Kunst of Kitsch? Het mysterie van de mozaïeken mensenschedels

4007-1 Echt of Vervalsing? Topstuk van de collectie Database: Teotitlán del Camino, Mexico Mixteeks 1300 – 1520 Aangekocht: 1964, van een kunsthandelaar Geen documentatie van de vondst Geen bewijs dat het echt ooit is opgegraven Echt of Vervalsing?

Mixteken Van Nahuatl (‘Azteeks’) mixtecah: ‘Volk van de wolken’

Waarom 14e/15e-eeuws Mixteeks… … als er geen gedocumenteerde herkomst is?

Tombe 7 Monte Albán

Tombe 7 van Monte Albán In 1932 opgegraven door Alfonso Caso “Belangrijkste tombe van de Amerika’s”

De onderzoeksvragen Welke materialen zijn gebruikt in het mozaïek? Welke technieken zijn gebruikt voor het snijden en polijsten? Wat is de afkomst en ouderdom van de schedel? Wat voor lijm is er gebruikt? Is de mozaïekschedel authentiek of een vervalsing?

Methodes Materialen Lijm Mozaïek Schedel X-ray Fluorescence (XRF) X-ray Diffraction (XRD) Particle Induced X-ray Emission (PIXE) Lijm Ultra Violet licht (UV) Gas Chromatography-Mass Spectrometry (GC-MS) Mozaïek Digital and Optical Microscopy (M) Schedel Isotopenonderzoek Fysisch anthropologisch onderzoek (14C-datering, Ancient DNA)

Röntgenfoto’s

Microscopie

Polish of tesserae. Clearly precolonial, as industrial manufacture would have different patterns.

XRF

XRD

PIXE

Schelp en Hydroxilapatiet Concretion on the eye disks under UV light

XRD, XRF, PIXE en Microscopie Materialen zijn authentiek Technieken zijn ook pre-Spaans De stukken mozaïek zijn authentiek (maar het mozaïek zelf heeft wel wat rare details) Hoe zit dat met de schedel?

Fysisch antropologisch onderzoek Waarschijnlijk mannelijk 35 – 49 jaar oud Van Inheems Amerikaanse (of Aziatische) oorsprong

Isotopenonderzoek

Isotopenonderzoek Strontium, Koolstof en Zuurstofisotopen onderzocht Uitkomsten duiden op Ontegenzeggelijk Mexicaanse oorsprong Waarschijnlijk afkomstig uit een droog, hooggelegen gebied in zuidelijk Mexico

Schedel Fysisch antropologische onderzoek duidt op inheems Amerikaanse afkomst Isotopenresultaten duiden op oorsprong in Mesoamerika Schedel en mozaïek zijn echt En de lijm?

Evidence of two types of glues

GC-MS

UV + GC-MS Twee types lijm gevonden: Schellak is niet precolumbiaans Schellak (ca. 95%) Dennenhars (secundair, gebruikt voor restauratie) Schellak is niet precolumbiaans

Conclusies Materialen zijn precolumbiaans Gebruikte technieken zijn precolumbiaans Isotopenwaarden en fysisch antropologisch onderzoek zijn consistent met Mesoamerikaanse oorsprong De gebruikte lijm is niet precolumbiaans

De Leidse mozaïekschedel is een moderne combinatie van oude materialen Conclusie De Leidse mozaïekschedel is een moderne combinatie van oude materialen

De vervalsers?? “I was told informally … that there is a rather well-known unexcavated site in southern Mexico around which mosaic tesserae are plentiful. … A dentist’s wife who lives nearby had become skilled in applying the tesserae to skulls and other objects found in the vicinity.”