Taalopdrachten bij een pensum

Presentatie over: "Taalopdrachten bij een pensum"— Transcript van de presentatie:

1 Taalopdrachten bij een pensum
Suzanne Adema

2 Opbouw workshop Inventarisatie taal en grammatica in bovenbouwlessen, bij pensum Bronnen en inspiratie voor workshop Voorbeeldmateriaal Ontwerpstappen Aan de slag: zelf ontwerpen bij Heroides XVI en XVII Afronding Taaloefeningen bij een pensum

3 Bronnen en inspiratie Werkgroep Taalverwerving en taalbeschouwing Grieks en Latijn (PLG) Deelnemers Vakdidactische Reeks Literatuur: Adema, S.M Taalverwerving en Taalbeschouwing Grieks en Latijn. Vakdidactische kennis. Amsterdam: Amsterdam University Press. Der Altsprachliche Unterricht Latein Themanummer Grammatikwiederholung in der Lektürephase (40.3). Keip, Marina, en Thomas Doepner. Interaktive Fachdidaktik Latein. 2de dr. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2014. Glücklich, Hans-Joachim Lateinunterricht. Didaktik Und Methodik. 3rd ed. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht. Onderzoek Suzanne Luger, Kokkie van Oeveren Taaloefeningen bij een pensum

4 Voorbeeld 1: Stijl en congruentie
Vormgeving Start met enallage Bij een tekst: Geleide herkenning woordparen van te voren Open opdracht congruentie tijdens lezen Stijlfiguuropdracht achteraf Zelf nakijken en klassengesprek Taaloefeningen bij een pensum

5 Voorbeeld 1: Stijl en congruentie
Vakinhoud taalbeschouwing Congruentie en woordvolgorde bieden dichters in Latijn ruimte om te spelen met taal. Voor Ovidius is dit bijna een sport. In bijv. het Nederlands is er ook ruimte voor dichters, maar minder. Bewust taal verwerven: je hebt kennis van congruentie en vormleer nodig voor zorgvuldig vertalen en voor het herkennen van stijlfiguren en talige speelsheid. Taaloefeningen bij een pensum

6 Voorbeeld 1: Stijl en congruentie
Vakinhoud taalverwerving / leesvaardigheid Vormleer naamwoorden. Congruerende woordparen herkennen en vertalen (op basis van vorm en/of betekenis). Chiasme, hyperbaton, enallage Philemon en Baucis: Genoeg congruerende woordparen (als iedere tekst) Ook voorbeelden van chiasme en hyperbaton waar betekenis aan gegeven kan worden Geen duidelijke enallage: voorbeeld uit andere tekst (Actaeon) Taaloefeningen bij een pensum

7 Voorbeeld 1: Stijl en congruentie
Onderwerp, relevantie en leerdoelen Leerlingen kunnen communiceren over congruentie en woordvolgorde als middelen die een dichter van Latijnse poëzie in kan zetten in zijn poëzie. Leerlingen kunnen de stijlfiguren hyperbaton, chiasme, enallage herkennen, analyseren en interpreteren. Leerlingen kunnen kennis van congruentie inzetten bij tekstbegrip. Leerlingen kunnen kennis van de morfologie van (voor)naamwoorden inzetten bij tekstbegrip. Onderdelen van minimumlijst gezamenlijk en betekenisvol aangeboden, komen veelvuldig voor in pensum en herhaling is de moeite waard (bijv. contermina quercus). Taaloefeningen bij een pensum

8 Voorbeeld 1: Stijl en congruentie
Vormgeving Vakinhoud taalbeschouwing Vakinhoud taalverwerving Leerdoelen en relevantie Taaloefeningen bij een pensum

9 Stappen in ontwerp taalopdrachten:
Onderwerp, relevantie en leerdoelen Vakinhoud taalverwerving Vakinhoud taalbeschouwing Vormgeving Deze stappen gelden ook voor het ontwerpen van grammatica-uitleg = “Vakdidactische checklist Grammatica-uitleg” (uit: Taalverwerving en Taalbeschouwing Grieks en Latijn, AUP 2017). Taaloefeningen bij een pensum

10 Stap 1 in ontwerp taalopdrachten:
Onderwerp, relevantie en leerdoelen Onderwerp & relevantie Leerdoel(en) Relatie tot voorkennis / minimumlijst / eindtermen / examenvragen / visie op vak Taaloefeningen bij een pensum

11 Stap 2 in ontwerp taalopdrachten:
Vakinhoud taalverwerving Vormen, regels, gebruikswijzen, termen minimumlijst Procedurele kennis: van regel tot vertaling en interpretatie Voorbeelden / materiaal voor oefening Taaloefeningen bij een pensum

12 Stap 3 in ontwerp taalopdrachten:
Vakinhoud taalbeschouwing Voor leerling: wat heb je eraan Rol in taalsysteem, belang voor interpretatie van teksten Hoe doen we dit in het Nederlands Taaloefeningen bij een pensum

13 Aan de slag met Heroides XVI en XVII
Stap 1: Onderwerp, relevantie en leerdoelen Stap 2: Vakinhoud taalverwerving Stap 3: Vakinhoud taalbeschouwing Uitwisselen Taaloefeningen bij een pensum

14 Stap 4 in ontwerp taalopdrachten:
Vormgeving Terug naar leerdoelen Typen oefeningen Benoemen Omzetten Sorteren Combineren Herkennen in tekst Gatentekst (Latijn of vertaling) Multiple choice Vertaling zin Zinnen vertalen … Overwegingen: activerend/motiverend tijd opbouw in moeilijkheid passend bij leesfase: voor, tijdens en na het lezen toewerken naar zelfstandig vertalen en interpretatie (= leerdoelen) Taaloefeningen bij een pensum

15 Afronding Dank voor jullie aandacht! Voor het materiaal: Quamlibet.nl
Site van Lampas Taaloefeningen bij een pensum