Het OCMW en de vluchtelingencrisis Themawerking Vreemdelingen

Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2 19/1/16 Overzicht Inleiding: situatie 2015 Asielzoeker of (erkend) vluchteling? Waarom vluchten mensen? Wat bepaalt of iemand asiel kan aanvragen? De asielprocedure, de opvang en de integratie in een notendop Asielzoeker: rechten en plichten Erkend als vluchteling: rechten en plichten Subsidiaire bescherming: rechten en plichten Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen

Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 3 19/1/16 Inleiding: situatie 2015 Wereldwijd zijn miljoenen mensen op de vlucht voor vervolging, geweld en oorlog Een nooit geziene uitdaging voor Europa en België? ◦ na een korte adempauze, is de asielcrisis weer in volle hevigheid losgebarsten Twee domeinen in crisis: ◦ opvang van vluchtelingen ◦ integratie van vluchtelingen die bescherming krijgen

Cijfers asielaanvragen T.o.v. 2014T.o.v. vorige maand januari ,6%-20,2% februari ,2%-7,8% maart ,5+11,3 april ,0-4,4 mei ,2+32,5 juni ,2+34,0 juli ,7+30,0 augustus ,5+55,3 september ,7+19,3 oktober ,1 -12,7 november1.528 december1.645 Totaal /1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere

Top 10 asielaanvragen 2015 Land van herkomstaantal% 1Irak ,5% 2Syrië ,9% 3Afghanistan ,6% 4Somalië1.7456,4% 5Onbepaald6712,5% 6Rusland6472,4% 7Guinee6202,3% 8DR Congo5121,9% 9Kosovo4631,7% 10Albanië4531,7% Rest ,1% Totaal (t.e.m. oktober 2015) /1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere

Cijfers asielaanvragen NBMV T.o.v. 2014T.o.v. Vorige maand januari ,2+10,4 februari ,2-18,9 maart ,4-16,3 april3235+9,4-2,8 mei ,3+131,4 juni ,6+54,3 juli ,0+56,0 augustus ,7+73,3 september ,7+42,6 oktober ,3 +41,1 november55 december48 Totaal /1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere

Top 5 asielaanvragen NBMV 2015 Land van herkomstaantal% 1Afghanistan88951,5% 2Syrië34419,9% 3Irak1629,4% 4Somalië935,4% 5Guinée372,1% Rest20011,6% Totaal (tot en met oktober 2015) /1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere

Opvangcapaciteit & bezetting 8 - capaciteitbezettingbezettingsgra ad Januari ,49% Februari ,81% Maart ,28% April ,74% Mei/// Juni ,20% Juli ,03% Augustus ,11% September ,73% Oktober ,08% 19/1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere

19/1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 9

Bezettingsgraad /1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 10

Instroom/Uitstroom 11 - InstroomUitstroomSaldo Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober Totaal /1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere

Instroom-uitstroom opvang 19/1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 12

Beschermingsgraad Erkend vluchteling Subsidiaire bescherming Bescherming s-graad ,4%7,0%22,4% ,4%10,7%27,1% ,6%10,2%46,8% 2015 (jan-okt) 48,2%10,0%58,2% /1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere

Beschermingsgraad in /1/16Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere

Verdere evolutie? Asielaanvragen: ◦ zal gebruikelijke daling in de winter er ook in zijn? ◦ zal er voldoende opvang beschikbaar blijven? ◦ verwachtingen van de asielinstanties (CGVS) ▪ juli–dec 2015 = beslissingen ▪ 2016 = minstens beslissingen (2.600/m) ▪ = beslissingen, waarvan 60% positief ▫ beslissingen=mogelijke OCMW- dossiers ▫ ook stijging negatieve beslissingen = stijging dossiers DMH Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 1519/1/16

Asielzoeker of (erkend) vluchteling? Vluchteling = elke persoon die zich genoodzaakt ziet zijn land te verlaten, ongeacht de redenen Asielzoeker = de vreemdeling die via de asielprocedure bescherming aanvraagt in een ander land Erkend vluchteling = de asielzoeker die aantoont dat hij voldoet aan de voorwaarden uit het Vluchtelingenverdrag en bijgevolg bescherming buiten zijn eigen land krijgt. Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 1619/1/16

Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 17 19/1/16 Waarom vluchten mensen? Politieke redenen, religieuze redenen, etnische redenen, problemen omwille van nationaliteit, problemen omwille van het behoren tot een bepaalde sociale groep => asiel (statuut van erkend vluchteling) Gewapend conflict => asiel (statuut van subsidiaire bescherming) Economische problemen, ecologische problemen, familiale problemen, gezinshereniging,…=> geen asiel

Wat bepaalt of iemand asiel kan aanvragen? Het Vluchtelingenverdrag ◦ Conventie van Genève van 1951 ◦ na 1 e en 2 e wereldoorlog ◦ ondertekend door 150 landen Voorwaarden – algemeen: ◦ gevlucht zijn uit thuisland en buiten de grenzen van het thuisland zijn ◦ gegronde vrees voor vervolging omwille van 5 limitatieve redenen ◦ geen bescherming in eigen land mogelijk Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 1819/1/16

Wat bepaalt of iemand asiel kan aanvragen? Voorwaarden – specifiek: ◦ Erkenning als vluchteling ▪ 5 limitatieve redenen ▪ vervolging omwille ▫ ras, ▫ godsdienst, ▫ nationaliteit, ▫ politieke overtuiging, ▫ het behoren tot een bepaalde sociale groep ▪ individuele vervolging Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 1919/1/16

Wat bepaalt of iemand asiel kan aanvragen? Voorwaarden – specifiek: ◦ Subsidiaire bescherming (sinds 2006) ▪ geen individuele vervolging omwille van 1 van de 5 redenen uit de Conventie van Genève ▪ bescherming nodig want leven in gevaar om andere redenen (oorlog/algemeen geweld) ▪ ondergeschikt aan statuut van erkend vluchteling = minder rechten Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2019/1/16

Asiel-opvang-integratie in een notendop Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 21 19/1/16 aankomst registratie (DVZ) asielinterview (CGVS) beslissing (CGVS) erkenning als vluchteling/ toekenning subsidiaire bescherming weigering vluchtelingenstatus/ subsidiaire bescherming definitieve afwijzing = terugkeer huisvesting integratie OCMW-steun werk inburgering Nederlandse lessen onderwijs beroep (RVV-RVS)

Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2219/1/16

Asielzoeker: rechten en plichten? Verblijf: tijdelijk, zolang asielprocedure loopt Documenten: ◦ Bijlage 25/26 ◦ AI (oranje kaart) Opvang/OCMW-steun: ◦ Regel: materiële opvang (Fedasil) ▪ bed, bad, brood ▪ medische, psychologische, juridische en sociale bijstand ▪ onderwijs, opleidingen ▪ zakgeld ◦ Uitzondering: OCMW-steun, als geen opvangplaats wordt toegewezen of opvangplaats wordt geschrapt (bijv. omwille van familiale eenheid, overbezetting van de opvang) Inburgering: geen verplichting, recht na 4m.procedure Werk: ◦ in loondienst: na 4m. procedure, met arbeidskaart C ◦ als vrijwilliger: onmiddellijk, zonder speciale toelating Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2319/1/16

Erkend als vluchteling: rechten en plichten? Non-refoulement: een erkend vluchteling mag nooit meer teruggestuurd worden naar land van herkomst Verblijf: onmiddellijk een onbeperkt, onvoorwaardelijk verblijfsrecht Documenten: ◦ elektronische vreemdelingenkaart B ◦ andere zoals nieuwe geboorteattesten, bijzonder vluchtelingenpaspoort om te reizen OCMW-steun: recht op leefloon Inburgering: verplichte inburgeraar Werk: ja, zonder speciale vergunning (arbeidskaart) Gezinshereniging: soepelere regels indien opgestart binnen het jaar (o.a. vrijstelling van de bestaansmiddelenvoorwaarde) Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2419/1/16

Subsidaire bescherming: rechten en plichten? Non-refoulement: een subsidiair beschermde mag niet teruggestuurd worden naar een land waar het te gevaarlijk is Verblijf: ◦ in eerste instantie een tijdelijk en voorwaardelijk verblijfsrecht voor 1 jaar ◦ na 1 jaar, verlenging mogelijk voor 2 jaar ◦ na 5 jaar een onbeperkt en onvoorwaardelijk verblijfsrecht Documenten: ◦ tijdelijk/voorwaardelijk verblijfsrecht: elektronische vreemdelingenkaart A ◦ onbeperkt/onvoorwaardelijk verblijfsrecht (na 5 jaar): elektronische vreemdelingenkaart B OCMW-steun: recht op equivalent leefloon Inburgering: verplichte inburgeraar Werk: ja,mits speciale vergunning (arbeidskaart C) Gezinshereniging: soepelere regels indien opgestart binnen het jaar (o.a. vrijstelling van de bestaansmiddelenvoorwaarde) Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2519/1/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Uitzonderlijke situatie vraagt om uitzonderlijke maatregelen Maatregelen ◦ op niveau van Europa ◦ op niveau van België ◦ op niveau van Vlaanderen ◦ bijkomende maatregelen op lokaal niveau Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2619/1/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van Europa: ◦ herplaatsing van vluchtelingen: registratie en verdeling van vluchtelingen via een spreidingsplan en hotspots in de EU- landen aan de buitengrenzen ◦ hervestiging van vluchtelingen ◦ extra middelen voor vluchtelingenopvang in Midden-Oosten (buurlanden Syrië) ◦ verscherpte bewaking van de buitengrenzen van de Schengenzone ◦ extra inzetten op opsporen menshandel Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2719/1/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van Europa (vervolg): ◦ diplomatieke gesprekken tussen verschillende wereldmachten en met vertegenwoordigers van de verschillende partijen ◦ militair ingrijpen in Syrië? ◦ herbekijken conventie van Genève, dublinverordening, Schengenverdrag? ◦ afsluiten readmissie-akkoorden? ◦ … Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2819/1/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van België: ◦ extra opvangplaatsen (inschakeling bufferplaatsen, uitbreidingen bestaande plaatsen opvangcentra, plaatsen in kazernes, mobiele woonunits, plaatsen op campings, plaatsen via openbare aanbesteding, noodopvang als overbrugging tot nieuwe geplande sites operationeel zijn…) ◦ pre-opvang (voor registratie asielaanvraag) ◦ versnelde procedures voor Syriërs = meer uitstroom = minder druk op de opvang = verhoogde druk op de lokale besturen ◦ bepaalde nationaliteiten: (tijdelijke) beslissingstop ◦ (verplicht) spreidingsplan opvang Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 2919/1/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van België (vervolg) ◦ schrapping opvangplaatsen/geen toewijzingen = OCMW-steun? ◦ maaltijdcheques voor bewoners die sneller de collectieve opvang verlaten = minder druk voor de collectieve opvang = verhoogde druk voor de lokale besturen ◦ extra middelen voor de OCMW’s: VVSG vraagt: ▫ verhoging dossierkost van 320 euro/dossier/jaar naar 900 euro (alle dossiers/enkel nieuwe i.f.v. asielcrisis?) ▫ verhoging sociale maribel ▫ huisvesting: incentiefpremie OCMW’s bij huisvesting erkend vluchteling/subs. beschermde, verhoging tegemoetkoming huurwaarborg, verhoging budget doorgangswoningen, tussenkomst 1 e huur… Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 3019/1/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van België (vervolg) ◦ wetswijzigingen: ▪ tewerkstelling na 4m asielprocedure (KB, gepubliceerd in BS 9/11/2015) ▪ niet langer onmiddellijk onbeperkt verblijf voor erkende vluchtelingen (beslissing ministerraad) ▪ strengere regels GZH? Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 3119/1/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van Vlaanderen ◦ extra middelen in 2016: ▪ 20 miljoen om de lokale besturen te ondersteunen bij het integratieproces (o.a. voor aanwerving extra leerkrachten inburgering (lessen Nederlands en maatschapelijke oriëntatie) ▪ provincie Oost-Vlaanderen: 1,6 miljoen euro voor huisvesting (extra sociale huurwoningen via de sociale verhuurkantoren) Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 3219/1/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen Gent: ◦ extra inzetten op begeleiding erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden naar integratie en een zelfstandig leven in onze maatschappij -> extra personeel ◦ extra opvangplaatsen voor asielzoekers (in het SOI en daarbuiten) ◦ deelname aan het hervestigingsprogramma voor vluchtelingen ◦ oprichting taskforce: ▪ coördinatie van noodhulp en vrijwilligerswerk (Gentinfo) ▪ inzetten op alle levensdomeinen: opvang, huisvesting, werk, onderwijs,… ◦ informeren van medewerkers en burgers (FAQ, infografiek, lunchlezegingen, draaiboek vreemdelingen, helpdesk vreemdelingen) Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 3319/1/16

Besluit België heeft een goede asielprocedure -> belangrijk dat we blijven ijveren voor bescherming van vluchtelingen Bijzondere moeilijke evenwichtsoefening ◦ verantwoordelijkheid nemen voor humanitaire tragedies ◦ vermijden van aanzuifeffect door een te ‘genereuze’ ontvangst ◦ zorgen voor voldoende draagvlak bij bevolking voor het gekozen beleid Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 3419/1/16

Themawerking Vreemdelingen – David De Keukelaere 3519/1/16