Help ! Blauwe plekken: Eerste benadering bij diagnostiek Isabelle Vande Broek Hematoloog Dienst Oncologie – Hematologie

Stolling : back to basics Bloedplaatjes Hemostase

1/ De Abnormale “Blauwe Plek” 2/ “Easy Bruising”

De abnormale “blauwe plek” Spontaan Excessief Vertraagd optreden (48u na trauma/ingreep) Dit kan wijzen op een abnormale stolling < Afwijking in : - de bloedplaatjes - de stollingsfactoren (hemostase) < Aangeboren of verworven

Eerste benadering bij “abnormale blauwe plekken” VOORGESCHIEDENIS KLINISCHE MANIFESTATIES AANVULLENDE TESTEN

Eerste benadering VOORGESCHIEDENIS Bloedingsgeschiedenis Kan zeer heterogeen zijn + Variabele perceptie van de patient mogelijk  uniforme klinische meting nodig Vroegere bloedingsproblemen (als kind ?) Familiale geschiedenis (cave neg ATCD sluit aangeboren afwijking niet uit !) Geschiedenis van ijzertekort / bloedarmoede / bloedtransfusie Chirurgie / tandexctracties / bevalling Respons op trauma = excellente screeningstest ! (geen majeure bloeding na chirurgische ingreep is bewijs tegen significant stollingsprobleem) Medicatie : kan bestaande stollingsziekte verergeren - verschillende mechanismen spelen een rol (thrombopenie, plaatjesdysfunctie, aplasie) - aspirine, NSAID, AB, Clopidogrel, coumarine derivaten, LMWH, NOAC Dieet (vitamine K deficientie !) Comorbiditeit : schildklier, lever, nier

Eerste Benadering : KLINISCHE MANIFESTATIES 1/ Cutaan PETICHIEEN kleine capillaire bloedingen vaak op plaatsen van druk (bijv voeten, enkels) ECCHYMOSEN klein oppervlakkig : geen uitbreiding naar diepere weefsels HEMATOMEN groot, palpeerbaar uitbreiding naar diepere weefsels 2/ Slijmvliezen : epistaxis, gingiva, menorrhagie 3/ Gewrichten Afwijkingen in de bloedplaatjes Afwijkingen in de hemostase

Eerste Benadering : LABO TESTEN Algemene screening : Bloedplaatjes : quantitatief en qualitatief (plaatjesaggregatie test) PTT : meet extrinsieke stollingsweg (vitamine K afhankelijke stollingseiwitten : II, VII, IX, X) aPTT : meet intrinsieke en gemeenschappelijke stollingsweg (VWF, VIII) Gerichte testen om een specifieke plaatjes of stollingsfactor afwijking op te sporen

Interpretatie van PTT en aPTT Oorzaak VERLENGD NORMAAL Aangeboren Factor VII deficiëntie Verworven Vitamine K deficiëntie (mild) Lever aandoening Anticoagulatie met coumarine derivaten Inhibitor van Factor VII Lupus anticoagulans

Interpretatie van PTT en aPTT Oorzaak NORMAAL VERLENGD Aangeboren Deficiëntie Factoren VIII, IX, XI, XII Ziekte van Von Willebrand Verworven Heparine behandeling Inhibitoren van VIII, IX, XI, XII Verworven ziekte van Von Willebrand Lupus anticoagulans

Interpretatie van PTT en aPTT Oorzaak VERLENGD Aangeboren Gecombineerde factor deficiëntie Verworven Lever ziekte Diffuse intravasculaire anticoagulatie (DIC) Ernstige vitamine K deficiëntie Gecombineerde heparine/coumarine behandeling Behandeling met thrombine inhibitor (Pradaxa) of factor Xa inhibito (Eliquis, Xarelto)

DIAGNOSTISCHE BENADERING Veel essentiële informatie op basis van voorgeschiedenis en klinische manifestaties Kunnen voldoende zijn voor diagnose stelling Diagnostische testen Screening op basis van plaatjes, aPTT, PTT Bevestiging van de diagnose : dosage van stollingsfactoren OPM herhaalde testen kunnen noodzakelijk zijn (vb verhoogd VWF en VIII bij zwangerscap, anticonceptie en leverziekte)

“Easy Bruising” Geen petichieën Geen slijmvliesbloeding Geen familiale voorgeschiedenis Meestal op de ledematen Niet typisch patroon Petichieën Slijmvliesbloeding Observatie zonder verdere onderzoeken Oppuntstelling “abnormale plek”