Eetproblemen bij kinderen

Presentatie over: "Eetproblemen bij kinderen"— Transcript van de presentatie:

1 Eetproblemen bij kinderen
Mieke Jongejan Kinderarts Sint Franciscus Gasthuis Centrum voor Gezond Gewicht

2 TitopzetitelopzerOpze
Opzet workshop; Theorie Praktijk vragen?

3 TitthThTheorrie90[opzetelopzerOpze
Theorie Richtlijn Gastro oesophageale reflux bij kinderen (NVK, 2012). Richtlijn Koemelk eiwit allergie (NVK, 2012). Richtlijn Eetstoornissen (GGZ, 2006). Richtlijn Eetproblemen (JGZ, 2012) evidence?

4 TitopzetelopzerOpze Definities Eetprobleem = eetgedrag dat gerelateerd is aan het niet willen, kunnen, durven of mogen eten en/of drinken en dat spanning of bezorgdheid oproept bij het kind/de jongere en/of zijn ouders/verzorgers, maar de groei, de gezondheid en/of de (psychosociale)ontwikkeling van een kind of jongere niet bedreigt. Eetstoornis = eetprobleem dat zo langdurig of ernstig is dat het de groei, de gezondheid en/of de (psychosociale) ontwikkeling van een kind of jongere bedreigt.

5 Eetstoornissen bij kinderen
Titel Eetstoornissen bij kinderen Indeling naar oorzaak; organisch/ niet organisch. Vaak mengbeelden. Indeling naar leeftijd; - baby leeftijd - peuter-kleuter leeftijd - latentie fase - pubertijd/adolescentie

6 Baby; leren eten en drinken
Titel Baby; leren eten en drinken Een van de meest complexe neurologische taken voor de zuigeling! Drinkgedrag op de leeftijd van 1 week (bij voldragen zuigeling) voorspelt de psychomotore ontwikkeling op de leeftijd van 1 jaar.

7 Baby leeftijd; Zuig-slik ritme
Titel Baby leeftijd; Zuig-slik ritme Zuig;slik=3;1 ritme. Anatomie jonge zuigeling ideaal voor zuigen/slikken. Vast voedsel wordt de mond uitgewerkt door zuigbeweging tong.

8 Immatuur zuigen (bij prematuur)
Titel Immatuur zuigen (bij prematuur) Wisselende kracht zuigbewegingen. Weinig ritmisch Gebrekkige coordinatie zuigen/slikken/ademhalen.

9 Titel Bedenk: In eerste levensmaand verloopt pharyngeale slikreflex geautomatiseerd; daarna geleidelijk wurg reflex. Vanaf 6 maanden; grotere mondholte; meer ruimte voor voedsel

10 Kritische periodes in leren eten/drinken
Titel Kritische periodes in leren eten/drinken -Zuigreflex; dominant tot 3-5 maanden. Prematuur start vanaf 34 weken pc. Slikken begint reflexmatig; geleidelijk gecoordineerd.Kritische periode tot 6 maanden. -Kouw beweging voor vast voedsel; kritische periode tot 2. levensjaar. -Bedenk; ontwikkeling mondmotoriek belangrijk voor spraak taal ontwikkling.

11 Titel

12

13 Titel . Wat is gezonde voeding? JGZ richtlijn; richtlijnen voedingscentrum (2011) en richtlijnen goede voeding van gezondheidsraad. Tot 4-6 levensmaand: BV/ zuigelingen voeding. Hoeveelheid? ml/kg tot 6 . levensmaand. Start bijvoeding vanaf 4-6 maanden. Na 1. levensjaar: geen dieetvoeding meer (?!)

14 Aandachtspunten voeding 0-1jr
Titel . Aandachtspunten voeding 0-1jr Vetghalte 40% van voedingsbehoefte. Ijzer behoefte. Geen honig; geen extra zout. Beperk nitraatrijke groente. Ouder bepaalt wat en wanneer het kind eet; kind bepaalt hoeveelheid.

15 Op welke leeftijd treden de meeste eetproblemen op?
Titel Op welke leeftijd treden de meeste eetproblemen op? 1. Neonatale periode (<1maand). 2. Peuter/kleuterleeftijd 3. Lager school leeftijd 4. Pubertijd/ adolescentie Keuze; 1 1+2 2+3 2+4

16 Weinig etende baby/peuter
Titel Weinig etende baby/peuter .

17 Titel Jonge kinderen hebben vaker een somatische oorzaak voor voedingsprobleem .

18 Somatische oorzaken drinkproblemen bij baby’s
Titel Somatische oorzaken drinkproblemen bij baby’s GOR. Koemelk allergie. Aangeboren afwijking maagdarm kanaal. Luchtwegproblemen. Hartproblemen. Neurologische schade, verhoogde ICP. Metabole ziekte. .

19 Syndromen met drink/eetproblemen vanaf de baby leeftijd.
Titel Syndromen met drink/eetproblemen vanaf de baby leeftijd. Syndroom van Down. Prader-willi syndroom. Velo-cardio faciaal syndroom. Smith lemli Opitz syndroom (1: ). Noonan syndroom (1:1000/2500). Cornelia de Lange syndroom (1: ) CHARGE (coloboma, heart,atresie choane, genitaal, ear afw)(1:1000/1200). Angelman syndroom. .

20 Let bij lichamelijk onderzoek op (NVK 2012);
Titel Let bij lichamelijk onderzoek op (NVK 2012); voedingstoestand, micro-/hydrocefalie, dysmorfieën, huidafwijkingen/eczeem/bleekzien dyspnoe, stridor, cardiale souffle. hepato-/splenomegalie, hypotonie, neurologische symptomen van een ontwikkelingsachterstand. .

21 Titel . Patient S.R.; 3 maanden; Na zwangerschapsduur van 8 maanden als helft van gemelli geboren. Vlottte geboorte.Geboorte gewicht 2700 gram (0SD). Krijgt BV eerste levensmaand; drinkt minder goed dan broer.Spuugt meer. Na 2 maanden start flesvoeding ivm achterblijven groei tov broer. Gaat meer spugen; drinkt matig. Valt aan op fles en stopt dan.Huilt veel en is erg onrustig.

22 Titel . vragen?

23 Andere ziekte verschijnselen (koorts)
Titel . vragen; Andere ziekte verschijnselen (koorts) Houdings afhankelijkheid onrust/spugen. Defecatie patroon? Eczeem/ tekenen van allergie? Fam anamnese tav allergieen?

24 Titel . Lichamelijk onderzoek; Iets dystrofe zuigeling zonder dysmorfieen; lengte: 0SD; gewicht;-1SD; SO: 0SD. Bleek kind; levendig. KNO; snotneus.TV gaaf. Thorax; VAG; normale harttonen, geen souffles. Abdomen; geen abnormale weerstanden. Huid; gda. Neurologisch; goede tonus, reactiviteit

25 Titel . Aanvullende vragen over lichamelijk onderzoek? Welke DD heeft U? Heeft U behoefte aan aanvullend lab onderzoek? Zo ja welk? Wat is Uw aanpak?

26 Gastro oesophageale reflux
Titel Gastro oesophageale reflux Regurgiteren; onvrijwillig opgeven voeding (verdwijnt rond 1 jaar). (Rumineren bewust (?) omhoogwerken van maaginhoud (herkauwen).) GOR; terugvloeien van maaginhoud in slokdarm (post prandiaal) al dan niet met spugen. GOR ziekte: GOR met hinderlijke symptomen: veel huilen, prikkelbaarheid, voedselweigering, spugen,groeivertraging. .

27 GORZ; klinische diagnose; harde diagnostische criteria ontbreken!
Titel GORZ; klinische diagnose; harde diagnostische criteria ontbreken! Diagnostisch onderzoek beperkte betekenis; - PH metrie -> impedantie meting. - X-oesophagus-maag. - endoscopie .

28 Aanpak GORZ . 1e stap: indikken voeding;
Titel Aanpak GORZ 1e stap: indikken voeding; < 4 maanden johannesbroodboompitmeel (nutriton) of maiszetmeel (amylopectine). >4 maanden rijstebloem/ granen pap. Leeftijd>18 maanden; houdingstherapie. proefperiode ca 2 weken. .

29 Nadelen indikken voedsel: Niet mogelijk bij borstvoeding.
Titel Aanpak GORZ Nadelen indikken voedsel: Niet mogelijk bij borstvoeding. Ingedikte voeding moeilijker te drinken door speen. Verandert het def patroon; soms diarree, soms obstipatie. Met de minuten wordt de voeding steeds dikker; na half uur daardoor moeilijk meer te drinken. Darmschade bij prematuren? Extra kosten. .

30 Als indikken voedsel onvoldoende helpt:
Titel Aanpak GORZ Als indikken voedsel onvoldoende helpt: Heroverweeg; pathologische reflux. Start medicatie (proefperiode 2 weken); 1. Ranitidine (H2receptor antagonist); 6 mg/kg in 2 doseringen. Standaard drank bevat alcohol! Tachyfylaxie. 2. Omeprazol (protonpomp remmers)(1-2 mg/kg in 1 of 2 keer). Nadeel; capsules met granulaat; 10 mg. Drang (Fagron) kostbaar; alleen vergoed bij chronisch gebruik. .

31 Zeldzaam; bijwerkingen (misselijkheid).
Titel Aanpak GORZ Nadelen medicatie: Zeldzaam; bijwerkingen (misselijkheid). Vaak langdurige therapie nodig. Door remming zuurproductie indikken voeding minder effectief? Gewenning. Rebound bij stop medicatie .

32 Als zuurremming na twee weken niet werkt:
Titel Aanpak GORZ Als zuurremming na twee weken niet werkt: (Prokinetica toevoegen? Domperidon (1,2 mg /kg in 4 doseringen) of erythromycine (20 mg/kg in 3 doseringen). Bijwerking; darmkrampen). Koemelk vrije voeding proberen; 2-4 weken. .

33 Titel STELLING: Huidige richtlijn behandeling GORZ leidt tot overbehandeling. .

34 Titel . Patient A.S. Leeftijd 4 maanden; ongecompliceerd geboren na ongestoorde graviditeit. 2. kind van moeder. Gestart met BV; na 2 maanden over op kunstvoeding; Nutrilon standaard. Drinkt wisselend. Spuugt wel veel. Vanaf de leeftijd van 3 maanden rode huiduitslag; door moeder geduid als eczeem. Lijkt progressief. Moeder vraagt of het kind een KMEA heeft?

35 Titel . VRAGEN?

36 Precies voedings anamnese; hoeveel drinkt het kind, hoe vaak etc.
Titel . Precies voedings anamnese; hoeveel drinkt het kind, hoe vaak etc. Def patroon. Ontwikkeling. Fam anamnese

37 Lichamelijk onderzoek; Stevige zuigeling; lengte en gewicht +1SD.
Titel . Lichamelijk onderzoek; Stevige zuigeling; lengte en gewicht +1SD. Roodheid gelaat, schilvering behaarde hoofd. Krabwondjes op wangen. Op strekzijden armen en benen ook roodheid. Geen vochtige plekken; geen tekenen van huidinfectie. Verder intern onderzoek; geen afwijkingen

38 Titel .

39 Wat is uw werkdiagnose? Wat vertelt U moeder?
Titel . Wat is uw werkdiagnose? Wat vertelt U moeder? Overweegt U aanvullend onderzoek? Zo ja welk? Welke therapeutische adviezen geeft U?

40 Koemelkallergie . Prevalentie: 1-2% van de neonaten
Titel Koemelkallergie Prevalentie: 1-2% van de neonaten Beloop: bij 1 jr is 75% genezen. bij 5 jaar is 95% genezen. Bij KMEA boven de 5 jaar soms ernstige reacties! .

41 Titel Symptomen KMA Directe symptomen van de huid (rode uitslag, jeuk, zwelling, urticaria), maag en darmen (spugen, diarree) en luchtwegen (benauwdheid, piepen, rinitis) in relatie tot de inname van koemelk en zonder andere verklaring. Vertraagde symptomen, bestaande uit toename van matig tot ernstig constitutioneel eczeem (TIS-score ≥ 3), bloederige ontlasting, voedselweigering en afbuigende groei .

42 Aanvullende diagnostiek
Titel Aanvullende diagnostiek Richtlijn: DBPCVP; Gouden standaard; echter geen eenduidige diagnostische criteria! Reactie tot na 48 uur. Nuancering: Geen harde criteria voor diagnose -> onzekerheid blijft. Lab. helpt je ook niet verder. .

43 Aanvullende diagnostiek
Titel Aanvullende diagnostiek IGE RAST toont alleen sensibilisatie; vroege reactie. Aplication test (APT); voorspelt late reactie (eczeem). Niet goed gestandaardiseerd; vaak dubieuse reactie. .

44 Behandeling KMA . Gehydrolyseerde zuigelingen voeding.
Titel Behandeling KMA Gehydrolyseerde zuigelingen voeding. . Provocatie na 9-12 maanden (open provocatie). . Introductie bijvoeding na 17 weken. .

45 Indicatie gehydrolyseerde voeding
Titel Indicatie gehydrolyseerde voeding Partieel gehydrolyseerde voeding; geen indicatie. Gehydrolyseerde voeding; voor KM allergie. Aminozuur zuur mengsel; kortdurend indien gehydrolyseerde voeding niet verdragen. .

46 Indicatie gehydrolyseerde voeding
Titel Indicatie gehydrolyseerde voeding Partieel gehydrolyseerde voeding; geen indicatie. Gehydrolyseerde voeding; voor KM allergie. Aminozuur zuur mengsel; kortdurend indien gehydrolyseerde voeding niet verdragen. .

47 Titel Voeding en eczeem .

48 Rol voedingsallergie bij eczeem.
Titel Rol voedingsallergie bij eczeem. Bij eczeem vaak (70-80%) sensibilisatie; slechts bij 10-15% ook ontwikkeling allergie. Bij verdenking allergie; provocatie/eliminatie. Streng eliminatie dieet kan beloop eczeem negatief beinvloeden. .

49 Somatische oorzaken eetproblemen bij peuters.
Titel Somatische oorzaken eetproblemen bij peuters. KNO-problemen. GOR, meestal geassocieerd met andere problemen ( hernia diafragmatica, luchtwegproblemen, neurologische problemen). Anatomische problemen. .

50 T Aanpak eetproblemen op peuterleeftijd
. Behandeling onderliggend somatisch probleem. Geruststelling; bedenk dat eetproblemen op de peuter leeftijd ontstaan veelal op interactie berusten. Na 3.jaar hongerprovocatie overwegen bij peuter anorexie. Bij weigeraar vast voedsel; vloeistoffen beperken, vast voedsel voorzichtig introduceren.

51 T Eetstoornissen op puberleeftijd/adolescentie
. Anorexia nervosa; prev 0,4% (15-30 jr). Mortalitiet 15% (10% tgv ondervoeding; 5%door suicide). Prognose: 20% chronisch; 30% houdt symptomen; 50% geneest

52 T Anorexia nervosa: DSM-V criteria
. Streven naar verlaging lichaamsgewicht (<85% van normale gewicht=0SD). Angst om aan te komen. Stoornis in waarneming eigen lichaam. Optreden van amenorrhoe (> 3 cycli). (overmatig bezig zijn met eten)

53 T Anorexia nervosa: 2 types
. Restrictieve type Purgerende type; met gebruik diuretica, laxantia, clysma, opwekken braken)

54 T Boulemia Nervosa DSM V-criteria
. Recidiverende eetbuien (ongecontroleerd grote hoeveelheden voedsel eten). Recidiverend, inadequaat compensatie gedrag om gewichtstoename tegen te gaan. Oordeel over zichzelf onevenredig beinvloed door lichaamsvorm en gewicht. Onderscheid met binge eating: dit is zonder compensatie gedrag.

55 T Screening CJG/huisarts
.

56 T Screening CJG/huisarts
.

57 T Associatie eetstoornissen met
. T Associatie eetstoornissen met OCD Angsstoornis Affectieve stoornis Depressieve stoornis persoonlijkheidsstoornis

58 T Prognose Boulemia Nervosa
. 75-80% geneest na 5 jaar.

59 T Prognose eetstoornissen ongunstig beinvloed door
. T Prognose eetstoornissen ongunstig beinvloed door Borderline stoornis. Negatief zelfbeeld. Suicide pogingen. Alcohol misbruik. leeftijd

60 . T Aanpak In eerste instantie gericht op gewichtstoename; maak afspraken over geleidelijke toename voedselinname, beweegpatroon en streefgewicht. Niet dreigen, beschuldigen etc. Vroege aanpak te preferen? Kinderen en ouders komen vaak laat

61 Lichamelijke oorzaken voedingsproblemen
Titel . Lichamelijke oorzaken voedingsproblemen Baby leeftijd: GOR Peuterleeftijd: Infectie KNO gebied Lagere school leeftijd: Voedings allergie Pubertijd: Voedings allergie

62 . T Take home messages Gezonde voeding berust vooral op keuze voedingsmiddelen, niet op hoeveelheid. KM allergie en GORZ; aanvullende diagnostiek weinig bijdragend! GORZ; bezint eer ge begint! KM allergie beloop self limiting; indien niet overgroeid, wel probleem!. Anorexia nervosa; vroege herkenning mogelijk; snelle doorverwijzing mogelijk zinvol.

63 . T Vragen

64 Figuur 1. Evidence-based Richtlijn NVK voor kinderen met een kleine lengte van 0-10 jaar:

65

66 Berekening Target heigth (2010)
 TH jongen = 44,5 + 0,376 × lengte vader + 0,411 × lengte moeder  TH SDS jongen = (TH jongen – 183,8)/7,1  TH meisje = 47,1+ 0,334 × lengte vader + 0,364 × lengte moeder  TH SDS meisje = (cTH meisje-170,7)/6,3. De target height range is gelijk aan TH +/- 11 cm voor jongens

67 Beoordeling voedingstoestand;
Acute ondervoeding; gewicht<-2SD. gewicht<-1SD/3 m. Chronische ondervoeding; afbuigen lengte - lengte <-2SD voor de leeftijd. - afbuigen lengte groei; < 4 jaar;0,5-1 SD/jr. > 4 jaar;0,25 SD/jr.

68 Hongerprovocatie Onder leiding van kinderarts, logopedist, dieetist, psycholoog. Geleidelijk afbouwen sonde voeding. Opbouwen orale voeding vlg normale eetmomenten. Eetmomenten aanvankelijk zonder ouders. Na eerste klinische fase langdurige poliklinische begeleiding.

69

70 THonger provocatie bij Hongerprovocatie op baby leeftijd (<18 maanden)itel
. Voorwaarden; Redelijke voedingstoestand (10% gew verlies moet te accepteren zijn). Goede gezondheid. Goede mondmotoriek, sensibiliteit. Ouders akkoord. Ervaren multidisciplinair team aanwezig.

71 Titel .

72 Titel .