Over de opbrengsten van lezen

Presentatie over: "Over de opbrengsten van lezen"— Transcript van de presentatie:

1 Over de opbrengsten van lezen
Wat beweegt het boek? Over de opbrengsten van lezen Dr. Emy Koopman

2 De Kleine Zeemeermin

3 De Kleine Zeemeermin

4 De Kleine Zeemeermin

5 Wat lezen met ons doet Lezen verruimt ons denken
Lezen leert ons om anderen beter te begrijpen (empathie) Lezen vergroot ons welzijn Mentale en fysieke gezondheid Ontspanning en troost

6

7 Lezen verruimt ons denken
bron: Nederlands consumentenonderzoek GfK ( jan)

8 Lezen verruimt ons denken
bron: Nederlands consumentenonderzoek GfK ( jan)

9 Lezen verruimt ons denken
Weinig experimenteel onderzoek naar effect op nadenken (Halász, 1991; Koopman, 2015; Kuijpers, 2014; Van Peer, Hakemulder, & Zyngier, 2007) Experiment met teksten over rouw en depressie: informatief, simpel verhalend, literair verhalend (N = 210) (Koopman, 2015) Direct na het lezen geen verschil Week na het lezen meer terugdenken aan verhalende teksten Diepere gedachten bij de literaire teksten

10 Lezen verruimt ons denken
Verklaring effect literair verhaal: Andere wereld/ander hoofd

11 Lezen verruimt ons denken
Verklaring effect literair verhaal: Andere wereld/ander hoofd Verrassingen in stijl, perspectief, verhaalopbouw (de-automatisering) Doordachte thematiek Literair lezen kost ook meer tijd (Miall & Kuiken, 1994)

12 Lezen verruimt ons denken
Rebecca Hunt – Mr. Chartwell (2011)

13 Lezen vergroot ons begrip voor anderen
“Reading is the sole means by which we slip, involuntarily, often helplessly, into another’s skin, another’s voice, another’s soul.” - Joyce Carol Oates

14 Lezen vergroot ons begrip voor anderen
bron: Nederlands consumentenonderzoek GfK ( jan)

15 Lezen vergroot ons begrip voor anderen
bron: Nederlands consumentenonderzoek GfK ( jan)

16 Maakt lezen ons nou echt empathischer?
42% door laatstgelezen boek

17

18 Lezen vergroot ons begrip voor anderen
Onderzoek: verband tussen fictie lezen in het algemeen en empathie (meta-analyse Mumper & Gerrig, 2017) Onderzoek: lezen verhalende tekst gaat vooroordelen tegen (bijv. Hakemulder, 2008; Johnson, 2013; Vezzali e.a., 2015) Voorbeeld: Harry Potter (Vezzali e.a., 2015)

19 Lezen vergroot ons begrip voor anderen
Belang van vroeg beginnen met voorlezen (bijv. Kwant, 2011) Literaire teksten: nog te weinig onderzoek (wel bijv. Kidd & Castano, 2013; Koopman, 2016; Pino & Mazza, 2016)

20 Lezen vergroot ons begrip voor anderen
Belang van vroeg beginnen met voorlezen (bijv. Kwant, 2011) Literaire teksten: nog te weinig onderzoek (wel bijv. Kidd & Castano, 2013; Koopman, 2016; Pino & Mazza, 2016)

21 Lezen vergroot ons begrip voor anderen
Literaire teksten: nog te weinig onderzoek (wel bijv. Kidd & Castano, 2013; Koopman, 2016; Pino & Mazza, 2016) “De eindeloze reis naar huis, in totale shock. Treinen, vliegtuigen. De vrienden die zwijgend in de hal van de luchthaven stonden. Het koude kind. Het huis vol mensen, avond aan avond. Maaltijdenbrengers, adressenschrijvers. Helpers. Het koude kind.”

22 Blijven mensen die lezen langer gezond?
42% door laatstgelezen boek

23 ja 42% door laatstgelezen boek

24 Lezen vergroot ons welzijn
Canadees bevolkingsonderzoek: 54% lezers gezond, 44% niet-lezers (Hill, 2012). Gecontroleerd voor o.a. opleiding, inkomen, leeftijd, mate van fysieke activiteit. Ander onderzoek: lezende vrouwen (65+) anderhalf kleinere kans om te overlijden dan niet-lezende (Agahi & Parker, 2008) lezende mannen grotere overlevingskans: 83% vs. 61% (Jacobs e.a., 2008) vooral lezen van boeken hangt samen met overlevingskans (Bavishi e.a., 2016)

25 42% door laatstgelezen boek

26 Lezen vergroot ons welzijn
Hoezo dan? Cognitief behoud! (Bavishi e.a., 2016; Hughes ea., 2010; Verghese e.a., 2003)

27 42% door laatstgelezen boek

28 Lezen vergroot ons welzijn
Hoezo dan? Cognitief behoud! (Bavishi e.a., 2016; Hughes ea., 2010; Verghese e.a., 2003) Ontspanning en troost bron: Nederlands consumentenonderzoek GfK ( jan)

29 Lezen vergroot ons welzijn
Ontspanning en troost Pessoa: ‘De literatuur is de prettigste manier om het leven te negeren.’ Onderzoek: in tijden van verlies biedt muziek luisteren vooral herkenning, bij lezen afleiding nog belangrijker (Koopman, 2014) Zowel herkenning als afleiding troostrijk/functioneel bij rouw (Stroebe & Schut, 2001) Herkenning kan inzicht geven (Koopman, 2014)

30 Lezen vergroot ons welzijn
Herkenning kan inzicht geven (Koopman, 2014) Voorbeeld: Tonio – requiemroman A. F. Th. Van der Heijden ‘Veel herkenning, het verhaal van Tonio voelde dichtbij. Soms zag ik juist verschillen, zoals bv. dat Tonio niet thuis opgebaard was en dat ze een sobere uitvaart hebben gegeven, dat deden wij anders en al lezende realiseerde ik me dat ik daar blij om ben.’

31 Oftewel… lang leve het lezen!

32 Meer weten? www.lezen.nl/nl/publicaties/wat-doet-het-boek