De Modernisering van het secundair onderwijs Georges Monard

1.Stand van zaken Commissie en rapport “Monard” (2009) * opdracht minister F. Vandenbroucke * vele debatten en adviezen Basis van nota “Smet” Nota “Crevits” (in voorbereiding) Dan weer raadpleging en onderhandeling 2015-2016 : beslissing regering en parlement Implementatie : 2018-2019 ?

2. De missie van het secundair onderwijs is en blijft dubbel : Menselijke en sociale ontwikkeling Voorbereiding op de arbeidsmarkt en/of het hoger onderwijs Onderwijs zal altijd en in ieder vak méér zijn dan alleen beroepsopleiding. Toch is ook voorbereiding op werk voor ieder van groot belang

3. Nieuwe situatie in het secundair S.O. is onderwijs voor alle jongeren van een generatie ↔ * 1960 : 47,29 % van de 16-jarigen in S.O. 34,40 % van de 17-jarigen 2015 : quasi 100 % * leerlingen zijn kinderen van hun tijd met sterke en andere punten * recente stellingnamen over de “dramati- sche daling van de kwaliteit “ van S.O. (en H.O.) zijn dan ook gebaseerd op een weinig wetenschappelijke nostalgie

Uitganspunt = SWOT-analyse : op basis van o.m. PISA (OESO) Strenghts : Internationale metingen en evaluaties ; Waardering door de bevolking ; Waardering door de arbeidsmarkt ; Motivatie van scholen en leerkrachten ; Vrije keuze van school en studierichting.

Weaknesses :. Grote verschillen tussen scholen Weaknesses : * Grote verschillen tussen scholen * Al te grote kloof tussen “sterke” en andere leerlingen en tussen algemeen vormend on- derwijs en technische opleidingen = sociale kloof * vele mislukkingen en overzitters * vaak wat “ al te schools” – meer opvoeden tot kritisch denken en assertiviteit We zijn : uitstekend voor sterke leerlingen gemiddeld goed voor zwakkere leerlingen

4. Enkele feiten en cijfers -Leerlingen : 415000 gewoon S.O. (436000 in 08-09) 20000 BUSO (18500 in 08-09) -scholen : 950 gewoon S.O. 115 BUSO -personeel : 76000 (waarvan 49000 vrouwen) in voltijdse eenheden : 68000

-budget : totaal onderwijs : 11 miljard euro S. O -budget : totaal onderwijs : 11 miljard euro S.O. : 4,2 miljard euro (3,760 in 08-09) -kostprijs per leerling : 8731 euro gewoon S.O. (7560 in 2009) 19960 euro in BUSO (16600 in 2009) -verdeling per net : 75 % vrij (katholiek) onderwijs (“huis met vele woningen”) / niet gekrompen 25 % officieel onderwijs : Go! / Prov/gemeentelijk/stedelijk

5. Wat is de uitdaging ? * Tegelijk uitdagend S.O. voor “sterke” leerlingen én betere kansen voor leerlingen met een zwakkere achtergrond * Onderwijs méér competentiegericht maken; kennis blijft zéér belangrijk, maar ook toepas- sing van kennis, vaardigheden, attitudes * Actief leren, individueel en in groep

6. Welke competenties willen we in het S.O. ? “sleutelcompetenties” (EU) *communicatie in de moedertaal *communicatie in vreemde talen *wiskunde, exacte wetenschappen en technolo- gie *digitale competenties *leercompetenties *sociale en burgerschapscompetenties *initiatief, creativiteit en ondernemerschap *cultureel bewustzijn en culturele expressie

7.Welke sleutelcompetenties willen we in het S.O. ontwikkelen ? Alle sleutelcompetenties worden vertaald in de “basisvorming” voor alle leerlingen (wel op ver- schillende niveaus) Omzetting in eindtermen, vakken (clusters)/ leerplannen…

8. Onderwijs is een CONTINUUM Leerlingen evolueren geleidelijk- denken vanuit het kind ! ↔ nu breuk basis – S.O. ! Aansluiting basis – S.O. - andere organisatie en concept - beter continu evolueren in basis en S.O. - vooral 5-6 basis en 1-2 S.O. : van mekaar leren, samenwerken, leerlingvolgsysteem

Brede eerste graad : geen verdoken keuze op 12 jaar - kennismaking met alle domeinen ( wet.tech- niek/wet.natuur/welzijn en samenleving/ economie en organisatie/taal, kunst en cul- tuur - 2°jaar : beperking van 20 basisopties (vnl. tot de “ 6 grote”) 36 beroepenvelden

1° leerjaar B : voor wie geen getuigschrift basis onderwijs haalde + OKAN : onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers Studiekeuze is een proces : - geleidelijk en begeleid - mogelijkheid tot bijsturing/remediëring én verdieping op basis van EIGEN aanleg/ belangstelling

9. Tweede en derde graad Indeling in onderwijsvormen is contraproduc- tief geworden : * dualisering en verkeerde keuzen * algemeen vormend en technologisch : geen opponenten ! → alle SO moet beide zijn Indeling arbeidsmarktgericht / doorstromings- gericht In 3° graad ; ook opsplitsing studierichtingen die voorbereiden op universiteit en andere die leiden tot hogescholen ( professionele bachelor ) ???

In onze samenleving kan technologie/techniek geen tweede keuze blijven ! En zeker niet wegkwijnen. Studierichtingen / domeinen : * continuum van abstract – concreet theoretisch – toegepast doorstroming - arbeidsmarkt gericht * aanpassing aan de hedendaagse samenle- ving en arbeidsmarkt ;

- Integratie van duaal leren als volwaardige leer- route ; - Gedeeltelijke of tussentijdse certificering van verworven competenties ; Stevige reductie van het aantal studierichting- en, meer polyvalentie * studierichtingen best geleidelijk samen- brengen ( liefst ook ruimtelijk) op basis van verwantschap ; * bevorderen van campusscholen / domein- scholen ;

* versterken van samenwerking in de scho- lengemeenschappen Attestering : na ieder jaar meer positief oriënterend diploma S.O. na 6jaar na sommige richtingen brug- jaar H.O.

10. Implementatie Evenwicht zoeken vrijheid van onderwijs – maatschappelijke verantwoordelijkheid; voor- zichtig en doortastend; Overleg en dialoog ; Partnerschap met middenveld Globale visie en strategie uitwerken Inbreng van onderzoek en deskundigheid Gefaseerde realisatie

Ondersteunen en begeleiden van scholen/ directies/leerkrachten Lerarenopleiding afstemmen (in overleg) Professionalisering van het bestaande korps Implementatie opvolgen, evalueren en bijsturen

“ Dees langsaamheid past grote zaken “ ( Jvd Vondel) “ Festina Lente “