Mannelijke geslachtsorgaan Inclusief aandoeningen

Presentatie over: "Mannelijke geslachtsorgaan Inclusief aandoeningen"— Transcript van de presentatie:

1 Mannelijke geslachtsorgaan Inclusief aandoeningen

2 Mannelijke genitaliën
De mannelijke geslachtsorganen (genitaliën) zijn: de teelballen met bijballen, de zaadleiders, zaadblaasjes en ejacualatiebuizen, de prostaat en de penis. De spermacellen die opgeslagen liggen in de teelballen, gaat naar de bijbal, via de zaadleiders komt het door de zaadblaasjes (klier, vormt liquor) en wordt getransporteerd naar de ejaculatiegang die door de prostaat loopt. Vanaf de prostaat gaat het naar de urethra die door de penis heen loopt en hier vindt uiteindelijk de ejaculatie plaats.

3 Gonaden De gonaden (geslachtsklieren) v.d. man zijn de beide teelballen (testes, testikels). Ze liggen onder de symfyse in een zakvormige huidgedeelte: de balzak of scrotum. Ze produceren testosteron: bevordert de zaadproductie, bovendien stimuleert het de ontwikkeling van de primaire en secundaire mannelijke geslachtskenmerken. De bijbal bestaat uit een stelsel van buisjes achter op de teelbal, omsloten door bindweefsel. De afgevoerde spermacellen, van de testes naar de bijballen blijven daar lange of korte tijd afhankelijk van de seksuele activiteit van de man. Wanneer de spermacellen niet afgevoerd worden, worden ze na 2-3 weken afgebroken en geresorbeerd.

4 Sperma Ejaculaat: Zaadcellen Zaadvocht
De zaadcelontwikkeling begint al in de eerste maanden van de ontwikkeling voor de geboorte. Aan een rijpe zaadcel onderscheidt men de: kop, hals, middenstuk en staart (eindstuk). Per etmaal worden er 200 miljoen zaadcellen gevormd; dat is meer dan 2000 / sec. Ejaculaat bestaat uit twee componenten: zaadcellen, geproduceerd door de zaadballen (testes), en zaadvocht, een voedingsrijk plasma dat voor 1/3 afgescheiden wordt door de prostaat en voor 2/3 door de zaadblaasjes. Ejaculaat: Zaadcellen Zaadvocht

5 Pathologie Geslachtsorganen man
Urolithiasis Nierinsufficiente Carcinoom Epididymitis/ prostatitis Hydrocele Torsio testis Hernia inguinalis impotentie

6 urolithiasis=steenvorming in urinewegen
Vaker bij  oorzaak: onbekend (of jicht) maar er slaan zouten neer in urinewegen symptomen: pijn hoog in zij, uitstralen naar lies en balzak misselijk, braken, bewegingsdrang bloed in urine koliek complicatie: Pyelonefritis (incl.koorts) Jicht: pijnlijke ontsteking als gevolg van gekristalliseerd urinezuur in een gewricht.

7 behandeling: preventie:
pijnbestrijding NSAID (tevens anti-ontsteking, ibuprofen, diclofenac) Vergruizer Operatie preventie: veel water drinken beperken gebruik keukenzout Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs: zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die niet behoren tot de groep van de corticosteroïden. Een ander woord hiervoor is prostaglandinesynthetaseremmers. Voorbeelden van NSAID's zijn ibuprofen, diclofenac, meloxicam, naproxen, etofenamaat.

8 Vanuit de niersteenvergruizer wordt een hoge concentratie schokgolven op de niersteen gericht, Hierdoor valt de niersteen uiteen in gruis

9 nierinsufficiëntie acuut oorzaak: symptomen:
vergiftiging (bij al bestaande ziekte) symptomen: urineproductie neem af bloed in urine vele afwijkingen in het bloed grote vermoeidheid

10 chronisch oorzaak: DM, hypertensie, infecties*, auto-immuunziekte**, acute irreversibele nierinsufficiëntie, cystenieren wordt pas gemerkt in laat stadium dan zelfde symptomen bij oligurie of anurie dialyse noodzakelijk * pyelonefritis ** glomerulonefritis

11 Hoofdstuk A & F Kapsel van Bowman

12 Het basisidee betreft de uitwisseling van vocht, zouten, zuren en afvalstoffen tussen bloed en spoelvloeistof (het dialysaat of 'badwater') langs een semipermeabel membraan. Door diffusie zullen bepaalde stoffen zich door het membraan verplaatsen van hoge naar lage concentratie.

13 kanker in urinewegen nierkanker blaaskanker vaker bij  en rokers
bloed in urine blaaskanker vaker bij  en rokers, hogere leeftijd, erfelijke aanleg bloed in de urine

14 (benigne)prostaathyperplasie
oorzaak: ouder, o.i.v. hormonen wordt prostaat dikker gevolg: nadruppelen (ook door slappere blaas) kleine beetjes slappe straal urineretentie behandeling: medicijnen TURP (transurethrale resectie van de prostaat) = goedaardige vergroting van de prostaat door vermeerdering van cellen (zgn. hyperplasie), en het aanspannen van het glad spierweefsel van de prostaat. Deze twee componenten van BPH dragen er toe bij dat het plassen moeizaam gaat. Wie legt mij nog eens uit wat een weefsel is? = groep cellen met dezelfde bouw en met 1 (of meer) dezelfde functie(s). 4 typen weefsel: dek-, steun (bv. bloed),- spier- (bv. hart) en zenuwweefsel. Bij een TURP-operatie brengt de uroloog via de plasbuis een kijkbuis in, die is aangesloten op een camera. Via de kijkbuis wordt met een metalen lisje het prostaatweefsel weggesneden. De uroloog voert de operatie via een monitor uit. Het prostaatweefsel wordt in het laboratorium verder onderzocht, het pathologisch onderzoek. De prostaatoperatie heeft nauwelijks invloed op uw seksuele beleving. Wel zult u merken dat erecties kort na de operatie pijnlijk kunnen zijn. Dit is tijdelijk. Als blijvend effect zal bij het klaarkomen meestal geen of minder vocht door de penis naar buiten komen, zogenaamd droog klaarkomen. Bij de zaadlozing komt het sperma namelijk in de blaas terecht en wordt vervolgens uitgeplast. Dit geldt voor de meeste mannen na een prostaatoperatie en kan absoluut geen kwaad. Houdt er rekening mee dat u na de operatie niet definitief onvruchtbaar bent. Algehele impotentie na een prostaatoperatie komt slechts zelden voor.

15 complicaties stuwing - hydronefrose infectie: cystitis/pyelonefritis
acute retentie: spoed!

16 prostaatcarcinoom komt bij zeer oude mannen veel voor bij 40-50 alert!
niet snel groeiend uitzaaiingen via bloed naar bot

17 epididymitis, prostatitis
ontsteking epididymus (bijbal) na urethritis of cystitis antibiotica ijs (nooit direct op de huid) ontsteking prostaat Epididymitis: unilaterale srotale pijn en zwelling, dysurie, koorts (70-80%), erytheem v.d. scrotale huid; infectie via de urethra/SOA/Virus (CMV, BOF) PROSTATITIS: De prostaat is een klier zo groot als een kastanje. De klier ligt onder de blaas en kan via de anus worden gevoeld. Bij een prostaatontsteking is het klierweefsel in de prostaat ontstoken. Wat zijn de verschijnselen? Een prostaatontsteking kan op verschillende plaatsen pijn geven: tussen de anus en de balzak, in de onderbuik, in de liezen of in de rug. De pijn is meestal zeurend, soms heftig. Net als bij een blaasontsteking, kan het plassen branderig aanvoelen. U voelt vaker aandrang om te plassen, maar per keer plast u minder. U plast met een slappere straal. Het kan moeilijk zijn om de plas op te houden. Eventueel krijgt u koorts en voelt u zich ziek. Hoe ontstaat het? Een prostaatontsteking wordt meestal door bacteriën veroorzaakt. Vaak gaat het om een bacteriesoort die bij iedereen vooral in de darm leeft, maar ook rond de plasbuis voorkomt. Bacteriën komen via de plasbuis de blaas binnen. Ze hechten zich aan de blaaswand en dringen door tot in het klierweefsel van de prostaat. Daarom hebben mannen met een prostaatontsteking meestal ook een blaasontsteking. Een enkele keer is een seksueel overdraagbare bacterie, zoals de Chlamydia-bacterie, de oorzaak van een prostaatontsteking. Soms kan er geen oorzaak voor de ontsteking worden gevonden.

18 hydrocele = waterbreuk Meestal geen behandeling /
                                                                                                                   hydrocele = waterbreuk Ongeluk/gezwel/ontsteking Meestal geen behandeling / operatie Een hydrocele of waterbreuk is een zwelling van de balzak aan één of beide kanten en komt vaak voor. Normaal gesproken zitten de zaadballen in een zakje met een beetje vocht. Door een ongeluk, een gezwel of een ontsteking kan de hoeveelheid vocht in het zakje toenemen. Meestal is niet duidelijk waarom er zo veel vocht in de balzak zit. Een hydrocele komt vooral voor bij mannen boven de 65 jaar. Maar soms hebben ook baby's er last van (geen behandeling, behalve als het blijft bestaan = liesbreuk). Bij volwassenen verdwijnt de hydrocele meestal niet spontaan. Behandeling is echter niet nodig. Een hydrocele doet geen pijn en wordt ook niet kwaadaardig. Soms veroorzaakt de zwelling echter wel klachten, bijvoorbeeld door knellende kleding of bij fietsen. Dan kan de hydrocele weggehaald worden door een kleine operatie (zie youtube)

19 torsio testis zaadbal draait om zijn as / zaadstreng
heen: bloedtoevoer afgesneden heftige acute pijn, misselijk, braken binnen 4 uur operatie anders kans op afsterven Torsio testis (ICD-10 N44) is een behoorlijk pijnlijke aandoening waarbij de zaadstreng naar de zaadbal is gedraaid (torsio betekent draaiing). Hierdoor wordt de bloedtoevoer naar de zaadbal afgekneld. De aandoening komt vooral voor bij mannen tussen 12 en 25 jaar en zelden of nooit bij beide teelballen tegelijk. De aandoening kan aangeboren zijn en ontstaat spontaan, maar kan ook worden veroorzaakt door inspanning.

20 zaadleider bijbal zaadbal

21 hernia inguinalis (liesbreuk)
inhoud van de buik door ‘breuk’in lieskanaal verbinding nog open erfelijke bindweefselzwakte beklemd: bloedvaten dicht, pijnlijk, misselijk, braken, spoed! operatie is een uitstulping van het buikvlies in de liesstreek, waardoor organen die normaal in de buikholte zitten uit gaan puilen. Een liesbreuk kan verschillende oorzaken hebben. Meestal is er sprake van een verzwakking van de buikwand. Dit kan aangeboren zijn, of het resultaat van zwaar tillen, overgewicht, problemen met de stoelgang of veel hoesten. Ook het langdurig spelen van blaasinstrumenten vergroot de kans op het krijgen van een liesbreuk. Een liesbreuk gaat vaak gepaard met enig ongemak, zoals een zeurderig gevoel in de liesstreek. Maar vaak ook heeft een patiënt geen enkele klacht. Bij beklemd raken van de inhoud van de breukzak bij de breukpoort, het smalste gedeelte, treedt door afknelling van de bloedvaten hevige pijn op; dit is een medisch spoedgeval dat spoedig moet worden geopereerd omdat er necrose en gangreen van de darmwand kan optreden. Een arts kan het bestaan van een liesbreuk eenvoudig vaststellen. Omdat een liesbreuk niet vanzelf herstelt en in de loop van de tijd kan verergeren, is een operatie nodig.

22 erectiele dysfunctie = impotentie
Zeer veel mogelijke oorzaken lichamelijk psychisch gevolg medicijnen verwijzing uroloog / sexuoloog Medicatie: alprostadil, sildenafil (Viagra)  werkt alleen bij seksuele opwinding Ter bevordering van het met bloed vullen van de zwellichamen (medicatie) In Nederland heeft ongeveer 14% van de mannen ouder dan 18 jaar wel eens last van een erectiestoornis. Dat zijn meer dan mannen! Oorzaak: Leeftijd Verstopte bloedvaten DM Drugs/alcohol Ziekte hersenen/ zenuwbanen (bestraling, ms) Afwijking penis bv. te nauwe voorhuid Psychologisch Behandeling: Andere middelen zijn een injectie in de penis met papaverine, een stof met vaatverwijdende eigenschappen. Ook kan een vacuümpomp uitkomst bieden. Hiermee kun je het bloed in de zwellichamen zuigen. Met de juiste apparatuur is snel een complete erectie en zaadlozing mogelijk. Deze techniek is ook toepasbaar als medicijngebruik ongewenst of verboden is. Verder hoort een operatief geplaatste prothese ook tot de mogelijkheden. Het is een hulpmiddel dat de penis niet geheel stijf maakt maar een penetratie is wel mogelijk.