Systeemgerichte benadering Het geheel is meer dan de som der delen

Grondleggers Salvador Minuchin Paul Watzlawick Ivan Boszormenyi-Nagy Ludwig von Bertalanffy

Systeemleer Geheel is meer dan de som der delen Regels Circulaire causaliteit Het streven naar homeostase Circulaire feedbackprocessen Equifinaliteit

Communicatietheoretische benadering (Watzlawick)‏ Gebaseerd op 5 axioma’s Een axioma is een niet bewezen, maar als grondslag aanvaarde stelling. Een axioma dient als grondslag om iets te bewijzen

Axioma 1: Communiceren doe je altijd Je kunt niet niet-communiceren Alles wat je doet, ook niets doen, heeft invloed

Axioma 2: Je spreekt altijd dubbel Elke communicatie bevat een inhouds- en een betrekkingsaspect

Axioma 3: Elk zijn waarheid Interpunctieproblemen, men is het oneens over de oorzaak van een verschijnsel

Axioma 4: Met woorden of zonder ? Mensen communiceren zowel digitaal als analoog (en vaak inconsistent)‏

Axioma 5: Wie heeft het voor het zeggen ? Elke uitwisseling van communicatie is ofwel symmetrisch ofwel complementair

Laatste regel (geen axioma) toegevoegd door Weerman Psychische problemen zijn een vorm van communicatie

Structurele gezinstherapie Grondlegger: Minuchin: Joods-Russische familie in Argentinië Gezin of Systeem eenheid van behandeling Aandacht voor ‘pathogene’ gezinsstructuren ‘Los-zand’ gezinnen ‘Kluwen’ gezinnen

Structurele benadering De structuur van een systeem is van grote invloed op het psychisch welbevinden van de deelnemers In een gezonde structuur zijn deelnemers betrokken op elkaar en durven ze zich kwetsbaar opstellen naar elkaar Tegelijkertijd bestaat er in zo'n systeem ook nog ruimte voor individuele behoeften van de verschillende deelnemers

LOS ZAND- EN KLUWENSYSTEMEN Kluwensysteem: de betrokkenheid van de deelnemers zo hevig is dat men elkaar geen vrijheid meer laat Los zandsysteem: een tekort aan betrokkenheid tussen de deelnemers van een systeem er heerst onverschilligheid en de mogelijkheid ontbreekt emoties met elkaar te delen

COALITIEVORMING BINNEN EEN SYSTEEM Verschillende subsystemen (vader-moeder of moeder-dochter etc.)‏ Perverse triade: soort verbond buiten het subsysteem De gevolgen van perverse triades: * Uit elkaar vallen van systeem of * Ernstige symptomen Parentificatie: kind krijgt ouderrol

DE ZONDEBOK Zondebok: alle problemen van een systeem worden bij een persoon gesitueerd Kind dat betrokken raakt tussen de spanningen tussen ouders Deviant gedrag zorgt voor evenwicht: Homeostatische gezinnen

Structurele gezinstherapie Belangrijke begrippen Betrokkenheid, cohesie, hiërarchie, triades en coalitie Doel therapie Coalitie ontwarren en grenzen tussen subsystemen versterken Technieken Joining Feedback geven Enactment: ingaan op, uitlokken van reële gebeurtenissen Hier en nu Huiswerkopdrachten worden nauwelijks gebruikt

DE LEVENSCYCLUS VAN HET GEZIN Kinderloos Uitbreiding Stabilisatie Huisverlaten Lege nest Alleen achterblijven 'overgangen als mogelijke crisismomenten'

Intergenerationele of contextuele benadering (Nagy)‏ 4 dimensies: 1° dimensie: de feiten 2° dimensie: de psychologie 3° dimensie: de interacties 4° dimensie: de relationele ethiek

1e dimensie: de feiten Om de mensen met wie we werken beter te begrijpen is het belangrijk dat we kijken naar de feiten die zich in het leven van hen of van hun familieleden hebben voorgedaan

1e dimensie: de feiten Om de mensen met wie we werken beter te begrijpen is het belangrijk dat we kijken naar de feiten die zich in het leven van hen of van hun familieleden hebben voorgedaan

2e dimensie: de psychologie Hoe mensen gebeurtenissen hebben verwerkt, gevolgen op de persoonlijkheidsstructuur, hoe zij zich voelen, hoe zij zichzelf en de anderen beleven, moeten in de behandeling zeker aan bod komen.

3e dimensie: de interacties De contextueel therapeut onderkent het belang van communicatiepatronen en wederzijdse beïnvloedingsmechanismen tussen mensen.

4e dimensie: relationele ethiek De relationele ethiek in een relatie is de balans van betrouwbaarheid, wederkerige rechten en plichten. In elke relatie is er een balans van geven en nemen.

Loyaliteit (contextuele benadering)‏ Mensen blijven loyaal aan het oorspronkelijke gezin, ook lang nadat ze, ogenschijnlijk door eigen keuze of door noodzaak, alle banden daarmee hebben verbroken

Primaire loyaliteit Verticale loyaliteit Horizontale loyaliteit 3 soorten loyaliteit Primaire loyaliteit Verticale loyaliteit Horizontale loyaliteit

Primaire loyaliteit Primaire loyaliteit ontstaat door de geboorte. Feitelijk dankt het kind zijn existentie aan de ouders: zonder hen zou het niet zijn. Primaire loyaliteit kan niet worden verbroken: ze is gebonden aan de existentie. Wel kan ze worden ontkend

Verticale loyaliteit De elkaar opvolgende generaties worden verbonden door verticale loyaliteit. Door haar existentiële waarde blijft deze levenslang bestaan. Het is een drijfveer in de existentie.

Horizontale loyaliteit Ook tussen vrienden en partners ontstaat loyaliteit. Die vindt haar fundament in de eerlijkheid van de relatie, in de balans van geven en ontvangen. De horizontale loyaliteit mist het asymmetrisch karakter van de verticale loyaliteit.

Contextuele benadering Balans van geven en nemen Entitlement: gerechtigde aanspraken Erkenning Roulerende rekeningen Destructief recht Meerzijdige partijdigheid