Jan Engelen & Nicole Goossens 13 oktober 2010 Woordenschat en Tekstbegrip Onderzoek op de basisschool.

Presentatie over: "Jan Engelen & Nicole Goossens 13 oktober 2010 Woordenschat en Tekstbegrip Onderzoek op de basisschool."— Transcript van de presentatie:

1 Jan Engelen & Nicole Goossens 13 oktober 2010 Woordenschat en Tekstbegrip Onderzoek op de basisschool

2 Overzicht workshop Deel 1: Woordenschat Tekstdekking Woordenschat uitbreiden Opdracht Deel 2: Tekstbegrip De rol van het lichaam Mentale voorstellingen tijdens het lezen Opdracht

3 Een stukje uit “De jager en de draak” Toen deed de man wat hem gezegd werd, en hij werd uitzonderlijk snugger. Thuisgekomen sprak hij tot zijn broers: “Hup jongens, span de paarden aan, we gaan een gouden schaal uit het bos halen!” Ze reden het woud in, maar toen ze een halve dag onderweg waren begonnen zijn broers van: “Sufferd, wat bezielt je eigenlijk om ons op zo'n onzinnige expeditie mee te nemen?” Eensklaps sprak een grote boom met ruisende stem: "Hier, onder mijn wortels, ligt de gouden schaal...” Von Löwis of Menar, A. (1979). Sprookjes uit Finland en Estland. Utrecht/Antwerpen: A.W. Bruna & Zoon.

4 De gevorderde lezer Een stukje uit “De jager en de draak” Toen deed de man wat hem gezegd werd, en hij werd uitzonderlijk snugger. Thuisgekomen sprak hij tot zijn broers: "Hup jongens, span de paarden aan, we gaan een gouden schaal uit het bos halen!" Ze reden het woud in, maar toen ze een halve dag onderweg waren begonnen zijn broers van: "Sufferd, wat bezielt je eigenlijk om ons op zo'n onzinnige expeditie mee te nemen?" Eensklaps sprak een grote boom met ruisende stem: "Hier, onder mijn wortels, ligt de gouden schaal...“ 81 woorden, 65 lemma’s, waarvan 3 onbekend: 95.5% bekend Von Löwis of Menar, A. (1979). Sprookjes uit Finland en Estland. Utrecht/Antwerpen: A.W. Bruna & Zoon.

5 De iets minder gevorderde lezer Een stukje uit “De jager en de draak” Toen deed de man wat hem gezegd werd, en hij werd uitzonderlijk snugger. Thuisgekomen sprak hij tot zijn broers: "Hup jongens, span de paarden aan, we gaan een gouden schaal uit het bos halen!" Ze reden het woud in, maar toen ze een halve dag onderweg waren begonnen zijn broers van: "Sufferd, wat bezielt je eigenlijk om ons op zo'n onzinnige expeditie mee te nemen?" Eensklaps sprak een grote boom met ruisende stem: "Hier, onder mijn wortels, ligt de gouden schaal...“ 81 woorden, 65 lemma’s, waarvan 10 onbekend: 84.6% bekend Von Löwis of Menar, A. (1979). Sprookjes uit Finland en Estland. Utrecht/Antwerpen: A.W. Bruna & Zoon.

6 Vraag Begrijpen de ‘gevorderde’ en ‘iets minder gevorderde’ lezers voldoende van voorgaande tekst?

7 Tekstdekking Welk percentage woorden van de tekst is bekend bij de lezer? Verschilt dus per persoon per tekst Wat is nu de vereiste minimale tekstdekking voor adequaat begrip?

8 Onderzoek naar Tekstdekking Onderzoek bij 175 kinderen uit groep 6 Verschil in woordenschatniveau Kinderen lazen 6 teksten die varieerden in moeilijkheidsgraad en maakten begripsvragen Adequaat begrip: 56% goed Tekstdekking per woordenschatniveaugroep per tekst berekend, daarna vereiste tekstdekking berekend voor elke lezer

9 Conclusie Een tekstdekking van 88.7% is gewenst om een tekst adequaat te kunnen begrijpen Heel veel woorden uit de tekst moeten bekend zijn bij een lezer, anders begrijpt deze de tekst niet!

10 Woordenschat Woordenschat belangrijk voor ontwikkeling! Mattheüs: 25:29 “Want wie heeft zal nog meer krijgen, en wel in overvloed, maar wie niets heeft, hem zal zelfs wat hij heeft nog worden ontnomen.” De Nieuwe Bijbelvertaling (2007). Mattheüs 25. Haarlem: Nederlandse Bijbelgenootschap. Verkregen van http://www.biblija.net/biblija.cgi

11 Woordenschat De vraag is hoe we woordenschat zo efficiënt mogelijk kunnen leren en vooral ONTHOUDEN En dan vooral voor kinderen met een laag woordenschatniveau

12 Hulp bij woordenschatverwerving Ophalen van woorden is beter dan de woorden nog een keer lezen Afwisselen van ophalen en bestuderen wellicht nog beter Onderzoek bij het leren van woorden Ophalen: kris – Bestuderen: kris – mes

13 Resultaten kinderen met lager woordenschatniveau Percentage woorden dat de kinderen minder weten na een week Studeren: 14.7% Testen: 4.7% Studeren/Testen: 3.3%

14 Conclusie Ophalen van lesstof helpt bij het leren van woorden Ophalen van lesstof kost meer moeite, waardoor de stof beter onthouden wordt op de lange termijn Dit noemen we ook wel het Testing Effect: testen is niet het doel, maar het middel Vooral voor kinderen die minder goed zijn in woordenschat heel nuttig!

15 Vraag en Opdracht Gebruikt u het effectief ophalen van lesstof al in de klas? Bedenk met uw buurman/buurvrouw een manier waarop u deze manier van lesstof ophalen zou kunnen gebruiken in de klas

16 Begrijpen

17 Lijkt struinen meer op wandelen of op slenteren?

18

19 “struinen”

20 Embodied Cognition Cognitie is verankerd in actie en perceptie Tijdens taalbegrip zijn sensorische en motorische systemen actief

21 Begrijpend Lezen Het ‘voor je zien’ van de situatie is belangrijk bij tekstbegrip Activeren kinderen een mentale voorstelling tijdens het lezen? Onderzocht met plaatjesherkenningstaak

22 Methode “Luuk zag het ei in de koekenpan”

23 Methode “Luuk zag het ei in de koekenpan”

24 Methode “Luuk zag het ei in de koekenpan” “Luuk zag het ei in de doos”

25 Methode “Luuk zag het ei in de koekenpan” “Luuk zag het ei in de doos”

26 Methode “Luuk zag het ei in de koekenpan” werd dit voorwerp genoemd in de zin? “Luuk zag het ei in de doos” werd dit voorwerp genoemd in de zin?

27 Methode “Luuk zag het ei in de koekenpan” werd dit voorwerp genoemd in de zin? “Luuk zag het ei in de doos” werd dit voorwerp genoemd in de zin? Voorspelling: snelle reactie

28 Methode “Luuk zag het ei in de koekenpan” werd dit voorwerp genoemd in de zin? “Luuk zag het ei in de doos” werd dit voorwerp genoemd in de zin? Voorspelling: snelle reactie Voorspelling: langzame reactie

29 Methode “Tom zag de spijker in de muur” werd dit voorwerp genoemd in de zin? “Tom zag de spijker in de vloer” werd dit voorwerp genoemd in de zin? Voorspelling: snelle reactie Voorspelling: langzame reactie

30 Resultaten (luisterzinnen) kloppend niet-kloppend

31 Resultaten (leeszinnen) kloppendniet- kloppend niet- kloppend zwakke lezerssterke lezers

32 Resultaten (leeszinnen) kloppendniet- kloppend niet- kloppend zwakke lezerssterke lezers

33 Conclusies Kinderen leiden de vorm en oriëntatie van voorwerpen af uit de zin Bewijs voor de rol van perceptuele systemen tijdens taalbegrip Ze kunnen het, maar doen ze het ook altijd uit zichzelf?

34 Vraag en opdracht Doet u actief een beroep op het voorstellingsvermogen van leerlingen tijdens begrijpend lezen?

35 Vraag en opdracht Doet u actief een beroep op het voorstellingsvermogen van leerlingen tijdens begrijpend lezen?

36 Bedankt voor uw aandacht! Vragen? Onze gegevens: Nicole GoossensJan Engelen goossens@fsw.eur.nlengelen@fsw.eur.nl 010-4088722010-4089026