

48 “Wat gebeurt er op het fluviale schaalniveau, Peter?”
Stelling A: Nederland is een deel van een groter geheel. Licht dat toe Stelling B: Is de strip meer van toepassing op de Rijn of op de Maas? Licht je keuze toe

49 Ruimte voor de rivier: fluviale schaalniveau
Regiem Waterscheiding Nu Toekomst? Vaker piekafvoer in Nederland! Regel: klimaatverandering beïnvloedt regiem!

50 Versterkte broeikaseffect bedreigt de bevaarbaarheid van onze rivieren
Versterkte broeikaseffect bedreigt de bevaarbaarheid van onze rivieren. Hoezo? Door zware neerslag en lange droge periodes zal waterstand sterk variëren

51 Internationale afspraken
Rijnconferentie Actieplan Hoogwater - drietrapsstrategie - meer ruimte voor rivier - waarschuwingssysteem hoogwater

52 Ruimte voor de rivier

53 Ruimte voor de Rivier Nog meer hulp van Rijkswaterstaat
Maatregelen worden 1 voor 1 besproken (Oude) Hollandse Waterlinie  verdedigingswerken Weerd of waard  stuk, binnendijks vlak land, gevormd door een rivier

54