Frans literatuuronder-wijs in 4 VWO in vier lessen

Presentatie over: "Frans literatuuronder-wijs in 4 VWO in vier lessen"— Transcript van de presentatie:

1 Frans literatuuronder-wijs in 4 VWO in vier lessen
N.M. Kam: literatuur in 4 VWO, ; verwerkt van Martijn Koek

2 Een raadsel… als ik wil veeg ik de smeerkaas van mijn bril
om ….. te zien aan de horizon Lucebert

3 Een raadsel… als ik wil veeg ik de smeerkaas van mijn bril
om ….. te zien aan de horizon Lucebert boterhammen oorlog alles helden honger zonlicht

4 Literatuuronderwijs in 4 VWO in vier lessen
Les 1: kritisch denken met literatuurlezen Les 2: Frans literatuur: Frans Afrikaanse literatuur Les 3: Interpreteren/uitstellen van het verhaal les honneurs perdus Les 4: Diepgaande interpreteren/uitstellen van het verhaal

5 Plan van de les 1 Les 1: kritisch denken met literatuurlezen
1- waarom literatuur? 2- wat is literatuur? 3- Denkproces oefenen 4- Invullen van learner report

6 Hogere denkvaardigheid van leerlingen:
- Klas: 4 en 5 vwo Vakonderdeel: Literatuur 2. Hoe gaan we het doen? 1. Wat is dat precies? Hogere denkvaardigheid van leerlingen: KRITISCH DENKEN - Wat houdt kritisch denken in? - Welke stappen moeten leerlingen zetten? - Wat is er lastig aan? -Welke activiteiten gaan we doen? -Welke instructiestrategie krijgen jullie? Hoe ga je alleen werken? Hoe gaan jullie samen werken? Hoe ga ik jullie helpen?

7 Kritisch denken & literatuur. Soms moet het…
Nederlands. Domein Literatuur, niveau 3F: De leerling kan kritisch reageren op maatschappelijke, psychologische en morele kwesties die in het werk worden aangesneden. De leerling kan een kritische tekstkeuze maken. De leerling leert kritisch/reflectief te lezen.

8 Examen vanaf 4de klas voorbereiden

9 Examen vanaf de 4de klas voorbereiden

10 Examen vanaf de 4de klas voorbereiden

11 Examen vanaf de 4de klas voorbereiden

12 Kritisch denken & literatuur. Altijd kan het…
MVT. Domein E: Eindterm 7: De kandidaat kan beargumenteerd verslag uitbrengen van zijn leeservaringen met ten minste drie literaire werken. Eindterm 8 (alleen vwo): De kandidaat kan literaire tekstsoorten herkennen en onderscheiden en literaire begrippen hanteren in de interpretatie van literaire teksten.

13 Kritisch denken is: Heel belangrijk!

14 Kritisch denken is: Heel belangrijk! Creativiteit

15 Persoonlijke vrijheid
Kritisch denken is: Heel belangrijk! Persoonlijke vrijheid Creativiteit

16 Persoonlijke vrijheid
Kritisch denken is: Heel belangrijk! Persoonlijke vrijheid Creativiteit Keuzes maken

17 Persoonlijke vrijheid
Kritisch denken is: Heel belangrijk! Persoonlijke vrijheid Creativiteit Democratie Keuzes maken

18 Mensenrechten Persoonlijke vrijheid Kritisch denken is: Democratie
Heel belangrijk! Persoonlijke vrijheid Creativiteit Democratie Keuzes maken Mensenrechten

19 Mensenrechten Persoonlijke vrijheid
Kritisch denken is: […] education is not just about the passive assimilation of facts and cultural traditions, but about challenging the mind to become active, competent, and thoughtfully critical in a complex world. Martha Nussbaum Heel belangrijk! Persoonlijke vrijheid Creativiteit Democratie Keuzes maken Mensenrechten

20 kritisch leren denken is dus…
Heel belangrijk. Ja. & Heel moeilijk?

21 Maar: wat is kritisch denken dan eigenlijk?
The essence of critical thinking is suspended judgment; and the essence of this suspense is inquiry to determine the nature of the problem before proceeding to attempts at its solution. Dewey, 1910

22 Maar: wat is kritisch denken dan eigenlijk?
Purposeful, self-regulatory judgment Facione, 1990 Reasonable reflective thinking focused on deciding what to believe or do Ennis, 2005 Critical thinking is the use of those cognitive skills or strategies that increase the probability of a desirable outcome. Halpern, 2003

23 Kritisch denken als… DOEL Filosofische invalshoek Waartoe is kritisch denken nodig? Welke denkvaardigheden zijn nodig om kritisch te kunnen denken?

24 Kritisch denken als… PROCES
Psychologische invalshoek Hoe denken we? Hoe ontwikkel je een denkvaardigheid? DOEL Filosofische invalshoek Waartoe is kritisch denken nodig? Welke denkvaardigheden zijn nodig om kritisch te kunnen denken?

25 Kritisch denken als… VISIE & BELEID PROCES
Psychologische invalshoek Hoe denken we? Hoe ontwikkel je een denkvaardigheid? DOEL Filosofische invalshoek Waartoe is kritisch denken nodig? Welke denkvaardigheden zijn nodig om kritisch te kunnen denken? Ideaal VISIE & BELEID

26 Kritisch denken als… ONDERWIJS VISIE & BELEID PROCES
Psychologische invalshoek Hoe denken we? Hoe ontwikkel je een denkvaardigheid? Strijd DOEL Filosofische invalshoek Waartoe is kritisch denken nodig? Welke denkvaardigheden zijn nodig om kritisch te kunnen denken? Ideaal VISIE & BELEID

27 Kritisch denken als…strijd?
Tegen wat?

28 Voorbeeld: geef het 1st antwoord dat je direct binnen een paar seconden in je hoofd kwam
Is Hanneke een goede leider? Ze is sterk en slim.

29 Voorbeeld: geef het 1st antwoord dat je direct binnen een paar seconden in je hoofd kwam
Is Hanneke een goede leider? Ze is sterk en slim en lui en agressief.

30 Twee lessen uit psychologisch onderzoek (Kahneman & Tversky) 1
Twee lessen uit psychologisch onderzoek (Kahneman & Tversky) 1. We zijn geneigd onze beslissingen te baseren op de informatie die we wel hebben. Wat we niet weten laten we doorgaans buiten beschouwing.

31 Twee lessen uit psychologisch onderzoek (Kahneman & Tversky) 2
Twee lessen uit psychologisch onderzoek (Kahneman & Tversky) 2. Hoe meer de informatie die we hebben past binnen ons referentiekader (wat we in die bepaalde situatie verwachten), hoe sterker de neiging om die informatie voldoende te achten voor een beslissing.

32 Theoritical diagram of the process of socialisation
Interiorisation of questions Result of questionning Individual Experiments, learnt ↓ Source: Kam, 2015

33 Dus: Consistentie van een verhaal is overtuigender dan volledigheid van informatie.

34 Dus: Consistentie van een verhaal is overtuigender dan volledigheid van informatie. Terwijl Dewey zei: De essentie van kritisch denken is het uitstellen van het oordeel

35 Dus: Consistentie van een verhaal is overtuigender dan volledigheid van informatie. Terwijl Dewey zei: De essentie van kritisch denken is het uitstellen van het oordeel Deze tegenstelling maakt kritisch denken zo moeilijk.

36 Dus: Consistentie van een verhaal is overtuigender dan volledigheid van informatie. Terwijl Dewey zei: De essentie van kritisch denken is het uitstellen van het oordeel Deze tegenstelling maakt kritisch denken zo moeilijk. Dus dat is waar we naar toe bewust moeten gaan.

37 Fig. 1. The locus of continuous individual differences in Stanovich’s tripartite model of the mind.
Evans J S B T , and Stanovich K E Perspectives on Psychological Science 2013;8: Copyright © by Association for Psychological Science

38 Focus op ‘Learned knowledge’
Fig. 1. The locus of continuous individual differences in Stanovich’s tripartite model of the mind. Familiariseren Focus op ‘Learned knowledge’ The locus of continuous individual differences in Stanovich’s tripartite model of the mind. Evans J S B T , and Stanovich K E Perspectives on Psychological Science 2013;8: Copyright © by Association for Psychological Science

39 Focus op ‘Learned knowledge’ De-familiariseren
Fig. 1. The locus of continuous individual differences in Stanovich’s tripartite model of the mind. Familiariseren Focus op ‘Learned knowledge’ De-familiariseren Focus op ‘What is not known or understood’ The locus of continuous individual differences in Stanovich’s tripartite model of the mind. Evans J S B T , and Stanovich K E Perspectives on Psychological Science 2013;8: Copyright © by Association for Psychological Science

40 Focus op ‘Learned knowledge’ De-familiariseren
Fig. 1. The locus of continuous individual differences in Stanovich’s tripartite model of the mind. Familiariseren Focus op ‘Learned knowledge’ De-familiariseren Focus op ‘What is not known or understood’ The locus of continuous individual differences in Stanovich’s tripartite model of the mind. Evans J S B T , and Stanovich K E Perspectives on Psychological Science 2013;8: Copyright © by Association for Psychological Science

41

42

43

44 Literatuur bevat veel van dit soort vreemde ‘stoplichten’ Beeldspraak, onbetrouwbaar perspectief, Immorele personages, open eindes…

45 Dus… Als we betekenis geven aan een literair verhaal, spreken we Kritische denkvaardigheden en een kritische houding aan

46 Welke kenmerken van de Hoofse liefde zie je terug in Tristan en Isolde
Welke kenmerken van de Hoofse liefde zie je terug in Tristan en Isolde? Welke niet? Beargumenteer je antwoord.

47 Welke kenmerken van de Hoofse liefde zie je terug in Tristan en Isolde
Welke kenmerken van de Hoofse liefde zie je terug in Tristan en Isolde? Welke niet? Beargumenteer je antwoord.

48 Een vriendin van je krijgt na de lessen over Hoofse Liefde een liefdesbrief met als aanhef ‘Aan mijn Isolde’ en onderstaand citaat. Wat is jouw advies?

49 WAT ZIJN DE VERSCHILLEN?
Welke kenmerken van de Hoofse liefde zie je terug in Tristan en Isolde? Welke niet? Beargumenteer je antwoord. Een vriendin van je krijgt na de lessen over Hoofse Liefde een liefdesbrief met als aanhef ‘Aan mijn Isolde’ en onderstaand citaat. Wat is jouw advies?

50 MAAR: HOE LATEN WE DAT ZIEN IN DE PRAKTIJK?
Wij gaan oefenen

51 MAAR: HOE LATEN WE DAT ZIEN IN DE PRAKTIJK?
DE DIDACTIEK 1. Inleiding in denkproces → Stilstaan bij wat je niet begrijpt 2. Eerst zelf nadenken, dan delen in groepen 3. Klassikaal rapporteren

52

53 Stap 1: inleiden in denkproces: stilstaan bij wat je niet begrijpt

54 Het raadsel… als ik wil veeg ik de smeerkaas van mijn bril
om ….. te zien aan de horizon Lucebert boterhammen oorlog alles helden honger zonlicht