Victimologie: Over slachtoffers en slachtofferschap

Presentatie over: "Victimologie: Over slachtoffers en slachtofferschap"— Transcript van de presentatie:

1 Victimologie: Over slachtoffers en slachtofferschap
. Victimologie: Over slachtoffers en slachtofferschap

2 Inleiding victimologie
Slachtofferschap in cijfers Kenmerken van slachtoffers Slachtofferbeelden Behoeften van slachtoffers Psychosociale zorg voor slachtoffers Slachtofferhulp Nederland

3 Victimologie Waarom is aandacht voor slachtoffers belangrijk?
Drie hoofdthema’s: Risicokenmerken van slachtofferschap Gevolgen Reacties Primaire slachtoffers: directe schade Secundaire: omstanders/hulpverleners Tertiaire: schade ondervinden door criminaliteit in omgeving  veiligheidsgevoelens Drie vormen van slachtofferschap Primair Secundair Tertiair

4 Slachtoffers van geweld
Wat zeggen cijfers? Geregistreerde misdaad (aangiftes): 1,1 mln. >15 jaar ! 27% x slachtoffer Slachtoffers van geweld Nederlanders 10% geweld & zeden Cliënten SHN Slachtoffer enquêtes

5 Kenmerken van slachtoffers
Riet 75 jaar Alleenstaand Slecht ter been Alleen te voet naar het winkelcentrum voor dagelijkse boodschappen

6 Kenmerken van slachtoffers
Said & Mohammed, 16 jaar, Veel spijbelen Op de scooter naar het winkel-centrum om rond te hangen met vrienden

7 Wie loopt het meeste risico?
40% 10%

8 Risicokenmerken Sommige groepen lopen meer kans op slachtofferschap dan andere groepen, dit komt vooral door bepaalde kenmerken. Algemene risicofactoren Mannen / vrouwen Leeftijd Kind of volwassene Omgeving Specifieke risicoverhogende kenmerken Inkomen Victimologische risicoanalyse: levensstijl

9 Driefactorenmodel Nabijheid Aantrekkelijkheid Blootstelling

10 Verdachten/daders lopen zelf meer risico…
% Slachtoffers

11 Herhaald slachtofferschap
Ook slachtofferschap is risicofactor: - Leefomgeving Levenspatroon Gelegenheid

12 Blaming the victim In welke verklaring kun jij je vinden?

13 Terecht?? Als hij beroofd zou worden…

14 Terecht? Als deze persoon zijn portemonnee straks kwijt is…

15 Terecht? Als zij door elkaar geslagen zouden worden…

16 Waarom denken wij zo?  Fundamentele psychologie
De wereld zit rechtvaardig in elkaar: goed gedrag wordt beloond, slecht gedrag gestraft Ik ben onkwetsbaar Toeval bestaat niet Wanneer mij iets overkomt  omstandigheden Wanneer een ander iets overkomt  persoonlijke kenmerken (gedrag, karakter)  hij/zij zal het er wel naar gemaakt hebben… = Fundamentele attributiefouten

17 Secundaire victimisatie
Leed en nadelige gevolgen agv misdrijf verergerd door procedures en gedrag van instanties/functionarissen in vervolg op misdrijf (politie, rechterlijke macht, MWD, GGZ, verzekering, gemeente, media) ‘… de gemeente stuurde mij een boete omdat we mijn zoon niet binnen 5 dagen na overlijden begraven hadden...’ ‘… ik mocht geen bloemen leggen bij mijn dochter in het mortuarium. De identificatie duurde uiteindelijk 3 maanden…’ ‘…‘De eerste paar uur nadat het gebeurde, heeft er op internet iemand gesuggereerd dat ik de dader was. Dat is overgenomen door kranten. Hoe durven ze dat zo maar te publiceren?’ ‘…Ik heb 1,5 jaar moeten wachten op een voorschot van de verzekering. Ik heb mijn huis moeten opgeven…’ Heb jij nog voorbeelden? Labelling

18 Behoeften van slachtoffers
Erkenning, respect, correcte bejegening Informatie en advies Hulp (praktisch, psychisch, fysiek) Participatie, ‘voice’ (b.v. in de strafprocedure) Compensatie van schade Bescherming, veiligheid Gerechtigheid (passende straf) Hulpverlening, genoegdoening en conflictoplossing

19 Psychosociale zorg Mythen rond psychotrauma:
Een ingrijpende ervaring is per definitie een traumatische ervaring. Slachtoffers lopen dus een trauma op. Getraumatiseerde slachtoffers krijgen een PTSS. Slachtoffers van schokkende gebeurtenissen moeten altijd behandeling bij een psychotherapeut krijgen

20 Feiten over psychotrauma
Slachtoffers vertonen normale reacties op een abnormale gebeurtenis Slachtoffers zijn veerkrachtig en zelfredzaam en doorgaans goed in staat om het gebeurde te verwerken, al kost dat soms tijd. Slechts een klein deel (+/- 20%) loopt het risico een PTSS te ontwikkelen. PTSS is niet de enige vorm van psychotrauma, ook depressies, angststoornissen, gecompliceerde rouw komen voor. Het risico op PTSS wordt in belangrijke mate bepaald door factoren los van de gebeurtenis.

21 Impact en oplossingen Impact van slachtofferschap:
Voorbeelden van oplossingen: Slachtofferloket: Verbetering bejegening Versterking rechten slachtoffers Brancheverenigingen:  Wat kunnen jullie bijdragen aan slachtofferproblematiek?

22 Oefententamenvragen