Ph. Scheltens, Neuroloog Alzheimercentrum VUMC 25 jaar diagnostiek van de ziekte van Alzheimer: van exclusie naar inclusie! Ph. Scheltens, Neuroloog Alzheimercentrum VUMC

Promotie onderzoek

Aanvullend onderzoek

De tijd ver vooruit…. Psychiatr J Univ Ott. 1990 Nov;15(4):207-11.The Amstel project: design and first findings. The course of mild cognitive impairment of the aged; a longitudinal 4-year study.Jonker C, Hooyer C.Department of Psychiatry, Free University, Amsterdam.

AMSTEL project

Actueel!

Lancet Neur 2002 duplicate

Hippocampusatrofie (MTA) graad 0-4

Multidetector CT in dementia 64 slices, 0.6 mm slice collimation, 5 sec acquisition time Wattjes et al.Radiology 2009

Diagnostische waarde MTA Onderscheid AD - gezonde leeftijdgenoten: sensitiviteit en specificiteit > 85% Onderscheid AD - andere vormen van dementie, in combinatie met MMSE: sensitiviteit en specificiteit > 85% prodromale ziekte van Alzheimer in MCI: sensitiviteit 51-70%, specificiteit 68-69%; wanneer leeftijd en geheugenfunctie in beschouwing worden genomen, sensitiviteit resp 74 en 81%, specificiteit resp 88 en 96%

Biologische markers in liquor Blennow 2003

Assays of CSF AD Biomarkers Amyloid, Tau and pTau

Combination of Aß42 and Tau: sensitivity of 93.5% specificity of 82.7%

881 nondemented subjects from 20 memory clinics 449 subjects from 9 centres with CSF collection 168 subjects CSF available SCI (N=60) Age 66 MMSE 28.8 naMCI (N=37) Age 70 MMSE 27.6 aMCI (N=71) Age 70 MMSE 25.9

% CSF AD profile 78% 68% 52% 31%

Baseline characteristics of subjects with CSF AD profile SCI naMCI aMCI (n=31) (n=26) (n=55) % APOE-e4 68% 38%* 62% MTA score 0.9 1.0 1.6* Abeta 42 478 460 405* T-Tau 449 491 610 MTA= Medial temporal lobe atrophy * p<0.05 compared to other groups

Change on MMSE

3-year conversion rate to AD 51% 36% * SC non aMCI aMCI * p<0.05

Amyloid imaging

Research criteria (vervolg) Ondersteunende kenmerken B aanwezigheid MTA C afwijkend liquor biomarker profiel Aβ42 ↓, tau ↑, P-tau ↑ of combinatie andere toekomstige goed gevalideerde markers D specifiek patroon PET bilateraal pariëtotemporaal hypometabolisme andere toekomstige goed gevalideerde markers, zoals PIB-PET E bewezen verantwoordelijke mutatie

Toepassing nieuwe criteria AD vs no dementia (n=145) AD vs other dementia (n=78) AD vs other or no dementia (n=223) Memory score + MTA OR CSF Spec 96% Sens 86% Spec 50% Spec 80% Memory score Spec 86% Sens 93% Spec 33% Spec 68% Memory score + MTA Spec 99% Sens 49% Spec 60% Memory score + CSF Spec 97% Sens 80% Spec 67% Memory score + MTA AND CSF Spec 100% Sens 43% Spec 78% Spec 92% Bouwman et al., submitted

Therapeutische perspectieven

Immunotherapie 1. Remming vorming van Aβ 2. Remmen/Blokkeren Aβ aggregatie. 3. Aβ wegvangen met antilichamen.

Actieve immunisatie Janus et al., Morgan et al.,Schenk et al.

Passieve immunisatie Dodart et. al.

Conclusies In 25 jaar tijd van exclusie naar inclusie Vroegdiagnostiek is realiteit Dementie serieus genomen Epidemie van de toekomst Therapie in de kinderschoenen

N5-067 Dem Con Template 4/24/2017 7:42 PM www.alzheimercentrum.nl 33