David Dezaire, longarts Spirometrie de (NHG) standaard 2015 David Dezaire, longarts Paul de Vries, huisarts

Disclosure sprekers David Dezaire: geen Paul de Vries: geen

Programma Vragen Van ESSC naar GLI Z-scores Pre/post/eigen medicatie Frequentie spirometrie

vragen

Van ECCS naar GLI Bezwaren ECCS Referentiegroep jaren 50-60 Geen vrouwen (20% minder capaciteit) Voorspelde waarden FEV1/FVC te klein Afkappunten arbitrair Knik tussen kinderen en volwassenen Etniciteit niet meegenomen

Leeftijd en normaalwaarde

GLI Referentie ♂+♀ niet rokend 5 groepen etniciteit Verlaat vast afkappunt Referentie 3-95 jaar

De oude ECCS referentiewaarden zijn vervangen door GLI waarden. Was u op de hoogte van deze verandering? Past u deze GLI waarden al toe? Welke problemen komt u hier bij tegen? Wat zou u hier in kunnen helpen?

Z-score 5e percentiel normaal wordt als ondergrens benoemd Z-score geeft aan hoeveel SD individu verschilt van normaal (voor leeftijd) 5% = LLN = -1,64SD

Betekenis ROER Restrictie:  FVC < -1,64 SD Obstructie:  FEV1/FVC < -1,64 SD Ernst: ongewijzigd Reversibiliteit ongewijzigd Andere indices geen referentiewaarden PEF Indices kleine luchtwegen

Gebruik van Z-scores Was u op de hoogte van deze verandering? Past u ze toe? Welke problemen komt u tegen bij toepassing in de dagelijkse praktijk? Wat zou u hierbij kunnen helpen?

Consequenties COPD-zorg Restrictievermoeden: vaker Herbeoordeling als normaal: vaak Echter: Ga vooral uit van ziektelast!

Pre / post / eigen med. Diagnostiek: doe pre+post test Follow-up: doe test met eigen medicatie -bij twijfel: voeg post-test toe

Spirometrie Met en zonder medicatie? Zonder diagnose= zonder eigen medicatie. Met diagnose= met eigen medicatie. Altijd FEV1? controle/ longaanvallen/ ziektelast is leidend. Astma: pas op slechte perceptie.

Pre / post / eigen medicatie Was u hier van op de hoogte? Doet u dit ook zo? Welke problemen komt u hier bij tegen? Wat zou u hierbij kunnen helpen?

NHG astma Diagnostische fase Monitoring fase Gebruik van eigen luchtwegmedicatie Vóór de test gedurende 4 uur geen kortwerkende en gedurende 12-48 uur (afhankelijk van de werkingsduur) geen langwerkende luchtwegverwijder gebruiken Eigen luchtwegmedicatie kan gecontinueerd worden Gestandaardiseerde bronchusverwijding Altijd geïndiceerd Niet geïndiceerd behalve bij: discrepantie van klachten en spirometrie-uitslagen afwijkende FEV1/FVC-ratio, bijvoorbeeld omdat er twijfel is aan de diagnose bij gerede twijfel over gebruik van de eigen luchtwegmedicatie Procedure Test (blazen flowvolumecurve) volgens internationaal geaccepteerde aanbevelingen18) Dien gestandaardiseerde bronchusverwijding toe (salbutamol 100 microg via dosisaerosol en voorzetkamer in 4 afzonderlijke inhalaties met interval van 30 seconden)19) Test opnieuw na 15 minuten Test (blazen flowvolumecurve) volgens internationaal geaccepteerde aanbevelingen Interpretatie Geen obstructie: normale FEV1/FVC-ratio (≥ 5epercentiel van referentiepopulatie) na bronchusverwijding; dit sluit COPD uit, maar sluit astma niet uit Persisterende obstructie: afwijkende FEV1/FVC-ratio(< 5e percentiel) na bronchusverwijding; dit is een aanwijzing voor COPD, maar sluit astma niet uit Reversibiliteit:FEV1-toename ten opzichte van de waarde vóór bronchusverwijding met ≥ 12% én ≥ 200 ml); dit wijst op astma (ook bij een normale FEV1/FVC-ratio), maar sluit COPD niet uit20) Fysiologische daling: daling van FEV1 over ten minste 3 jaar (≥ 3 metingen) met gemiddeld 35 ml/jaar of minder Bij persisterende obstructie of niet-fysiologische daling: dit is een teken van verminderde astmacontrole: ga oorzaak na en pas beleid aan

Hoe vaak spirometrie: astma? Goede controle Stap 1 medicatie niet Goede controle stap 2 medicatie Alleen 1e 3 jaar Goede controle stap 3 medicatie jaarlijks Gedeeltelijke/slechte controle Tenminste jaarlijks Rokers Beperkte levensverwachting

Hoe vaak spirometrie: COPD? instelfase 1-2x Lichte ziektelast+geen roken niet Lichte ziektelast +klachten/roken 1x/3jr Matige ziektelast 1x/jr1x/3jr indien gestopt met roken Ernstige ziektelast 2e lijn Beperkte levensverwachting Exacerbatie Niet extra

Frequentie spirometrie aanbevelingen Was u hier van op de hoogte? Doet u dit ook zo? Welke problemen komt u hier bij tegen? Wat zou u hierbij kunnen helpen?

Hyperinflatie Statische hyperinflatie is het verschijnsel waarbij een COPD-patiënt onvoldoende tijd heeft om voldoende uit te ademen als gevolg van een luchtwegobstructie in de kleine luchtwegen, irreversibele afbraak van longweefsel en ‘slappe’ longen. het residuale volume (RV) en de functionele residuele capaciteit (FRC) verhoogd en de inspiratoire capaciteit (IC, ‘ademruimte’) verlaagd.

Hyperinflatie Bij inspanning neemt het probleem van de hyperinflatie (dynamische hyperinflatie of air trapping) verder toe omdat de ademhalingsfrequentie omhoog moet, er minder tijd is om goed uit te ademen en het RV verder toeneemt. Door de toename van het RV en de FRC neemt de IC verder af. De patiënt wordt dus benauwd(er) en zal de inspanning beëindigen.

Longvolumina

Volumerespons Toename van FEV1 met 12% en meer dan 200ml is reversibiliteit, geen volumerespons. Verandering in (F)VC kan een volumerespons zijn. Komt weinig voor. Kan een gevolg zijn van een completer (langduriger) uitademing. Kan een gevolg zijn van een leercurve in de techniek van het blazen.

Take home Gebruik de GLI waarden Leer omgaan met Z-scores Pas de dagelijkse routines van spirometrie aan Hyperinflatie is de boosdoener Doe minder spirometrie en steek deze tijd in zorg voor de ervaren problemen van uw patiënten!