Van Flexikul naar Flexicurity?

Presentatie over: "Van Flexikul naar Flexicurity?"— Transcript van de presentatie:

1 Van Flexikul naar Flexicurity?
Van Flexikul naar Flexicurity? Dr. Harm van Lieshout (leading lector Kenniscentrum Arbeid) Van Flexikul naar Flexicurity

2 Flexicurity als onderzoeksthema
Flexicurity als onderzoeksthema Flexicurity = flexibility + security; Nederlandse vondst (?) Naar een werkend perspectief (WRR) Sociaal akkoord en Wet Flexibiliteit en Zekerheid ‘Double bind’: economische flexibiliteit + sociale bescherming ‘Nexus’: twee subsystemen met verschillende rationaliteiten Uitdaging: verbindt en balanceer beide Twee actoren - twee verschillende balanceeracts die tegelijk in balans moeten komen Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

3 De Deense gouden driehoek
De Deense gouden driehoek Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

4 Flexicurity als beleidsstrategie
Flexicurity als beleidsstrategie Beleidsstrategie die gelijktijdig, synchroon en opzettelijk probeert om enerzijds de flexibiliteit van arbeidsmarkten, arbeidsorganisatie en arbeidsverhoudingen te vergroten, en anderheids de zekerheid (werk- en sociale zekerheid) te vergroten, in het bijzonder voor zwakkere groepen binnen en buiten de arbeidsmarkt Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

5 Flexikul 23-11-2015 Van Flexikul naar Flexicurity 23-11-2015

6 Flexicurity matrix 23-11-2015 Van Flexikul naar Flexicurity 23-11-2015

7 De sectorale stand der dingen
De sectorale stand der dingen “OnderhoudNL wil inspelen op het tekort aan vakmensen in de branche en zorgen voor voldoende instroom aan vakmensen met kwaliteit” “De branche wil flexibiliteit en betaalbare loonkosten (…)” Met bandbreedte 60% vast en 40% flex schort het in elk geval niet aan extern-numerieke flexibiliteit “OnderhoudNL wil haar leden graag oplossingen aanreiken hoe om te gaan met beperkingen van wet- en regelgeving”: Ontslag is niet meer gratis en ziekte duur: werkgeversrisico een issue “Eisen van opdrachtgevers” (social return, niet in winter) Gevoel van klem tussen marktontwikkelingen (opdrachtgevers/concurrenten) en regelgeving (wetgever/bonden); Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

8 Kwaliteit als oplossing?
Kwaliteit als oplossing? Werkgevers investeren in opleiding omdat jongeren de opleiding deels zelf betalen Kosten werkgever: Beloning (lager dan vakvolwassen werknemer) Kosten begeleiding Baten werkgever: Direct: opbrengsten productie Indirect: Tijdens opleiden (o.a. besparing op inhuur tijdelijk personeel); Bij retentie (o.a. besparing wervings- en selectiekosten, kleiner Fehlbesetzungsrisiko, preventie openstaande vacatures); Overig (o.a imagoverbetering). Paradox: interne arbeidsmarkt gaat goed samen met beroepsarbeidsmarkt Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

9 Beroepsarbeidsmarkt als oplossing?
Beroepsarbeidsmarkt als oplossing? Investeren in en binden van werknemers makkelijker voor grote bedrijven GOA’s (22% leerlingen) ontstaan vanuit jaren zeventig/tachtig vanwege: Vergaande specialisering bedrijven (allround via roulatie); Werkgeversrisíco’s (recessie/leegloop); Off the job werkplaats Vaak gefinancierd uit O&O fondsen, waaraan alle werkgevers en werknemers in de sector meebetalen Carrousselcontracten als oplossing voor aangescherpte flexwetgeving Sectorale pool als oplossing (vgl. Werk en Vakmanschap): flex voor werkgever, zekerheid voor werknemer (“duurzame flexibele inzet van vakmensen met behoud van kwaliteit”) Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

10 Paradox: opzeggen cao BTER
Paradox: opzeggen cao BTER Traditioneel wordt in NL dergelijke arbeidsmarktbeleid bij cao geregeld Ook in bouw problemen GOAs/leerlinglonen/werkgeversterugloop Opzeggen van een dergelijke cao veroorzaakt reuring in de polder Primaire reactie: aanvechten opzegging; Voordeel van ge-avvde cao: gelijk speelveld voor werkgevers: “Scholing, arbeidsomstandigheden en dergelijke willen ze zelf regelen, zonder de FNV. Het O&O fonds wordt daarom opgeheven. Wilden werkgevers deze zaken eerst betalen via de contributie aan OnderhoudNL, nu kwamen ze met het voorstel om dat aan alle bedrijven op te leggen via een cao-afspraak. Dat is voor ons niet aanvaardbaar: Op deze manier moeten alle bedrijven meebetalen aan de activiteiten die OnderhoudNL gaat uitvoeren. Een gedwongen lidmaatschap zou je kunnen zeggen.” Marjolein van Olst: er wordt onderhandeld! Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

11 De verwaarloosde derde: de opdrachtgever
De verwaarloosde derde: de opdrachtgever ZZP als (al dan niet buitenlands, al dan niet schijn) als concurrerend alternatief zonder loonvloer Opdrachtgever wil laagste prijs (uit- en aanbesteden) èn zelf de hoofdprijs voor maatschappelijk verantwoord ondernemer (bijv. sociaal aanbesteden) In schoonmaak wil landelijke overheid weer insourcen; branche: verhoog budget en laat het aan ons over. Samen voor kwaliteit (keurmerk; bonden als potentieel bondgenoot); Opdrachtgever mee laten oplossen – vb 365+ Onderhoud en winteronderhoud campagnes Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

12 Van Flexikul naar Flexicurity
Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

13 Eigen keuzes als (arbeids)organisatie
Eigen keuzes als (arbeids)organisatie Problematiek wordt nooit alleen op brancheniveau opgelost. Eigen keuzes bepalend: wie wil prijsvechten maakt heel andere keuzes dan wie high performance wil bieden. Kwaliteitsstrategie wordt interessanter. Meer regie over groter deel van het proces maakt dat makkelijker. Misverstand: lean is niet zo weinig mogelijk personeel in dienst; lean bedrijven (Toyota) prefereren juist capaciteitsbuffers (mensen wachten op werk) boven tijdsbuffers (klanten wachten op producten) en voorraadbuffers (producten wachten op klanten). Als je alleen wilt ondernemen kun je het werkgeverschap ook uitbesteden of in netwerken ondernemen. Van flexikul naar flexicurity Van Flexikul naar Flexicurity

14 Dank voor uw aandacht! h.a.m.van.lieshout@pl.hanze.nl