Veilig op pad met de rollator Goedemorgen/-middag. Welkom bij de rollatormiddag/-bijeenkomst ‘Veilig op pad met de rollator’. Ik ben erg blij dat u allemaal bent gekomen.   Kunt u mij allemaal goed verstaan? Ik ben [Naam], van [Organisatie]. We hebben samen met [Organisaties] deze bijeenkomst georganiseerd. Ik ga u zo vertellen wat we deze middag/ochtend gaan doen. Maar voordat ik dat doe, even een korte vraag. Wie is er al eens gevallen met de rollator? Tel het aantal opgestoken handen en koppel dat terug. Vraag een aantal mensen naar de oorzaak van de val en vraag ook of ze er letsel bij hadden opgelopen. Het doel van deze dag is het aantal valongelukken met rollators te voorkomen of te verminderen!

Veilig op pad met de rollator (Achtergrond)informatie over de rollator Oefenen met de rollator Checken van de rollator en plegen van onderhoud Hoe ziet het programma van de bijeenkomst er uit? De middag/-ochtend bestaat uit drie onderdelen: Een gedeelte met (achtergrond)informatie over de rollator. Daar start ik zo mee. Daarna heeft u de gelegenheid om te oefenen met de rollator. Onder begeleiding kunt u oefenen met het nemen van verschillende obstakels, die u zowel binnenshuis als buiten tegen komt. U krijgt daarbij veel tips. U leert bijvoorbeeld hoe u het eenvoudigst om kunt gaan met een stoepje of een helling. (Uitleggen dat we verschillende oefeningen gaan doen in een bepaalde volgorde). Het derde onderdeel is het checken van de rollator en het plegen van onderhoud. Uw rollator wordt gecontroleerd. Doen de remmen het goed, draaien de wieltjes soepel? En nog veel meer onderdelen van uw rollator worden bekeken en eventueel gerepareerd als het nodig is.

(Achtergrond)informatie 1 Ongevalcijfers 2 Kenmerken van een veilige rollator 3 Onderdelen van de rollator 4 Onderhoud van de rollator 5 Risicofactoren in en om het huis Vervoer van de rollator Maar voordat u straks gaat oefenen, gaan we eerst beginnen met de (achtergrond)informatie. We gaan het hebben over uw rollator. We laten wat ongevalcijfers de revue passeren.   Daarna gaan we in op de kenmerken van een veilige rollator. Waar voldoet een veilige rollator aan? En hoe herkent u die? Vervolgens lichten we de onderdelen van de rollator toe. Waar zijn deze allemaal voor? We gaan het kort hebben over het onderhoud. Waarom moet u een rollator laten onderhouden en hoe? We kijken samen naar de risicofactoren in en om het huis. Welke risico’s zijn er in uw huis aanwezig? En wat zijn er voor problemen buiten. Waar heeft u last van? En tot slot staan we stil bij het vervoer van de rollator. Hoe kan deze het beste vervoerd worden? Het onderdeel (achtergrond)informatie duurt ongeveer 20-30 minuten. Het is niet de bedoeling dat ik alleen aan het woord ben. Als u een vraag of opmerking heeft, laat die dan gerust horen.

Veilig op pad met de rollator 1 Hoeveel 55-plussers belanden jaarlijks op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis door een ongeval met een rollator? A 700 B 1.500 C 2.100 Laten we beginnen met een klein quizje. Ik stel u zo drie vragen. Ik ben benieuwd naar uw antwoorden. Roep gerust als u het antwoord denkt te weten.   Een aantal/veel mensen in deze groep gaven net aan wel eens te zijn gevallen met de rollator. Maar hoeveel mensen gebeurt dat in Nederland? De vraag is: 1 Hoeveel 55-plussers belanden jaarlijks op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis door een ongeval met een rollator? A Zijn dat er 700 per jaar? B Zijn dat 1.500 mensen per jaar? Of belanden C. 2.100 mensen per jaar op de spoedeisende hulp? Leg uit dat mensen bijvoorbeeld een gebroken arm kunnen oplopen. Koppel de gegeven antwoorden terug. Het juiste antwoord is C, 1.300 55-plussers per jaar. Vindt u dit veel?

Veilig op pad met de rollator Hoeveel mensen breken jaarlijks hun heup door een ongeval met een rollator? A 100 B 300 C 500 De tweede vraag. Ik wil u nu iets meer vertellen over de ernst van het ongeval. Wat heeft het voor gevolgen. Daar heb ik ook een vraag over namelijk:   2 Hoeveel mensen breken jaarlijks hun heup door een ongeval met een rollator? Denkt u dat dit er 100 zijn per jaar, antwoord A. Of denkt u dat het juiste antwoord B is, 300 per jaar. Of denkt u dat het juiste antwoord zelfs C is, 500 per jaar. Het juiste antwoord is C. Een kwart van de mensen die na een ongeval met een rollator in het ziekenhuis behandeld worden, hebben een gebroken heup. Dus per jaar krijgen 500 mensen een gebroken heup door een val met een rollator. Dat zijn bijna 1,5 gebroken heupen per dag! Een gebroken heup is heel vervelend zoals u vast wel weet. De herstelperiode duurt vaak erg lang.

Veilig op pad met de rollator 3 Hoe kunt u een ongeval met een rollator voorkomen? A Zo min mogelijk gebruikmaken van de rollator B De rollator goed onderhouden C Er is niets aan te doen. Als je ouder wordt gebeuren er meer ongevallen Eigenlijk zouden die nare ongelukjes met de rollator niet moeten gebeuren. Ze zouden voorkomen moeten worden. Hoe kun je een ongeluk met een rollator voorkomen? Is het juiste antwoord A: door zo min mogelijk gebruik te maken van de rollator? Of is het B: door de rollator goed te onderhouden? Of denkt u dat het juiste antwoord C is: er is niets aan te doen, als je ouder wordt gebeuren er meer ongevallen.   Het goede antwoord is B. Er kan gelukkig veel worden gedaan om een ongelukje met de rollator te voorkomen. En veel kunt u zelf doen. U kunt uw rollator af en toe laten controleren. Zo voorkomt u dat u valt omdat uw rem bijvoorbeeld niet goed werkte. Een rollator is een fijn hulpmiddel, maar het gebruik moet wel veilig gebeuren.

Veilig op pad met de rollator Een rollator moet veilig zijn De omgeving moet veilig zijn U moet weten hoe u de rollator op de meest veilige manier kunt gebruiken Als u veilig gebruik wilt maken van een rollator, dan moet: 1. De rollator zelf veilig zijn 2. De omgeving veilig zijn 3. En u moet weten hoe de rollator op de meest veilige manier kunt gebruiken. Deze onderwerpen komen allemaal vandaag aanbod.

Veilig op pad met de rollator Allereerst een vraag: Wat is een rollator eigenlijk? Als u geen antwoord krijgt, kunt u de vraag veranderen in. Waarvoor gebruikt u de rollator?   Een rollator is een hulpmiddel bij het lopen. U kunt een rollator gebruiken om verschillende redenen. Bijvoorbeeld als u moeite heeft om uw evenwicht te bewaren. Als u problemen heeft met uw benen waardoor het lopen moeilijk gaat. Of bij een slecht uithoudingsvermogen. Een rollator biedt u steun bij het lopen. Ook kunt u er kleine spullen mee vervoeren en kunt u er even op gaan zitten. Er zijn veel verschillende soorten rollators. Hier ziet u al dat er een aantal verschillende zijn. Hoe weet u dat uw rollator veilig is? Ten eerste kunt u bij de aanschaf er op letten. Er is namelijk een normering voor rollators, dit heet de CE-normering. Deze normering is geen keurmerk! Als de rollator een CE-normering heeft, dan is het een rollator die voldoet aan de minimumeisen van veiligheid, gezondheid, milieu en consumentenbescherming. Op sommige rollators zit een sticker van de CE-normering, maar niet alle rollators hebben deze sticker. Vraag naar de CE-normering als u een rollator krijgt of aanschaft. Als u een veilige rollator heeft, is het wel belangrijk dat u de rollator af en toe laat controleren of alles nog werkt zoals het zou moeten. Op dit onderhoud kom ik zo even terug. Hoe komt u aan een rollator? Uw behandeld (huis)arts kan een rollator voorschrijven. Vervolgens overlegt u met uw zorgverzekeraar of uw rollator wordt vergoed. En hoe u in het bezit komt van een rollator die voor u geschikt is.

Veilig op pad met de rollator Onderdelen van de rollator Onderdelen van een rollator   Zet een rollator op de tafel zodat alle aanwezigen de rollator kunnen zien. Laat de aanwezigen hun eigen rollator naast zich neerzetten (als dit nog niet het geval is). Ik ga met u de verschillende onderdelen van de rollator bespreken. Kan iedereen deze rollator zien? Er zijn veel verschillende rollators te koop. Die van u zal dezelfde onderdelen bevatten, maar er misschien net iets anders uit zien. Ik wijs alles op deze rollator aan. Als u vragen heeft over uw eigen rollator, stel deze dan gerust tussendoor. Remmen We beginnen bij de rem. Hoeveel soorten remmen heeft u rollator? Kijk of mensen inderdaad 2 zeggen. De rollator is uitgevoerd met 2 remmen: een looprem en een parkeerrem. Met de looprem kunt u remmen als u even wilt stoppen tijdens het lopen. Bijvoorbeeld omdat u even moet uitkijken voor het oversteken. De looprem is deze rem (aanwijzen). De loopremmen kunt u activeren door deze in te knijpen (of anders gezegd, de handel naar de handvatten toe te bewegen). Gebruik altijd beide remmen tegelijkertijd, anders draait de rollator naar één kant. Kunt u voor mij de looprem op uw eigen rollator aanwijzen? Wanneer gebruikt u de andere rem, de parkeerrem? De parkeerrem gebruikt u bijvoorbeeld wanneer u op de rollator wilt gaan zitten. Of wanneer de rollator op een iets schuine ondergrond geparkeerd wordt. De rollator remt zonder dat u voortdurend een rem ingeknepen hoeft te houden. Kunt u allemaal uw rollator op de parkeerrem zetten? Bij de meeste rollators moeten de tweede handels van de handvatten af worden geduwd. Eventueel assisteren. In veel gevallen kunt u de handels weer omhoog duwen en wordt de parkeerstand opgeheven. Kijk goed of mensen dit ook zelf kunnen. Eventueel assisteren. Zijn er nog vragen over de remmen? Remkabels De remkabels kunnen gevaarlijk zijn als deze ver uitsteken. Ze kunnen dan ergens aan vast blijven haken. Vaak zijn ze aan elkaar of aan het zitje vastgemaakt. Hebben mensen losse remkabels? Leg dan uit dat de begeleider bij het onderhoud dit in orde zal maken. (vervolg) Onderdelen van een rollator Verstelling duwstangen Voor een goed gebruik van de rollator is het van belang dat uw rollator op de juiste hoogte is afgesteld. Wanneer de rollator te hoog is afgesteld, heeft u geen steun aan de rollator omdat u dan met opgetrokken schouders gaat lopen. Dit kan klachten in schouder en nek veroorzaken. Wanneer de rollator te laag is afgesteld, bestaat de kans dat u achter de rollator aanloopt. Ook dan heeft u geen steun aan de rollator. (Dit kunt u voordoen.) Bij het oefenen straks kijken de experts/begeleiders gelijk of uw rollator juist is afgesteld. Dat doen ze door deze handel los te halen (aanwijzen). Deze handel is niet bedoeld als haakje om de tas aan te hangen! Dat heb ik wel eens gezien en dat is absoluut niet veilig. De handel kan dan losschieten waardoor het handvat naar beneden schiet en u kunt vallen. Banden Bijna alle rollators hebben lekvrije banden. U hoeft ze dus nooit op te laten pompen. De onderdelen in de wielen moeten af en toe gesmeerd worden, zodat deze soepel blijven draaien. Zitje De meeste rollators zijn uitgerust met een zitje. Dit zitje kunt u alléén gebruiken als u de parkeerrem ingeschakeld heeft. Anders kan het gebeuren dat de rollator gaat rollen terwijl u er op zit. Dat leidt tot ongelukken, dat kunt u zich vast voorstellen. Het zitje is geschikt om even op uit te rusten. U kunt het zitje alleen gebruiken vanaf de loopzijde. Dus niet met de benen over het mandje heen. Dienblad Bij veel rollators kan een dienblad geplaatst worden op het zitje. Zorg ervoor dat het stevig vast zit. Let op: het dienblad is niet geschikt om op te gaan zitten. Wanneer u naar buiten gaat, kunt u het best het dienblad van uw rollator afhalen. Het dienblad kan namelijk door de bewegingen op een ongelijke ondergrond ‘losrammelen’. Het dienblad kan dan vallen en kapot gaan of voor u voeten vallen waardoor u valt. U kunt buiten uw spullen vervoeren in uw mandje. Opbergmandje Hang uw tassen niet aan het stuur, maar gebruik het mandje. Het mandje kan gebruikt worden voor het vervoer van niet te zware en kleine goederen. Laatst zag ik iemand een klein kratje bier in het mandje vervoeren! Dat kunt u toch beter door bijvoorbeeld een familielid laten halen. Het gewicht kan er namelijk voor zorgen dat de rollator uit evenwicht raakt en niet meer te sturen is. Ook wordt het rijden met de rollator dan te zwaar. Zorg er tenslotte ook voor dat er geen voorwerpen uit het mandje steken. U kunt dit laten zien door veel tassen aan het stuur te hangen. Inklapbeveiliging De meeste rollators kunnen ingeklapt worden. Bij deze rollators is een inklapbeveiliging noodzakelijk. De naam zegt het al, het zorgt ervoor dat de rollator niet inklapt tijdens het gebruik. De inklapbeveiliging moet altijd ingeschakeld zijn als u de rollator gebruikt. Werking tonen en laten aanwijzen op eigen rollator. Reflectoren Sommige rollators hebben reflectoren. Deze vormen een klein onderdeel van de rollator, maar wel heel belangrijk. Door de reflectoren bent u zichtbaar voor medeweggebruikers. U kunt er ook voor kiezen zelf (nog meer) reflectoren op uw rollator te plakken/maken. Dit is vooral verstandig als u de rollator vaker buiten in het donker gebruikt. De reflectoren zijn onder andere bij de fietsenmaker te koop. Iedere rollator heeft nog een aantal extra opties of accessoires. Een voorbeeld hiervan is de stokhouder. Met deze stokhouder kunt u uw stok veilig opbergen en vervoeren. Nu hebben we de hele rollator besproken. Heeft u nog vragen hierover? Dan gaan we verder met het onderhoud.

Veilig op pad met de rollator Onderhoud van de rollator Regelmatig laten checken is verstandig Smeren, schroeven en moeren aandraaien, remmen controleren en afstellen zorgen voor meer veiligheid Z.s.m. laten checken en repareren als er mankementen zijn Vervanging na 5 tot 7 jaar Onderhoud   Ook een rollator heeft onderhoud nodig. Het is daarom verstandig uw rollator regelmatig te (laten) checken. Zo moet de rollator af en toe gesmeerd worden De schroeven en moeren moeten zo nu en dan aangedraaid worden. En de remmen moeten gecontroleerd en afgesteld worden. Dit zorg voor meer veiligheid. Vandaag wordt uw rollator gecontroleerd en, als het nodig is, gerepareerd. Wanneer uw rollator rammelt, vreemd stuurt of de rem niet meer goed werkt, dan moet u zo snel mogelijk naar uw rollator laten kijken. Dit kan bijvoorbeeld bij de ….(invullen wie onderhoud uit kan voeren, bijvoorbeeld de technische dienst van het verzorgingshuis, de fietsenmaker, de thuiszorgwinkel). Soms komt het door de ondergrond dat het sturen anders gaat. Controleer dan op een vlakke ondergrond of de rollator naar één kant trekt. Zo weet u zeker dat het aan uw rollator ligt en niet aan de ondergrond. Een rollator gaat niet eeuwig mee. Afhankelijk van uw zorgverzekeraar heeft u na 5 tot 7 jaar recht op een nieuwe rollator. Ook voor uw veiligheid is het belangrijk dat u uw rollator tijdig vervangt. Zorg tot die tijd ervoor dat de rollator geregeld onderhouden wordt.

Veilig op pad met de rollator Risicofactoren binnenshuis Zorg voor zo min mogelijk obstakels Zet uw rollator in uw buurt Loop een lift zo ver mogelijk in Gebruik stopbeveiliging bij draaideuren of neem de deur voor gehandicapten/goederen In en om uw huis moet u rekening houden met verschillende zaken die ervoor kunnen zorgen dat u sneller valt met uw rollator.   Risicofactoren binnenshuis Stel aanwezigen verschillende vragen en let hen hierop reageren. Hoe ziet uw huis eruit? Heeft u een lievelingsstoel? Wat staat er nog meer in de kamer? Wat staat er nog meer in uw huis? Heeft u ook problemen met het gebruik van de rollator in uw huis? Houd bij de inrichting van uw huis rekening met uw rollator. Zorg voor zo min mogelijk obstakels. Zorg dat er geen obstakels op de grond liggen, zoals bijvoorbeeld snoeren van apparaten. Deze kunnen tussen de voorvork en wielen van uw rollator komen te zitten. Zorg dat er in de buurt van uw favoriete stoel, uw bed enzovoorts ruimte is om de rollator neer te zetten. Het nemen van obstakels als drempels, deuren, korte bochten enzovoorts zal bij het oefengedeelte worden uitgelegd en geoefend. Wie heeft er problemen met het gebruik van de lift? Bij het gebruik van de lift is het belangrijk dat de deur niet dicht gaat terwijl u er nog tussen staat. De sensor in de liftdeur moet u signaleren. U moet proberen zo ver mogelijk de lift in te lopen. Zo komt u niet tussen de liftdeuren. Wie heeft er problemen met deuren? Dan volgen hier wat tips: Draaideur: de automatische draaideuren van tegenwoordig hebben allemaal een stopbeveiliging. Dit houdt in dat de draaideur zich aanpast aan het tempo van de gebruiker. Tevens zijn de ruimtes in de draaideur groot genoeg om met een rollator te betreden. Bij oudere draaideuren, waar geen automatische stop zit, is er vaak een speciale deur voor goederen en gehandicapten. Ik raad u aan deze deur te nemen.

Veilig op pad met de rollator Risicofactoren buitenshuis Meld klachten over de openbare ruimte Vermijd zachte of hobbelige ondergronden of loop hier voorzichtig overheen Neem de helling op een stoepje Schat verkeerssituaties goed in; neem de tijd Let op bij het in- en uitstappen van een bus Houd rekening met het weer Zorg voor verlichting in het donker Risicofactoren buitenshuis   Komt u wel eens in de problemen als u buiten loopt met uw rollator? Welke problemen komt u dan tegen? U heeft daarbij misschien iets aan de volgende tips: Klachten over losse stoeptegels, wortels van bomen die voor problemen zorgen en andere problemen met straat of stoep, kunt u melden bij de gemeente. U kunt gebruikmaken van telefoonnummer [telefoonnummer klachtenlijn gemeente]. Losse, scheve, ontbrekende stoeptegels kunnen ervoor zorgen dat de rollator niet de kant op gaat die u wilt. Loop hier voorzichtig om- of overheen. Vermijd een zachte ondergrond (zoals zand en grind) zoveel mogelijk met uw rollator. Probeer ook takken op de weg te vermijden. Kies bij het nemen van een stoepje bij voorkeur voor het hellende gedeelte. Deze zijn vaak in de stoeprand verwerkt. Het is belangrijk om verkeerssituaties goed in te schatten. Neem voldoende tijd om over te steken. En zoek naar een makkelijke plaats om een weg over te steken (let op op – en afstapjes). Let op bij het in- en uitstappen van een bus. Stap altijd in en uit aan de voorzijde van de bus, zodat de chauffeur u ziet en eventueel kan helpen. Vraag het liefst om hulp bij het in- en uitstappen van een bus. Zelfstandig is het vaak moeilijk om de bus met een rollator te betreden. Houd rekening met de weersomstandigheden als u met de rollator naar buiten gaat. Bij wind kunt u alsnog uw evenwicht verliezen. Tegen de wind inlopen is erg zwaar. Ook kan het bij regen soms glad zijn. Bij ijzel of sneeuw is het verstandig om extra grip onder uw schoenen aan te brengen. Draag bijvoorbeeld sokken of anti glij ijzers onder uw schoenen om te voorkomen dat u uitglijdt. U kunt beter geen paraplu gebruiken, omdat u de rollator niet met één hand kunt bedienen. Tegenwoordig zijn er wel paraplu’s die u aan uw rollator kunt bevestigen. Met harde wind kunt u dit echter beter niet doen. Als u met de rollator in het donker loopt, dan moet u goed zichtbaar zijn. Dit kan door bijvoorbeeld een lampje op uw kleding te spelden of door reflecterende kleding te dragen.

Veilig op pad met de rollator Vervoer van de rollator Klap rollator in als u met de auto, bus of taxi gaat Stel de rollator weer op de juiste hoogte in na het uitklappen Geef de taxichauffeur een duidelijke instructie voor het in- en uitklappen; evt. beschadigingen vallen buiten de garantie Vervoer van de rollator   Rollators kunnen meestal ingeklapt worden. Dit is vooral handig als u uw rollator meeneemt in de auto, taxi of bus. Het inklappen van verschillende rollators moet op verschillende manieren gebeuren. [Kijk of er deelnemers zijn met een afwijkend inklapmechanisme, bijvoorbeeld een driewieler]. Ik laat u eerst zien hoe u deze rollator kunt inklappen. [Doe voor hoe u een rollator inklapt.] Daarna zal ik u helpen, als het bij u niet lukt. Om de rollator in te klappen wordt bij deze rollator eerst het dienblad en het boodschappenmandje van de rollator afgehaald. Daarna moet de handel aan de rechterzijde van het frame naar binnen toe geklapt worden, zodat deze loszit. Hiermee maakt u de inklapbeveiliging los. Daarna druk ik de voorwielen naar de achterwielen zodat de rollator inklapt. U kunt de handvaten laag zetten en inklappen voor bijvoorbeeld het vervoer per auto. De rollator blijft nu op de vier wielen staan en kan worden weggezet. Het uitklappen van de rollator is bij de meeste rollators erg eenvoudig. [Doe voor hoe u een rollator uitklapt.] Bij deze klapt u de voor- en achterwielen uit elkaar en de beveiligingshandel gaat automatisch weer op zijn plaats. Daarna kunnen de handvatten weer op de juiste hoogte ingesteld worden. [Doe dit voor.] Laat nu mensen oefenen met hun eigen rollator als ze deze zelf willen kunnen in- of uitklappen. Assisteer hierbij. Als u met de taxi reist, wordt uw rollator vaak ingeklapt vervoerd. Het is wel belangrijk dat de chauffeur uw rollator weer goed uitklapt en instelt. U moet de taxichauffeurs hierop wijzen. U krijgt van mij een brief mee die u aan een taxichauffeur kunt geven [zie bijlage 16 van deze handleiding]. Hierop staat uitgelegd dat het voor u belangrijk is dat de rollator goed wordt uitgeklapt en ingesteld. En hoe de chauffeur dat moet doen. [Deze brief geldt niet voor alle rollators]. Het is ook belangrijk omdat rollators regelmatig door een taxichauffeur beschadigd of verkeerd ingesteld worden. Wanneer de taxichauffeur uw rollator beschadigd heeft, kunt u dit verhalen op de taximaatschappij. Beschadiging aan uw rollator die veroorzaakt wordt door een verkeerd gebruik of door vandalisme, vallen namelijk niet onder de garantie.

Veilig op pad met de rollator Vragen? Meer informatie? Neem contact op met VeiligheidNL via www.veiligheid.nl Heeft u nog vragen?   Als u later thuis nog een vraag heeft, dan kunt u altijd bij de Servicedesk van VeiligheidNL terecht. Zij zijn bereikbaar via info@veiligheid.nl of www.veiligheid.nl. Bedankt voor uw aandacht en ik hoop dat u verder een fijne leerzame ochtend/middag heeft. En voortaan veilig op pad gaat met uw rollator! [Uitleggen waar de mensen heen moeten en hoe het programma er verder uitziet. Het onderdeel oefenen is nu aan de beurt].