COPD en aids Nadine Wilczak Responsiecollege 15 COPD en aids Nadine Wilczak

Luchtwegverwijderaars bij COPD Behandeling van COPD Sympathicomimetica Kortwerkende luchtweg verwijderaars Verwijden bloedvaten en gladspierweefsel van de bronchus en zijn vertakkingen Parasympathicolytica of acetylcholine remmers Langwerkende luchtweg verwijderaars Doelweefsel: bronchus, bronchi, bronchioli Werken in op alle structuren van de bronchus en vertakkingen Doelwit zijn de muscarine receptoren

De relatie tussen astma en COPD Zowel bij Astma en COPD is er sprake van een luchtweg obstructie Bij astma wordt deze meestal veroorzaakt door een allergie bij COPD is er sprake van een ontsteking door irriterende stoffen (roken) De functies van het longweefsel blijven intact bij astma bij COPD is de schade aan het longweefsel niet herstelbaar (irreversibele schade) De relatie tussen COPD en Astma <> obstructie van de bronchus en zijn vertakkingen Astma wordt niet gerelateerd aan emfyseem of blijvende longweefselschade.

De relatie astma en COPD De oorzaak van COPD is meestal roken, ook luchtverontreiniging speelt een rol bij het ontwikkelen van COPD Astma kan overgaan in COPD met als oorzakelijke factor roken Astma kan niet overgaan in COPD zonder dat hiervoor een initiatiefactor aanwezig is.

COPD en hemoglobine Hemoglobine transporteert zuurstof in het bloed naar de organen Bij COPD is er een tekort aan zuurstof en een verhoging van CO2 in het bloed omwille van insufficiënte longventilatie. Hierdoor ontstaat er een tekort een zuurstof in weefsels Zuurstoftekort in weefsels noemt men ook hypoxie Als er een tekort is aan zuurstof in de weefsels dan worden de nieren geactiveerd om erytropoëtine (EPO) aan te maken EPO is een hormoon dat reageert op hypoxie EPO stimuleert het rode beenmerg om extra rode bloedcellen aan te maken Rode bloedcellen of erytrocyten bevatten hemoglobine Hoe hoger het zuurstoftekort, hoe meer rode bloedcellen en hoe hoger het hemoglobine gehalte in het bloed.

Beenmerg Afgifte van erytropoëtine (EPO) Stam- cellen Toegenomen mitosesnelheid Concentratie zuurstof daalt Erytroblasten Versnelde rijping Reticulocyten Concentratie zuurstof stijgt Verhoogd zuurstof- gehalte bloed Toegenomen aantal rode bloedcellen in circulatie Figuur 11-6 1 van 7

Biedermann A, Köhnlein T Alpha-1-Antitrypsin-Mangel – eine versteckte Ursache der COPD: Überblick über Pathogenese, Diagnostik, Klinik und Therapie Deutsches Aerzteblatt, 2006, 103 (26) Is COPD erfelijk ? Bij chronische bronchitis zijn de oorzaken vaak ontstekingsprocessen in de kleine luchtwegen, de bronchioli. De bronchusklieren zijn vergroot waardoor overmatig veel slijm wordt geproduceerd. Die ontstaat door littekenvorming in de wand, het gladde spierweefsel, van de bronchiën. Hierdoor zwellen de slijmvliezen op waardoor een gedeeltelijke obstructie van de luchtwegen ontstaat. Bij een emfyseem is de wand van de longblaasjes beschadigd. De longblaasjes zijn in trosjes met de kleine luchtwegen (bronchioli) verbonden en hebben een stugge structuur die de luchtwegen open houden. Verliezen de bronchiolen echter hun stevigheid door de beschadigingen, dan zakken deze tijdens de uitademing in elkaar. De luchtblaasjes van de longen (alveoli) worden steeds verder uitgerekt waardoor een structureel blijvende schade ontstaat. De belangrijkste risicofactor voor COPD is het roken van tabak. In ongeveer 80% van de gevallen wordt COPD veroorzaakt door roken. Hoe dit proces precies verloopt is nog niet bekend. Uiteindelijk krijgt 10-20% van de rokers COPD. Het is niet voorspelbaar wie COPD krijgt. Hoe meer en hoe langer men gerookt heeft, hoe groter de kans op COPD. De meeste COPD-patiënten zijn ouder dan 40 jaar. Naast roken zijn er nog andere mogelijke oorzaken van COPD. Bij ongeveer 15% van de mensen met COPD speelt langdurige blootstelling aan kleine stofdeeltjes tijdens het werk een rol (onder andere door meeroken en fijnstof). Ook kan een aangeboren enzymgebrek de oorzaak zijn van COPD. Volgens schatting hebben in Nederland tussen de 5.000 en 10.000 mensen (±2% van alle COPD'ers) deze erfelijke vorm van longemfyseem alfa-1-antitrypsinedeficiëntie.

alfa-1-antitrypsinedeficiëntie. Erfelijke component die een rol speelt bij het ontwikkelen van emfyseem Alfa-1-antitrypsine (AAT) is een stof die de werking van trypsine remt. Trypsine is een enzym die het elastine en collageen van de longen beschadigt. Elastine en collageen bedekken de longblaasjes Longweefsel heeft van naturen een bepaalde rekbaarheid en stevigheid Die rekbaarheid is nodig om longen te laten uitzetten bij inademen en te laten krimpen bij uitademen De rekbaarheid van longen wordt bepaald door elastine en de stevigheid van de longen wordt bepaald door collageen Tekort aan trypsine remmer of AAT induceert permanente schade aan elastine (rek) en collageen (stevigheid) van de longen. Personen die een deficiëntie of een tekort aan ATT of trypsine remmer hebben kunnen daarom COPD erven.

Symptomen Astma en COPD Benauwdheid, hoesten en kortademigheid Komt voor bij kinderen en volwassenen Goede prognose Astmatische aanval <> alleen bij uitlokkende factoren Uitlokkende factoren Allergische reactie op pollen, huisstofmijt, stuifmeel en huidschilfers Chemische reactie: uitlaatgassen, roken, medicatie Inspanningsastma: stress, hevige emoties en sporten Astmatische aanvallen vinden alleen plaats bij uitlokkende factoren Astma is erfelijk Longweefsel hersteld na de astmatische aanvallen Goed behandelbaar Nog niet te genezen ??????

Symptomen Astma en COPD Verzamelnaam voor chronische bronchitis en emfyseem Roken is oorzaak nummer 1 Ontstaat meestal na je veertigste Klachten zijn: benauwdheid, hoesten, kortademigheid, moeheid, weinig spierkracht, zuurstoftekort en gewichtsverlies Bij COPD is er sprake van chronische bronchitis <> constant hoesten en er is sprake van blijvende schade van het longweefsel (emfyseem) Chronisch Geneest niet Bij ernstige COPD moet zuurstof toegediend worden Bij een kleine groep patiënten ontstaat COPD erfelijk <> anti-trypsine deficiëntie

Kun je over astma heen groeien? Afhankelijk van de type astma. Allergische reactie -als uitlokkende factor voor astma in de kinderjaren - kan overgaan wanneer men volwassen wordt. Immuunsysteem heeft zich aangepast en reageert minder overactief op factoren die astma uitlokken. Dit doet zich voor bij slechts een kleine groep patiënten Recent onderzoek heeft aangetoond dat astma kan genezen (zie onderstaande link) http://www.artsennet.nl/Kennisbank/Proefschriften/Promotie/89183/The- link-of-asthma-outcome-with-AMP-responsiveness-and-airway-pathology.htm

Waarom voelen astma patiënten zich beter in de bergen? Berglucht boven de 1500 m Schoner Geen pollen, huisstofmijt en verontreiniging Luchtdichtheid is lager Lagere luchtdichtheid stimuleert de nieren om EPO te maken EPO zorgt voor de aanmaak van meer rode bloedcellen en hemoglobine Meer zuurstoftransport naar de spieren en organen

Waarom is IgE (immunoglobuline E) verhoogd bij astma? Astma is grotendeels een allergische aandoening bij patiënten die een allergische astma ontwikkelen reageert het immuunsysteem overactief Hierdoor zijn deze patiënten extra gevoelig wanneer zij in contact komen met stoffen die hun immuunsysteem over activeren Bij deze groep patiënten zal het immuunsysteem extra IgE antistoffen vormen Immunoglobuline E (IgE) Stimuleert ontstekingsreactie Stimuleert mestcellen tot afgifte van heparine en histamine Het teveel aan IgE kan men terugvinden in het bloed IgE is daarom een factor die gebruikt wordt om de diagnose van allergische astma vast te stellen.

HIV en AIDS HIV (humaan immunodeficiëntie virus) veroorzaakt aids (acquired immunodeficiency syndrome) HIV virussen behoren tot de retrovirussen Het HIV virus beschadigt het afweersysteem Specifieke afweer bepaald door T-lymfocyten en B-lymfocyten T-lymfocyten ruimen cellen op in het lichaam die geïnfecteerd zijn door virussen Kankercellen De T-lymfocyten worden geholpen door T-helper cellen Het HIV virus beschadigt T-helpercellen waardoor T-lymfocyten niet meer in staat zijn om cellen die geïnfecteerd zijn door andere virussen en kankercellen op te ruimen

HIV en AIDS Het immuunsysteem is door infectie met het HIV virus beschadigt Men spreekt dan van immuundeficiëntie Hierdoor wordt men vatbaar voor opportunistische infecties Opportunistische infecties komen niet voor bij gezonde personen Commensalen die onderdrukt worden in het lichaam door een goed werkend immuunsysteem worden niet meer onderdrukt bij personen geïnfecteerd met het HIV virus Commensalen worden actief Kankercellen worden niet meer aangevallen omdat het immuunsysteem aangedaan is

HIV en AIDS Symptomen Opportunistische infecties Candida albicans (gist) infectie en longontsteking (pneumococcen) Herpes virussen worden weer geactiveerd Kanker (Kaposisarcoom) komt veel voor bij aids patiënten Sarcoomvorming van de huid