AUSTRALIË en Nieuw-Zeeland

Presentatie over: "AUSTRALIË en Nieuw-Zeeland"— Transcript van de presentatie:

1 AUSTRALIË en Nieuw-Zeeland
SVH Wijncertificaat Oceanië is de overkoepelende naam voor twee landen: Australië en Nieuw-Zeeland. Van de twee landen is Australië verreweg het belangrijkst. Australië is de laatste twintig jaar een belangrijke motor geweest van de vernieuwingen in de wijnwereld. De Australiërs zijn meesters op het gebied van irrigatie, druiventeelt een keldertechniek. Nieuw-Zeeland is de bakermat van kennis op het gebied van loofwandbeheer (canopy management). Van ‘down under’ vliegen wijnmakers over de hele wereld om te adviseren bij het maken van wijn. Ze worden heel toepasselijk flying winemakers genoemd. We bespreken achtereenvolgens de wijnbouw in: - Australië; - Nieuw-Zeeland

2 Australië § 24.2 Druiventeelt en wijnbouw sterk gescheiden
Wijnmakers niet gehinderd door traditionele opvattingen Klimatologische omstandigheden zeer gevarieerd Druppel irrigatie Druivenrassen Shiraz Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 2 Australië is een zeer uitgestrekt land. De meeste mensen wonen in het zuidoosten in de driehoek tussen Sydney, Adelaide en Melbourne. Daar is het klimaat het plezierigst. Helemaal in het westen bij de stad Perth, is een andere concentratie van bevolking. In midden en noord Australië is het erg warm. Er zijn vooral woestijnen. Bijzonder van Australië is dat de twee onderdelen van de wijnbouw: druiventeelt en wijnbereiding vrij sterk gescheiden zijn. Het is voor een Australische wijnproducent vrij gebruikelijk om druiven in te kopen, soms van honderden of zelfs duizend kilometer verder weg. Via gekoeld transport worden de druiven vervoerd naar het bedrijf waar de grape processing (vinificatie ) plaatsvindt. De gemiddelde Australiër wordt niet gehinderd door traditionele opvattingen en ziet het verbouwen van druiven en het maken van wijn als een technologisch proces dat zo verantwoord mogelijk moet verlopen. De meeste betrokkenen hebben dan ook een academische opleiding. Het Australian Wine Research Institute (AWRI) is het belangrijkste onderzoeksinstituut voor de wijnindustrie. Australiërs maken wijn op het droogste continent op aarde. Wijnbouw zou onmogelijk zijn zonder een goed waterbeheer. Drip irrigatie wordt dan ook veel toegepast. Water wordt druppelsgewijs en vaak computergestuurd aan wijngaarden toegevoegd. Het succes van de Australische wijnen berust niet alleen op de kennis van de wijnboeren, maar ook op de enorme keldertechniek. Maar al voordat de druiven in de kelder komen, hebben controles in de wijngaard en een hogere rijpingsgraad van de druiven bijgedragen aan een hogere kwaliteit van de wijnen. 39% van de wijnen zijn wit. Druivenrassen zijn Chardonnay, Sauvignon blanc, Rhine Riesling en Sémillon. Het merendeel van de wijnen uit Australië is rood (61%). Voor de blauwe rassen zijn de Shiraz (zo noemt men de Syrah), Cabernet Sauvignon, Merlot en Pinot noir het belangrijkst. De Shiraz is de belangrijkste druif van Australië. Landkaartje met daarin aangegeven Australië Foto: vanwege het warme klimaat wordt er vaak ’s nachts geoogst

3 Herkomstgebieden § 24.2.2 Produce of Australia South Eastern Australia
New South Wales, Victoria, Queensland, Tasmania en delen van South Australia State Zone Central South Australia Region Adelaide, Adelaide Hills, Barossa, Clare Sub-region Barossa Valley Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 3 Australië zit in een proces van wettelijk definiëren en registreren van wijnregio’s. De basis is het zogenoemde Label Integrity Program. Dit LIP-systeem geeft de consument de garantie dat alle beweringen die op het etiket staan (zoals het oogstjaar, herkomst en druivenrassen) ook inderdaad waar zijn, met een marge van 15%. Dat betekent dat indien op een etiket een jaargang, regio en/of druivenras staan vermeld, dan moet de wijn voor minimaal 85% aan deze vermeldingen voldoen. Indien meer regio’s of druivenrassen genoemd staan, dan staat de belangrijkste voorop. Vervolgens kent men de volgende vermeldingen: - Produce of Australia. De meest algemene en laagste aanduiding. Vermelding van ras of oogstjaar is niet toegestaan - South Eastern Australia. Deze aanduiding zie je vrij vaak. Hij omvat in feite het grootste deel van de Australische wijngebieden (New South Wales, Victoria, Queensland, Tasmanië en delen van Zuid-Australië). - Staat van herkomst. Deze groep is als iets specifieker, maar de staten zijn groot. - Zones. Dit zijn vaak relatief grote gebieden binnen de staten, waarbinnen de belangrijke wijngebieden vallen. Elke zone is verdeeld in wijngebieden en deze op hun beurt in subregio’s. Een voorbeeld van een zone is ‘Central South Australia’ - Streken of regio’s. Dit zijn de onderdelen van de Zones. Central South Australia valt uiteen in Adelaide, Adelaide Hills, Barossa en Clare. - Subregio’s. Een subregio bestaat uit minimaal vijf wijngaarden van elk 5 ha die elk minimaal 500 ton druiven per jaar produceren. Subregio’s zijn het best te vergelijken met de dorpsappellations van Frankrijk of de Estate wines van Zuid Afrika. De streek Barossa kent als subregio Barossa Valley. Een nauwkeurige afbakening van gebieden beperkt de Australiër in zijn vrijheid. Het is juist die vrijheid van handelen die heeft bijgedragen aan het succes van de Australische wijnen. De meeste wijnen worden nog steeds volgens het mengsysteem gemaakt. Men tracht het herkomstsysteem dat zich nog steeds aan het ontwikkelen is, flexibel te houden. Toch zie je ook in Australië een trend naar meer accent op regionaliteit, terroir en zelfs specifieke wijngaarden. Etiket Land: Australië Herkomstgebied: Barossa (zone in South Australia) Druivenras: Grenache Oogstjaar: 2000 Producent: Yalumba Bush vine: oude gobelet (struikvorm) wijnstokken

4 Wijnwetgeving § 24.2.2 Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 4
Het verbouwen van druiven en het maken van wijn is in Australië sterker gescheiden dan in andere landen. Druiven werden en worden daar verbouwd waar het voor de wijnbereiding en de verkoop voordelig is. Dit is in de buurt van de grote steden. De wijngebieden kun je in zekere zin vergelijken met verschillende afdelingen van een grote wijnfabriek, die elk op afroep een reserveonderdeel kunnen leveren. De structuur van de wijnindustrie is heel anders dan die in de Bordeaux of Frankrijk. Veel van de wijnen zijn assemblages (blends). De Australische keldermeester is de master blender. Hij kent de eigenschappen van de druiven van de wijngebieden. Hij gebruikt diverse basiswijnen in zijn assemblage om heel bewust accenten op zijn wijncompositie te zetten. Etiket 1 Land: Australië Herkomstgebied: Clare Valley (regio in de zone Adelaide, South Australia) Druivenras: Cabernet Sauvignon Oogstjaar: 1996 Producent: Yalumba Reserve: bepaalde rijping gehad Etiket 2 Herkomstgebied: Coonawarra (regio in de zone Limestone Coast, South Australia) The Menzies: estate vineyard, naam van de wijngaard

5 Staten van Australia § 24.2.2 New South Wales Queensland Victoria
South Australia Western Australia Tasmania Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 5 De klimatologische omstandigheden in Australië zijn verbazingwekkend gevarieerd: ze kunnen uiteenlopen van droge en hete tot gematigd koele zones, naarmate men meer naar het zuiden gaat. Regionale verschillen van de wijnen krijgen steeds meer betekenis. Australië is onderverdeeld in zes wijnbouwregio’s. Van oost naar west zijn dat: - New South Wales - Queensland - Victoria - Zuid-Australië - West Australië - Tasmanië De belangrijkste wijnbouwregio’s zijn onderstreept. Het grootste gebied is Zuid-Australië. Adelaide is daar de belangrijkste stad. Het AWRI is daar ook gevestigd. Foto: wijngaarden in Adelaide Hills

6 New South Wales § 24.2.3 Een van de heetste en vochtigste gebieden
Indeling in zones, regio’s en subregio’s Bekende zone Hunter Valley Druivenrassen Chardonnay Sémillon Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 6 New South Wales Naar hoeveelheid wijn gerekend is New South Wales nu het tweede gebied van Australië. Maar weinig wijnbouwgebieden in Australië zijn zo heet en vochtig. De meeste neerslag valt in de zomermaanden. Toch is hier ook in de zomermaanden nog irrigatie nodig. Men maakt hier kwaliteitswijnen, smaakvolle zoete wijnen en klassieke versterkte wijnen. Alleen de belangrijkste regio, Hunter Valley, kent subregio’s. Hunter Valley Hunter Valley ligt 160 kilometer ten noorden van Sydney. De Hunter is een warm tot zeer warm gebied en nogal vochtig. De zomerse hitte wordt getemperd door de zware bewolking in het gebied. Deze unieke combinatie van veel warmte en relatief weinig zonneschijn verklaart waarom hier zachte, niet te krachtige, droge wijnen worden gemaakt. Op meer dan de helft staat Chardonnay en op meer dan een kwart Sémillon. De schaarse rode wijnen komen van de Shiraz, Cabernet Sauvignon en Pinot noir. Foto: wijngaarden in Hunter Valley

7 Victoria § 24.2.5 Variatie in wijntypen Indeling in zones, regio’s
en subregio’s Port Philip (Zone) Yarra Valley (Regio) Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 7 Victoria Onder New South Wales ligt de deelstaat Victoria. Vrijwel geheel Victoria is geschikt voor de druiventeelt. De afgelopen 30 jaar heeft de wijnindustrie in Victoria een opmerkelijke nieuwe groei meegemaakt. De variatie in wijntypes is groter dan waar ook in Australië. In het noorden van de staat ligt de nadruk op massaproductie. Helemaal in het zuiden rond de stad Melbourne is het veel koeler. Hier maakt men meer kwaliteitswijnen. Vooral van de Chardonnay, Pinot Noir en de Riesling. In het noordoosten zijn de zoete wijnen van de muskaatdruif een grote specialiteit. Yarra Valley Yarra Valley, vlakbij Melbourne, behoort tot de oudste wijnstreken van Victoria. Het is de wijnwereld in een notendop. Want hier maakt men alle klassieke wijnen: witte en rode Bourgogne, rode Bordeaux, rode Rhône wijnen, edelzoete wijnen en ook nog Champagne. Het mag natuurlijk allemaal niet zo heten en ze smaken ook anders, maar toch. Een van de verklaringen voor de veelvoud aan wijnen is het terroir. De aanplant van druivenrassen ligt verscholen in de wijntypes: Chardonnay, Pinot noir, Cabernet Sauvignon, Merlot, Grenache, Sémillon. De mousserende wijnen worden gemaakt door Domaine Chandon, een dochterbedrijf van het grootste Champagnehuis. Foto 1: wijngaarden in Yarra Valley Foto 2: de netten over wijnstokken, beschermen de druiven tegen vogelvraat

8 South Australia § 24.2.6 Indeling in zones, regio’s en subregio’s
Adelaide Adelaide Hills Clare Valley Barossa Barossa Valley Eden Valley Limestone Coast Coonawarra Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 8 Zuid-Australië Zuid-Australië is de belangrijkste wijnstaat van Australië, in kwantiteit en in kwaliteit. Iets minder dan de helft van alle wijnen komt uit Zuid-Australië. De meeste grote en kleinere wijnbedrijven en alle officiële organisaties hebben hun hoofdkwartier in Adelaide. De wijngebieden liggen verspreid door de staat. Water, of liever het gebrek eraan, is al jaren het gesprek van de dag. South Australia kent veel microklimaten. Sommige streken zijn duidelijk warmer dan andere. Dat levert een grote variëteit aan wijnen op. In het totaal kent de staat 19 wijnregio’s. Clare Valley Clare Valley is een van de oudste en bekendste wijnregio’s. Het gebied ligt ten noorden van Adelaide. De streek bevat veel valleien met hellingen van 300 tot 500 meter. Het is er plaatselijk minder warm dan je zou verwachten. Dat komt door een koele bries en de hoge ligging van de wijngaarden. Op de koelste plaatsen staat de Riesling. Het is een van de weinige plaatsen ter wereld buiten Duitsland waar deze druif het goed doet. In de warmere streken doet de Cabernet Sauvignon het goed, evenals de Shiraz. Eden Valley Ook Eden Valley is bekend om zijn Rieslings. Het ligt nog iets hoger dan Clare Valley en het is er iets koeler. De Rieslings zijn iets eleganter door een wat hogere natuurlijke zuurgraad. Barossa Valley Dit is een van de bekendste Australische wijnregio’s. De Barossa Valley is een heuvelachtige, groene vallei ten noordoosten van Adelaide. De bodem is niet erg vruchtbaar en zorgt voor een lage opbrengst en hoge kwaliteit van de druiven. De winters zijn koel en nat en zorgen voor voldoende waterreserves in de warme zomers. De wijngaarden worden nauwelijks aangetast door schadelijke ziektes. De Shiraz is de belangrijkste druif in dit warme klimaat. Daarnaast staat er ook Cabernet Sauvignon en Grenache. De belangrijkste witte druivenrassen zijn: Riesling, Sémillon en Chardonnay. Adelaide Hills De grenzen tussen Barossa, Eden valley en Adelaide Hills zijn vaag. Een vuistregel zegt dat de wijngaarden boven de 400 meter tot de Adelaide Hills gerekend moeten worden. Het is een gebied met een koeler klimaat. Men verbouwt vooral Chardonnay en Pinot noir. Men maakt ook mousserende wijnen op de traditionele methode (2e gisting op fles). In de koelste gedeelten staat Riesling, Sémillon, Sauvignon blanc. Coonawarra Coonawarra ligt zuidelijk op 60 kilometer van de Oceaan en 360 kilometer van Adelaide. Coonawarra was het eerste gebied van Australië dat door iedereen werd erkend als een kwaliteitsgebied. Een belangrijke reden daarvoor is de bijzondere bodem, de Terra rossa. Dat is relatief smalle strook van een roodkleurige laag leem die bovenop een dikke laag kalksteen ligt. Het is vooral de Cabernet Sauvignon die hier goede resultaten geeft. Overigens is het gebied vlak en saai. Er is geen rivier of bergketen te bekennen. Het geheim zit in de bodem. De dikke kalklaag werkt als een spons, en slaat water op zodat de druivenstok zelfs in de droge, warme zomer voldoende vocht krijgt. De ‘Terra rossa strip’ is ongeveer 20 kilometer lang en variërend van 200 meter tot 2 kilometer breed. Men noemt deze streek daarom ook wel de Limestone ridge. Het klimaat is overwegend maritiem. De droge, gewoonlijk koele zomers laten de druiven perfect rijpen. Het gebied is sterk gemechaniseerd van snoei tot aan de oogst, omdat het te ver van de grote stad ligt en er verder nauwelijks mensen wonen. Druivenplukkers zijn er dus onvoldoende. Het belangrijkste druivenras is de Cabernet Sauvignon gevolgd door de Shiraz en een beetje Merlot en Pinot noir. Witte druivenrassen zijn de Chardonnay en ook de Riesling. Foto 1: wijngaarden in Adelaide Hills Foto 2: Terra Rossa (rode leem) bodem op een dikke laag kalksteenbeschermen de druiven tegen vogelvraat vaak '

9 Western Australia § 24.2.7 Indeling in zones, regio’s en subregio’s
Lower Great Southern Margaret River Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 9 West-Australië Gemiddeld genomen is West Australië een echt kwaliteitsgebied, maar de onderlinge verschillen zijn redelijk groot. Margaret River Het prachtige wijngebied Margaret River ligt aan de kust ongeveer 200 kilometer ten zuidwesten van Perth. Het heeft een warm maar maritiem klimaat waardoor het toch een lang rijpingseizoen heeft. Het wordt daarom gezien als een koel klimaat. Mooie wijnen van de Cabernet Sauvignon en de Chardonnay die goed kunnen rijpen zijn het resultaat. Veel van de rode wijnen zijn zogenoemde ‘Bordeaux-blends’: combinaties van Cabernet Sauvignon, Merlot en eventuele andere Bordeaux- druiven Andere druivenrassen: Shiraz, Pinot noir, Chardonnay, Sémillon, Riesling en Sauvignon. Foto: wijngaarden in Margaret River

10 Nieuw Zeeland § 24.3 Twee grote eilanden
Tussen 36 en 45 graden zuiderbreedte Druivenrassen en wijnen Veel witte wijnen Chardonnay Sauvignon blanc Pinot noir Wijngebieden Verschil in klimaat en terroir Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 10 Nieuw Zeeland in vogelvlucht De wijngebieden van Nieuw Zeeland liggen tussen de 36 en 45 graden zuiderbreedte. Omgezet naar noorderbreedte ligt Nieuw-Zeeland tussen Noord-Afrika en Midden-Europa. Ter vergelijking: Bordeaux ligt precies op de 45e breedtegraad. Op het zuidelijk halfrond zijn er boven de 45 graden geen wijngaarden meer. Nieuw-Zeeland bestaat uit twee eilanden. In totaal is het land 1600 km lang. Dat is de globaal de afstand van Amsterdam naar Madrid. Dat betekent dat er van noord naar zuid behoorlijke klimaatverschillen zijn. Rond de hoofdstad Auckland in het noorden heerst een bijna subtropisch, vochtig klimaat, terwijl er in het zuiden bij Ortago een continentaal klimaat heerst. Daartussen heerst vooral een mild zeeklimaat. De invloed van de zee is overal in het land merkbaar. Er is vooral veel neerslag, die vooral in het westen van beide eilanden valt. Door de overvloed aan regen besteedt men veel aandacht aan het loofwandbeheer (canopy management). De wijnen van Nieuw Zeeland De Sauvignon blanc uit Nieuw-Zeeland wordt in de hele wereld gezien als een goede vertegenwoordiger van dit druivenras. De Chardonnay, Pinot noir, mousserende wijnen (méthode traditionelle), Riesling, Cabernet Sauvignon en Merlot zorgen voor een verdere uitbouw van de positie voor goede wijnen van Nieuw-Zeeland. In de koelere streken, vooral op het Zuid-eiland doen de Chardonnay en Pinot noir en de Sauvignon blanc het goed. In warmere gebieden van het Noord-eiland rijpen de Merlot en Cabernet Sauvignon. De meeste wijnen van Nieuw-Zeeland zijn wit. Nieuw Zeeland heeft tien belangrijke wijngebieden, elk met een grote diversiteit qua klimaat en terroir. Landkaartje met daarin aangegeven Nieuw Zeeland Foto: wijngaarden in de Dartmoor Valley in het district Hawkes Bay

11 Wijngebieden § 24.3.1 Noordereiland Auckland Gisborne Hawkes Bay
Zuidereiland Marlborough Canterbury Otago Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 11 Het grootste wijngebied van Nieuw-Zeeland is Marlborough. Dat gebied ligt op het Zuid-eiland. Andere relatief grote gebieden liggen op het Noord-eiland: Hawkes Bay en Gisborne. De belangrijkste wijngebieden van de beide eilanden worden besproken. Etiket Land: Nieuw Zeeland Herkomstgebied: Marlborough (Zuidereiland) Druivenras: Pinot noir Oogstjaar: 2002

12 Noordereiland § 24.3.2 Indeling in districten, regio’s en subregio’s
Gisborne Hawkes Bay Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 12 De wijnen van het Noord Eiland Gisborne Gisborne bevindt zich op de meest oostelijke punt van Nieuw Zeeland. Het is het wijngebied dat het dichtst bij de tijdgrens ligt. De druiven hier zien elke dag als eerste van de wereld de zon. De regio heeft een groot aantal zonuren. De wijngaarden zijn in het westen beschermd door een bergketen. De bodem is vrij arm en hier en daar van vulkanische oorsprong. De wijngaarden liggen vooral op vlakke grond. De helft van de wijngaarden is met Chardonnay beplant. De wijnbouwers van Gisborne noemen hun gebied de Chardonnay hoofdstad van Nieuw Zeeland. Het is in elk geval een ‘wit gebied’ want slechts een 10% van de wijngaarden is beplant met blauwe rassen. Hawkes Bay Hawkes Bay is het op een na grootste wijngebied van Nieuw Zeeland. De gevarieerde topografie en grote verscheidenheid aan grondsoorten resulteert in veel verschillende wijnstijlen. Chardonnay is hier het meest wijdverspreide ras, maar de vele zonuren maakt het gebied ook aantrekkelijk voor later rijpende rode druivenrassen als Cabernet Sauvignon Merlot, Cabernet Franc en Syrah, als ook voor de vroeg rijpende Pinot noir. Foto: wijngaarden bij Auckland

13 Zuidereiland § 24.3.3 Indeling in districten Marlborough
Docentenhandleiding SVH Wijncertificaat - dia 13 De wijnen van het Zuid eiland Marlborough Marlborough is nu het belangrijkste wijnbouwgebied van Nieuw-Zeeland en het enige gebied van het Zuid-eiland dat écht meetelt. De wijngaarden liggen goed beschut tegen de koude westelijke en oostelijke invloeden. Een warme noordelijke stroming dringt wel gemakkelijk het land binnen. Overvloedige zonneschijn en koele nachten als ook het lange groeiseizoen zorgen er voor een prachtige aromatische structuur die de wijnen kenmerkt en geliefd maakt. De Sauvignon blanc is de meest aangeplante druif, met Chardonnay als tweede, gevolgd door Pinot noir en Riesling. Sauvignon Blanc mag dan de top zijn, Marlborough heeft zich ook een jaloers makende reputatie verworven met haar Methode Traditionelle mousserende wijnen en een breed pallet aan rode en witte tafelwijnen. Foto: wijngaarden bij Marlborough (Zuidereiland)

14 Einde