Germaanse piraterij op onze kusten van de 1 ste tot de 5 de eeuw na Chr. Wouter Dhaeze Studiedag ‘Piraterij vs. visserij: tussen aanval en bescherming’

Presentatie over: "Germaanse piraterij op onze kusten van de 1 ste tot de 5 de eeuw na Chr. Wouter Dhaeze Studiedag ‘Piraterij vs. visserij: tussen aanval en bescherming’"— Transcript van de presentatie:

1 Germaanse piraterij op onze kusten van de 1 ste tot de 5 de eeuw na Chr. Wouter Dhaeze Studiedag ‘Piraterij vs. visserij: tussen aanval en bescherming’ zaterdag 10 maart

2

3 GERMANIA

4

5 hedendaagse betekenis piraterij ≠ betekenis in de Romeinse tijd heden: het plegen van daden van geweld in open zee Romeinse tijd in NW-Europa Romeinse tijd in NW-Europa: gebruik maken van een vaartuig om aan land te komen

6 piraterij => raids

7 2 types van Germaanse aanvallen op het Rijk – raids » kleinschalig » doel: plundering – invasies » grootschalig » doel: vestiging op Romeins grondgebied

8 Bronnen – historische teksten: voornaamste bron – archeologische bronnen » brandlagen » muntschatten » bewoningseinde » menselijke resten => historische kritiek toepassen !

9 wie? Chauci

10 wie? Chauken

11 wie? Friezen

12 wie? Saksen

13 ‘De Saksen, die in hun schrikwekkende razernij overvallen pleegden op alle plaatsen waar de wind hen heen dreef, drongen de kustgebieden van Gallië binnen.’ (Ammianus Marcellinus, Res Gestae XXX, 7, 8) ‘De Saksers, …. gevreesd voor hun dapperheid en hun snelle verplaatsingen, ondernamen een gevaarlijke raid, …’ (Orosius, Historiae VII, 32) ‘precies waarom men ook banger is voor de onvoorspelbare Saksen dan voor ander kwaad volk’ (Ammianus Marcellinus, Res Gestae, XXVIII, 2, 12)

14 sociaal-economische achtergrond – sociale verklaring: sociale stratificatie – economische verklaring: vorm van economische bedrijfsvoering » krijgsconflict bepaald door economische motieven » centrale figuur: warlord de Saksische warlord Cerdic in de film ‘King Arthur’ de Congolese warlord Laurent Nkunda

15 evolutie in de tijd

16 redenen voor stelselmatige toename vanaf het midden van de 3 de eeuw

17 – interne zwakte

18

19 redenen voor stelselmatige toename vanaf het midden van de 3 de eeuw – interne zwakte – boten van de Germanen worden steeds geavanceerder

20 boten van de Germanen

21

22 kielplank kiel

23 redenen voor stelselmatige toename vanaf het midden van de 3 de eeuw – interne zwakte – boten van de Germanen worden steeds geavanceerder – organisatie van de Germaanse raiders wordt steeds beter

24

25 redenen voor stelselmatige toename vanaf het midden van de 3 de eeuw – interne zwakte – boten van de Germanen worden steeds geavanceerder – organisatie van de Germaanse raiders wordt steeds beter – uitvalsbasissen: stamgebieden => Nederlandse rivierengebied

26 uitvalsbasissen

27

28 evolutie in de ruimte

29 Noordzee Kanaal Atlantische Oceaan >eind 3 de eeuw >begin 5 de eeuw

30 tactiek – vaak terugkerend fenomeen (etnografische parallellen) – zomermaanden – hit and run – tactiek – actieradius: » aanvankelijk: kuststrook, landen op het strand » later: opvaren rivieren en plunderingen tot diep in het Gallische binnenland – mijden van militaire installaties (vanaf IVB en zeker Vde eeuw: belegeren steden) – meestal kleinschalige raids (in de laat-Romeinse tijd ook grootschalige raids)

31 buit – slaven – edelmetalen

32 patroon in de bestrijding van Germaanse raids

33 raid expeditieleger

34 patroon in de bestrijding van Germaanse raids raid expeditieleger strafcampagnes in uitvalsbasis/stamgebied

35 patroon in de bestrijding van Germaanse raids raid expeditieleger strafcampagnes in uitvalsbasis/stamgebied ter voorkoming van raids: -uitbetalingen in goud of zilver -krijgsdienst

36

37

38 patroon in de bestrijding van Germaanse raids raid expeditieleger strafcampagnes in uitvalsbasis/stamgebied ter voorkoming van raids: -uitbetalingen in goud of zilver -krijgsdienst na aanhoudende raids: kustverdediging

39 kustverdediging

40 – problematiek van het onderwerp

41

42 (Thoen & Vanhoutte 2004) Oude Duinenactuele kustlijn

43

44 kustverdediging – problematiek van het onderwerp – forten

45 kustverdediging

46 Oostkapelle-Oranjezon

47

48

49

50

51

52

53 kustverdediging – problematiek van het onderwerp – forten – gezamenlijke inzet van vloot en landleger (ruiterij en infanterie)

54

55

56

57