Ook kinderen zijn geëvolueerd

Presentatie over: "Ook kinderen zijn geëvolueerd"— Transcript van de presentatie:

1 Ook kinderen zijn geëvolueerd
Annemie Ploeger

2 Vandaag 1) op een nieuwe, functionele
manier kijken naar probleemgedrag van kinderen en 2) je eigen leerlingen op een goede, wetenschappelijke manier laten nadenken over de functies van gedrag.

3 Vijf probleemgedragingen
Waarom huilen baby’s zoveel? Waarom is de peuterpuberteit een noodzakelijk kwaad? Waarom zijn er zoveel kinderen met ADHD? Waarom zijn er scholieren met angst voor toetsen? Waarom is de puberteit een noodzakelijk kwaad?

4 Twee wetenschappelijke tools
Tinbergen’s vier vragen Nomologisch netwerk van evidentie

5 Tinbergen’s vier vragen

6 Tinbergen’s vier vragen
Bateson & Laland, 2013

7 Theorie Cross-Cultureel Psychologie Neuro-wetenschap Dierstudies
Voorgestelde Adaptatie Jagers-verzamelaars Geneeskunde Neuro-wetenschap Dierstudies Genetica Nomologisch netwerk van evidentie Schmitt & Pilcher, 2004

8 Vijf probleemgedragingen
Waarom huilen baby’s zoveel? Waarom is de peuterpuberteit een noodzakelijk kwaad? Waarom zijn er zoveel kinderen met ADHD? Waarom zijn er scholieren met angst voor toetsen? Waarom is de puberteit een noodzakelijk kwaad?

9 Waarom huilen baby’s zoveel?

10 Waarom huilen baby’s zoveel?
Oorzaak-gevolg-relatie tussen huilen en (niet) verzorgd worden Verzorgd worden; kwetsbare baby’s Veel huilen vooral een westers fenomeen Ontwikkelt automatisch

11 Waarom huilen baby’s zoveel?
Nu: aparte babykamer, wieg Baby wordt alleen gelaten – hoe weet een baby het verschil tussen een savanne en een veilige kinderkamer ???

12 Waarom huilen westerse baby’s zoveel?

13 Mechanisme: oorzaak-gevolg
100 baby’s van 3 weken oud Twee groepen: - drie uur per dag dragen - controlegroep werd niet gedragen Huilen werd gemeten in week 4, 6, 8 en 12 (dagboek) Hunziker & Barr, 1986

14 Bij 6 weken (piek van huilen) – 43% minder huilen bij gedragen baby’s
Resultaten Bij 6 weken (piek van huilen) – 43% minder huilen bij gedragen baby’s

15 Waarom huilen baby’s zoveel?

16 Waarom is de peuterpuberteit een noodzakelijk kwaad?

17 Waarom is de peuterpuberteit een noodzakelijk kwaad?
Frustraties en agressief gedrag (bijten, slaan) als zin niet krijgt Eerste stappen naar autonomie; eigen identiteit; eigenwaarde Universeel over culturen; peuterpuberteit in andere primaten? Ontwikkelt (min of meer) automatisch; onrijpe prefrontale cortex

18 Peuterpuberteit Tremblay et al, 1999

19 Egocentrisme Epley et al, 2004

20 Waarom is de peuterpuberteit een noodzakelijk kwaad?
Twee hypotheses: Ontwikkeling: prefrontale cortex is simpelweg nog niet genoeg gerijpt Evolutie: wat is de functie van de peuterpuberteit?

21 Waarom is de peuterpuberteit een noodzakelijk kwaad?
Mogelijke functie: ontwikkeling van zelfconcept, autonomie, eigenwaarde, etc. Dus wellicht een heel belangrijk fase die we liever niet kwijt zijn

22 Waarom is de peuterpuberteit een noodzakelijk kwaad?
Wel onderzoek gedaan naar relatie “extreme” peuterpuberteit en probleemgedrag op leeftijd van 17 jaar Olson et al, 2000

23 Waarom is de peuterpuberteit een noodzakelijk kwaad?
Geen onderzoek gedaan naar relatie afwezigheid peuterpuberteit en internaliserende problemen op latere leeftijd… Afwezigheid peuterpuberteit bij 20% van kinderen – welke gevolgen?

24 Waarom zijn er zoveel kinderen met ADHD?

25 Waarom zijn er zoveel kinderen met ADHD?
Problemen met executieve functies (planning, impulsen stoppen, etc.); Problemen met uitstel van behoefte-bevrediging Voordeel als jager ????? Mismatch: school, veel binnen, stil zitten, etc. Hangt samen met ontwikkeling van prefrontale cortex

26 Waarom zijn er zoveel kinderen met ADHD?

27 Kinderen leren door te doen

28 Kinderen krijgen al jong verantwoordelijkheden

29 Kinderen zijn fysiek actief

30 Positief effect van pauze?
Kinderen met ADHD vertonen minder storend gedrag na pauze Kinderen hebben meer aandacht voor taak na pauze Pellegrini & Bohn, 2005

31 Waarom zijn er scholieren met angst voor toetsen?
‘Gelijke kansen voor iedereen’ is wat ons sinds onze oprichting in 1968 drijft en bindt

32 Waarom zijn er scholieren met angst voor toetsen?
Komt vooral naar boven bij extrinsieke motivatie; minder bij intrinsieke motivatie Angst is adaptieve reactie in onveilige situaties Baby’s/peuters kennen nauwelijks faalangst; Omgevingsgestuurd Mismatch: faalangst bij jagers en verzamelaars; of bij andere primaten?

33 Waarom zijn er scholieren met angst voor toetsen?
Veel toetsen hangt samen met: Lager zelfvertrouwen Meer faalangst Meer stress Slaapproblemen Gedragsproblemen Frustratie Hoofdpijn Vooral bij kinderen met een lage SES… Polesel et al., 2014

34 Waarom zijn er scholieren met angst voor toetsen?
Ryan & Deci, 2017

35 Waarom zijn er scholieren met angst voor toetsen?
Oplossing: niet meer toetsen? Of: creatiever toetsen? Geen meerkeuzetoetsen (totaal geen match met de werkelijkheid) Projecten met hulpbronnen

36 Waarom is de puberteit een noodzakelijk kwaad?

37 Waarom is de puberteit een noodzakelijk kwaad?
Hormonale veranderingen Stap richting volwassenheid; Risicogedrag om op te vallen - paringsdans Mismatch: puberteit bij jagers en verzamelaars; of bij andere primaten? Langzame ontwikkeling van dorsolaterale prefrontale cortex

38 Theorie Cross-Cultureel Psychologie Neuro-wetenschap Dierstudies
Voorgestelde Adaptatie Jagers-verzamelaars Geneeskunde Neuro-wetenschap Dierstudies Genetica Nomologisch netwerk van evidentie Schmitt & Pilcher, 2004

39 Vragen?