Ik geloof dat de VS steun moet verlenen aan vrije volken die zich verzetten tegen pogingen om hen te onderwerpen door gewapende minderheden of door druk van buitenaf. Onze hulp moet eerst economisch en financieel zijn, om zo een economische stabiliteit en een evenwichtige politieke ontwikkeling te bevorderen.“ (Uit de rede van Truman voor het Congres) 37De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie 38Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme 40Het voeren van twee wereldoorlogen 43Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij de oorlogvoering 45De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog 47De eenwording van Europa. Voorbeelden stofomschrijving Atoombom op Hiroshima (1945) (KA, 40, 43, 45) Marshallplan (1947) (KA, 45 & 47) McCarthy over communisten in de Verenigde Staten (1950) (KA, 37 & 45)

Vrede Brest-Litovsk (1917) Komitern Doel : De wereldrevolutie; streven naar wereldrevolutie riep angst op b.v. Red Scare VS (blz. 104) Kapitalistische omsingeling van de USSR Conferentie van München (zie spotprent) Molotov-Von Ribbentop-pact Gecombineerde aanval op Polen Wantrouwen - vóór WO II

Wantrouwen gevoed

Wantrouwen even wat minder De Grote Drie in Jalta (feb 1945)

Uitblijven ‘Tweede Front’ Poolse kwestie (p ) Eis herstel grenzen door Poolse regering in ballingschap Moord Poolse officieren door de SU geheime dienst Opstand Warschau Opschuiven Poolse grens Pro-Moskou Communistische regering Ontwikkelen en gooien A- bom Russische spotprent 1938, Chamberlain en Daladier als verkeersregelaars Wantrouwen - tijdens WO II

Ontploffing van de atoombommen van Hiroshima (l) en Nagasaki (r) Voor en na het werpen van de bom, Hiroshima

Einde van de oorlog met Japan Volgens Amerikaanse voorwaarden SU had net Japan de oorlog verklaard Onvoorwaardelijke overgave Ter voorkoming van een militaire invasie van Japan en de daarbij behorende slachtoffers Bij conferentie Potsdam liet president Truman weten dat de VS een nieuw wapen hadden Door spionage was Stalin op de hoogte, maar Zelf nog geen atoomwapen beschikbaar Ontwikkeling SU-bom werd versneld Stalin wilde evenwicht z.s.m. herstellen Redenen achter het gooien van de A- bommen

In juli 1945 worden na moeizame onderhandelingen in Potsdam de volgende afspraken gemaakt Verdeling Duitsland Gebiedsafstand Duitsland met grote tegenzin van het Westen Oostenrijk losgekoppeld Democratisering van Europa Denazificatie en berechting oorlogsmisdadigers Ontwapening Duitsland Herstelbetalingen Duitsland zou als economische eenheid blijven bestaan Wantrouwen - direct na WO II

Wantrouwen groeit - Potsdam, juli 1945 British Prime Minister Clement Atlee; U.S. President Harry S. Truman; Soviet Premier Joseph Stalin.

Oder-Neissegrens

Afspraak de bevrijde gebieden behoren tot de invloedsfeer van de Sovjet-Unie of van het Westen In het Oosten betekende dit communistische bondgenoten van Stalin aan de macht het ontstaan van een Rij van ‘bufferstaten’ (cordon sanitaire) Over Zuid-Europa ontstaan flinke discussies Onder andere met (geheim) militair ingrijpen Griekenland Invloedsferen

Beleid geformuleerd onder president Truman teneinde wereldwijd de democratie te verspreiden en het oprukkend communisme te bevechten. Twee elementen van dit beleid: Containment policy Politiek gericht op het indammen van het communisme Marshall plan (blz ) Economisch steunprogramma voor elke natie die bereid was de politieke waarden van de VS te onderschrijven Trumandoctrine(-leer), 1947

Henry Truman

Doel is tweeledig Economisch herstel Europa Invloed SU terugdringen Middelen De VS stelden geld en goederen beschikbaar voor de wederopbouw aan alle Europese landen Het Congres weigerde eerst geld vrij te maken, maar de communistische staatsgreep in Tsjecho-Slowakije 1948) toonde de noodzaak aan Reactie SU Typisch een vorm van Westers imperialisme Moskow zette Oost-Europese landen ook onder druk om niet mee te doen Marshall plan

Communisme wil kapitalisme en vrijheid beëindigen SU steunt communistische activiteiten in andere landen Overheersing Oost-Europa is bewijs van streven naar wereldrevolutie Kenmerkend voor angst communisme Jaren Vijftig ‘McCarthyisme’ (zie hierna) Vijandbeeld - Amerikaanse zijde

Ongefundeerde beschuldigingen Aanvallen politieke tegenstanders De Republikein McCarthy richtte zich op Democraten Kwam in de problemen toen hij Republikeinen en het leger aanviel Gebruikmakend van de angst onder de burgers, die het optreden van McCarthy daarom steunden Pas in 1954 werd er een einde aan gemaakt en werd de heksenjacht gestaakt. Vijandbeeld - McCarthy’s heksenjacht

Zag de VS als een agressieve mogendheid Die het communisme wilde vernietigen Die de wereld wilde overheersen en economisch en politiek domineren. Binnenlands leidde dit tot: Censuur en tegenhouden westerse producten Contacten sterk beperkt Vijandbeeld - Sovjet zijde

Lees: p Maak: W 1