Dankzij de welvaart van de Republiek konden de Gewesten ook steeds meer een vuist maken tegen Spanje. Ook zat het mee dat de Spanjaard op meerdere fronten tegelijk oorlog voerde Daarnaast kreeg de Republiek ook steeds meer steun uit andere landen, zoals Frankrijk en Engeland Op zee was de Spaanse dreiging al vóór 1600 grotendeels gekeerd Op land ging het soms goed en soms slecht. Hetgeen vooral afhankelijk was van de aandacht (lees: geld) die de Staten Generaal aan het leger schonk. De vloot kreeg altijd voorrang Waarom? In 1648 werd uiteindelijk de Vrede van Münster gesloten
Republiek onder beleg
Daar waar de Engelsen en Nederlanders eerst natuurlijke bondgenoten waren tegen de Spanjaard, draaide dit geheel om na Engels was en werd nog meer de grote concurrent Dit resulteerde in drie Engelse Oorlogen Uiteindelijk wordt de Republiek van koploper volger – op economisch en politiek terrein
Nadat Lodewijk de XIV (zie par 1) zijn land “stevig” in de greep had, wilde hij niets lievers dan de baas in Europa worden. Enerzijds bouwde hij aan een sterke vloot en anderzijds aan een groot leger De Republiek en de Spaanse Nederlanden vormden een natuurlijke prooi In de Derde Engelse Zeeoorlog vochten de Fransen mee aan Britse zijde In 1672 viel Lodewijks leger ook de Zuidelijke-Nederlanden en de Republiek binnen (zie sheet hierna)
Waterlinie
Niet alleen de Fransen en Engelsen vielen de Republiek aan, maar ook enkele Duitse vorsten Daarnaast werd ook “half” Holland opgegeten door de paalworm Dit alles leidde tot een diepe sociaaleconomische- en bestuurlijke crisis De roep om een nieuwe stadhouder werd enorm. Dit leidde tot dood van de raadspensionaris (en zijn broer), Johan de Witt Én de komst van de nieuwe stadhouder, Willem III.
Johan en Cornelis (achtergrond) de Witt
Willem III veranderde het internationale speelveld Holland en Zeeland hielden achter de Waterlinie stand De Republiek vond bondgenoten tegen Lodewijk XIV, te weten Oostenrijk, Pruisen en Denemarken. Nu moest Frankrijk haar troepen spreiden. Munster stapte uit de oorlog. En Willem zette de strijd voort tegen Lodewijk, maar nu in de Zuidelijke (Spaanse) Nederlanden (1674). Tevens werd de Engelse Koning door het parlement gedwongen de strijd te staken. Daarna werd Willem III gevraagd koning van Engeland te worden En bleef Willem III Lodewijk volop dwars zitten! Willem III
Lees: par 2-B Maak: WB par 2: 2 3, 4 & 5