Aardrijkskunde Blok 4

Wat gaan komend blok doen? De aspirant student kan economische sectoren en hun verspreiding en kenmerken beschrijven De student kan het proces van globalisering en de gevolgen voor verschillende gebieden toelichten De student kan aan de hand van een kaartbeeld van Nederland en de wereld belangrijke economische gebieden aangeven De student kan kenmerken van meer en minder ontwikkelde gebieden en de situatie van bewoners in die gebieden beschrijven en verklaren De student kan de verschillende soorten grenzen beschrijven De student kan de relatie tussen grenzen en identiteit verklaren

Grenzen en conflicten De student kan de verschillende soorten grenzen beschrijven De student kan de relatie tussen grenzen en identiteit verklaren Waarom lopen de grenzen zoals ze lopen?

Natuurlijke grenzen & onnatuurlijke grenzen

Natuurlijke grenzen Zeeën/oceanen Rivieren Gebergte Moerassen Woestijnen Doel deze herkennen op een kaart

Kunstmatige grenzen

Bestuurlijke/politieke grenzen

Hoeveel volken zijn er eigenlijk en hoeveel landen?

De koerden zijn verspreidt over verschillende staten

De aspirant student kan economische sectoren en hun verspreiding en kenmerken beschrijven Landbouw, drainage, irrigatie, kunstmest, bosbouw, mijnbouw, visserij, industrie, textielindustrie, metaalindustrie, high-tech industrie, dienstverlening, toerisme, informele sector, import, export, grondstof, recycling, halffabricaat, eindproduct, arbeid, kennis, kapitaal, afzetmarkt, afstand (relatieve afstand, absolute afstand) delfstof, infrastructuur, BNP

Economische sectoren

Primaire sector Landbouw Veeteelt Bosbouw Visserij Akkerbouw Mijnbouw

Secundaire sector= industrie

Tertiaire sector = dienstverlening en transport

Quartaire sector Dienstverlening zonder winstoogmerk

Verband tussen welvaart (BNP) en economische sectoren

Informele sector

(wereldwijde) handel Import -> Invoeren van producten Wat importeert Nederland? Export -> uitvoeren van producten Wat exporteert Nederland? Grondstof  halffabricaat  eindproduct  Recycling Delfstoffen: ijzerets, steenkool, aardolie, aardgas

Afstand Relatieve afstand & Absolute afstand Relatieve afstand is de afstand gemeten in moeite (geld en tijd) Absolute afstand is de afstand in kilometers. Aanleg van Panamakanaal of het Suez kanaal heeft de relatieve afstand aanzienlijk verkleind

Infrastructuur

Globalisering

Globalisering De ontwikkeling waarbij bedrijven op het gebied van productie, afzet en communicatie steeds meer op internationaal niveau opereren. Aantal vragen: Welke voorwaarden zijn er nodig voor globalisering? Hoe zie jij globalisering terug in het dagelijks leven? Wat vind je van globalisering?

De reis van de spijkerbroek

Of die van Nutella

Koloniën (eerste vorm van globalisering)

Transport

Digitale aansluitingen

Belangrijkste voorwaarden Economisch voorwaarde Landen moeten geld hebben om rond te kijken Technologische voorwaarde Men moet in staat zijn om in afzienbare tijd ergens heen te reizen/contact te leggen Politiek

Omvang van buitenlandse handel

Schaalvoordelen Massaproductie Grotere afzetmarkt Multinational Schaalvoordelen: de productiekosten per product worden lager Grotere afzetmarkt Multinational

Voorbeeld: Toyota

Global shift Maakindustrie uit West-Europa en Noord-Amerika is verplaatst naar andere landen, vooral naar Azië.  In die landen is het arbeidsloon laag en zijn ook andere randvoorwaarden, denk aan belastingen of (milieu)vergunningen, vaak gunstiger voor bedrijven.  Deze verschuiving van economische activiteiten wordt wel de global shift genoemd.

Ruimtelijke spreiding industriële productiviteit in 2009

MC Donaldization

Herkenbaar over de hele wereld

Ruilvoet Ruilvoet = Ruilvoetverslechtering= Prijspeil exportgoederen versus prijspeil importgoederen Ruilvoetverslechtering= Je kunt minder producten importeren terwijl je er nog evenveel exporteert

Europese export Dit komt door de haven van Rotterdam. Heel veel goederen komen in Rotterdam binnen, worden bewerkt en daarna verder vervoerd Waarom heeft Nederland zo’n hoge export?

Blauwe Banaan Gebied in Europa Waar veel economische activiteit plaatsvindt. Zoals: ruhrgebied, haven van Rotterdam, Antwerpen, Londen maar ook noord Italie is een belangrijk gebied

Arm en Rijk

Jouw eigen beeld Wat denk jij dat de vijf armste landen op de wereld zijn? Wat denk jij dat de vijf rijkste* landen op de wereld zijn? *arm en rijk gemeten in BNP per inwoner BNP = Bruto nationaal product = alle inkomens bij van alle inwoners bij elkaar op tellen https://www.cia.gov/library/publications/the-world- factbook/rankorder/2004rank.html?countryname=Chad&countrycode=cd&regionCod e=afr&rank=186#cd

De wereld in BNP Waarom is het BNP geen goed middel om welvaart te meten?

Nadelen meten in BNP Je neemt de koopkracht niet mee Hoe zelfvoorzienend je bent wordt niet meegenomen Zegt niets over sociale ongelijkheid Zegt niets over regionale ongelijkheid Neemt de informele sector niet mee Alternatief: VN welvaartsindex

Sociale en regionale ongelijkheid

VN welzijnsindex Analfabetisme Levensverwachting Eiwitconsumptie

De armoedegrens $1,25 per dag volgens de wereldbank 1,2 miljard mensen (in 1990: 2 miljard) Landen hanteren ook eigen armoedegrens

Noord/Zuid verdeling

Centrum/periferie

Centrum/periferie

Hoe…. Hoe….

Hoe… Hoe… Welk verband zit er tussen rijkdom en bevolkingsopbouw?

Verklaring:

Urbanisatiecijfer (VERSIMPELD) Hoe rijker het land hoe meer mensen in de stad wonen = hoog urbanisatiecijfer Hoe rijker het land hoe minder hard de steden groeien = laag urbanisatie tempo Hoe armer hoe meer mensen er op het platteland wonen = laag urbanisatiecijfer Hoe armer hoe meer mensen er naar de stad toe trekken = hoog urbanisatietempo