Inleiding Mos Grondwatertechniek levert (direct en/of indirect) producten en diensten aan ProRail en/of Rijkswaterstaat. Sinds 1 december 2009 hanteert ProRail de door haar zelf ontwikkelde CO 2 -prestatieladder bij het selecteren van haar leveranciers. Rijkswaterstaat hanteert de CO 2 -Prestatieladder vanaf 1 januari 2013 op alle Grond- Weg- en Waterbouw aanbestedingen. Met deze CO 2 -prestatieladder worden leveranciers uitgedaagd en gestimuleerd om de eigen CO 2 uitstoot te kennen en te verminderen. Hoe meer een bedrijf zich inspant om CO 2 te reduceren, hoe meer kans op gunning van een opdracht. De CO 2 -Prestatieladder kent 4 invalshoeken: A.Inzicht (het opstellen van een onomstreden CO 2 footprint volgens de ISO norm). B.CO 2 reductie (de ambitie van het bedrijf om de uitstoot te verminderen). C.Transparantie (de wijze waarop een bedrijf intern en extern communiceert over haar CO 2 footprint en reductiedoelstellingen). D.Deelname aan initiatieven (in sector of keten) om CO 2 te reduceren.

Beschrijving van de organisatie Mos Grondwatertechniek is al meer dan 100 jaar specialist op het gebied van grondwater en bronbemaling. U kunt ons onder andere inschakelen bij de aanleg van leidingsystemen, het droog ontgraven van bouwputten of ondergrondse opslag van energie. bronbemalingenergie Er zijn veel methoden om water uit de grond te halen. Water is vervolgens op diverse manieren te gebruiken. En tot slot zijn er meerdere mogelijkheden om het water weer terug te pompen in de grond. De specialismen zijn bij ons onderverdeeld in: Bronbemaling ExactFlow regeling Ondergrondse energieopslag Brandputten Waterputten Pomp- en leidingsystemen

A. Inzicht 1A. Bedrijf heeft gedeeltelijk inzicht in energie verbruik. 2A. Bedrijf heeft inzicht in eigen energieverbruik 3A. Bedrijf heeft haar eigen energieverbruik omgerekend naar CO₂-emissie(s).

A. Inzicht 3.A.1-1Emissie inventaris 2013 Scope 1 omvangeenheidconversiefactor ton CO2 Gasverbruik 6165m31, Brandstofverbruik leaseauto's (diesel) liters3, Brandstofverbruik leaseauto's (benzine) 13809liters2,78 38 Smeerolie bedrijfsmiddelen 907kg0 3 Totaal scope Scope 2omvangeenheidconversiefactor ton CO2 Elektraverbruik - grijs kWh Vliegreizen > ,829km's Totaal scope 2 62 Totaal scope 1 en 2480

B. Reductie 1B. Bedrijf onderzoekt mogelijkheden voor energie reductie. 2B. Bedrijf beschikt over een kwalitatief beschreven energie reductieambitie 3B. Bedrijf beschikt over kwantitatieve CO₂-reductiedoelstellingen voor de eigen organisatie.

B. Reductie Verwarmingsketel De installatie van een nieuwe ketel op de locatie in Heinenoord. Deze is half 2010 geinstalleerd. Destijds waren we al bezig met de CO2 prestatieladder. De besparing die dit heeft opgeleverd over 2 periodes gemeten is 1500m3 (23%!!)

B. Reductie Laadpalen Voor de volledig aangedreven elektrische auto met een accupakket van 85 KWh een 22 KW laadpunt geïnstalleerd. De laadtijd is met dit laadpunt 4,8 uur, zodat je komt op 1 uur laden om deze auto 76/100 km te kunnen laten rijden. Bij onze vestiging in Amsterdam wordt een 11 KW laadpunt geïnstalleerd. De laadtijd is met dit laadpunt 10 uur, met 1 uur laden op deze lader betekent dan 38/50 km rijden. Met deze elektrische auto kan je maximaal 380/500 km rijden.

B. Reductie Laadpalen Voor de “plug-in” hybride auto’s, met een accupakket van 12,5 KWh, worden er in Heinenoord 3 x 3,7 KWh laadpunten geïnstalleerd. De laadtijd van deze laadpunten is 3 uur, met 1 uur laden komt dit ongeveer op 13km/15 km rijden. Met deze plug-in hybride auto’s kan je maximaal 39/45 km elektrisch rijden.

B.Reductie Laadpalen berekening Wat is de omvang van de reductie? Bij hybride auto’s zoals de Mitsubishi Outlander PHEV en de Volvo V60 plug in wordt verondersteld dat met 55 km elektrisch kan rijden en deze uitstoot dus bespaard. Dit levert een besparing op van 55 km x 200 dagen per jaar x 3 auto’s = dit omgerekend naar CO2 uitstoot : 10,43 ton CO2 Bij de volledig elektrische auto levert het een besparing op van km electrisch rijden i.p.v. benzine = dit omgerekend naar CO2 uitstoot : 11,12 ton CO2 Noot: Als we de stroom van de zonnepanelen gebruiken

B. Reductie Zonne-energie Er zijn 80 zonnepanelen van 250 Watt per stuk op het dak geplaatst, onder een hellingshoek van 15° naar het zuiden. De verwachte op-brengst per jaar van deze panelen zal ca kWh bedragen.

B. Reductie Zonne-energie De 80 panelen zijn aangesloten op 2 regelaars. Er is nu op 1 juli 2014 om9:00 6,872 en 7000MWh = 13, 872 MWh / 293 dagen (vanaf 11 september 2013) x 365 dagen = 17,281 MWh totaal. In de maanden juli en augustus is meer zon dan de vorige maanden, we zullen dan dicht tegen de verwachte 17,800 MWh komen of er misschien wel overheen.

B. REDUCTIE LAADPALEN OP ZONNE-ENERGIE…… De zonnepanelen komen net iets te kort om het gehele jaar de hybride en de volledige elektrische auto op te laden =2835 kWh Ongeveer hybride auto heeft per jaar (200 dagen) 2849kWh nodig. Eind van dit jaar willen we nog 80 panelen erbij zetten……. 2.A.3-1 Energie audit bedrijf Mos Grondwatertechniek (stuk laadpalen en zonnepanelen eruit geknipt) CategorieTypeAantalWattageUur p/dVerbruik p/j Laadpalen Tesla Model S kWh Volvo V6013, kWh Mitsubishi Outlander PHEV13, kWh Mitsubishi Outlander PHEV13, kWh Totaal Zonnepanelen 80 stuks 250 Watt kWh Totaal

C. Transparantie 1C. Bedrijf communiceert ad hoc over energiereductie beleid. 2C. Bedrijf communiceert minimaal intern en eventueel extern over haar energiebeleid. 3C. Bedrijf communiceert intern en extern over haar carbon footprint en reductiedoelstelling(en).

C. Transparantie Website

C. Transparantie 1 e berichtgeving Mos Grondwatertechniek gaat haar CO 2 uitstoot verminderen Mos Grondwatertechniek wil de uitstoot van CO 2 en het verbruik van schaarse middelen ten gevolge van productie en levering van haar producten reduceren. Daarnaast wil zij zich certificeren volgens de CO 2 -Prestatieladder. Hiervoor berekent Mos Grondwatertechniek jaarlijks haar CO 2 footprint. De resultaten hiervan maken het mogelijk om doelen te stellen. In 2013 hebben we de CO 2 footprint voor het eerst berekend. Deze berekening is uitgevoerd voor scope 1 (directe) en scope 2 (indirecte) conform richtlijnen van ISO Deze footprint berekening dient als basisjaar en wordt onderstaand gepresenteerd:

C. Transparantie 1 e berichtgeving Mos Grondwatertechniek heeft de volgende CO 2 -reductiedoelstelling opgesteld: Mos Grond watertechniek stoot in % minder CO 2 uit ten op zichte van 2013 (conform scope 1 en 2) NB: deze doelstelling is gerelateerd aan het aantal FTE. (Fulltime-equivalent=Personeelssterkte) Bedrijfsbrede maatregelen Om deze doelstelling te realiseren heeft Mos Grondwatertechniek de volgende maatregelen opgesteld: 1. Elektrische auto en 3 hybride auto’s zijn eind 2013 aangeschaft. 2. Zonnepanelen nog 80 stuks in 2014 totaal dan160 stuks. 3. Elektrische vorkheftruck aanschaffen in Euro 6 vrachtwagen aanschaffen begin Verbouwing Kantine en toiletruimten met energiezuinige lampen deels met bewegingssensoren Individuele maatregelen Aan alle medewerkers van Mos Grond watertechniek is ook gevraagd een actieve bijdrage te leveren, in de vorm van: 1. Verminderen van gebruik 2. Hergebruik van middelen 3. Zuiniger rijden (hiervoor ontvangen ze een instructie)

C. Transparantie Intern Informatie Bulletin

D. Deelname aan initiatieven 1D. Bedrijf is op de hoogte van sector en of keteninitiatieven. 2D. Bedrijf neemt passief deel aan initiatieven rond de reductie van CO₂ in de sector of daarbuiten. 3C.Bedrijf neemt actief deel aan initiatieven rond de reductie van CO₂ in de sector of daarbuiten.

D. Deelname aan initiatieven Overzicht Deelname initiatieven CO 2 reductie deelname SKAO Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen beheert de CO 2 - Prestatieladder waarmee leveranciers worden beoordeeld op hun inspanningen om CO 2 uitstoot te beperken. Mos Grondwatertechniek neemt actief deel aan de CO2- Prestatieladder door het behalen van niveau 3. Bijeenkomst Movares de duurzame leverancier 14 maart 2014 de duurzame leverancier 22 mei 2014 CO2 seminarNederland CO2 neutraal 11 april 2014 Keteninitiatief bij Betonindustrie De Hamer ‘’Duurzame Bron’’ een keteninitiatief met Betonindustrie de Hamer, Boode PVC, Verholt Schakelkasten, Bronkoppen en Pompen, Grundfos Pompen en Mos Grondwatertechniek 10 juli 2014 Onderstaand treft u een overzicht van alle initiatieven waar Mos Grondwatertechniek aan deelneemt die, direct of indirect, iets met CO 2 reductie te maken hebben of een relatie hebben met onderwerpen als duurzaamheid, MVO, Cradle to Cradle, life cycle management, duurzaam aanbesteden, etc.

De CO2-footprint