Lyme-borreliose multidisciplinaire richtlijn CBO 2005 De multidisciplinaire richtlijn Lyme-borreliose van het CBO verscheen in 2005. Namens de NVAB nam Harry Stinis, bedrijfsarts en werkzaam bij het NCvB, deel. datum plaats naam persoon

Inhoud presentatie 1. Risico’s in het werk 2 Epidemiologie 3 Lab diagnostiek 4 Klinisch 5 Behandeling 6 Preventie Eerst een paar algemene punten over hoe de bedrijfsarts te maken kan krijgen met Lyme ziekte. Daarna volgt de inhoud van deze presentatie de richtlijn: 1 Epidemiologie 2 Lab diagnostiek 3 Klinisch beeld 4 Behandeling 5 Preventie Tot slot een conclusie: wat betekent dit alles voor de BA?

Risico’s in werk Alle werkenden buiten in ‘t groen: bosarbeiders park- & plantsoenwerkers Reizigers endemische gebieden Preventie Verzuimbegeleiding Samenwerking curatieve sector Alle werkenden die buiten in het groen zijn lopen risico op Lyme ziekte door tekenbeten. Dat zijn bijvoorbeeld: Bosarbeiders Werkers in parken en plantsoenen Daarnaast natuurlijk ook reizigers in endemische gebieden Het gaat om het contact met de teken. Dat betekent dat bijvoorbeeld preventiemaatregelen uitermate belangrijk zijn. Hier komen we later op terug. De bedrijfsarts speelt een rol bij preventie, verzuimbegeleiding (herkennen) en samenwerking met de curatieve sector.

Epidemiologie 1994 tot 2001: verdubbeling bij HA 33.000  65.000 gevallen Tekenpopulatie tot 30% besmet Tussen 1994 en 2001 is het aantal door huisartsen in Nederland per jaar geregistreerde gevallen verdubbeld van 6.500 tot 13.000. Het aantal consulten voor tekenbeten is in die periode gestegen van 33.000 tot 65.000. Het lastige van het diagnosticeren van Lymeziekte is, dat het een multi-systeemziekte.

Lab diagnostiek IgM antistoffen na drie weken IgG antistoffen na 6 weken Fout positieven Antistoffen =/= actieve infectie Negatief: herhalen test De eerste keuze voor laboratoriumdiagnostiek is het testen op IgM- en IgG-antistoffen. Het lichaam doet er echter drie respectievelijk zes weken over om ze aan te maken. Er zijn ook fout-positieve reacties mogelijk en bovendien betekent de aanwezigheid van antistoffen niet dat er een actieve infectie is. Bij een patiënt die mogelijk Lymeziekte heeft, maar een negatieve serologie, wordt aanbevolen de test enkele weken later te herhalen.

Klinisch Erythema migrans > Na 3 dg tot enkele maanden (gem 17 dagen) Neuroborreliose Artritis Carditis Herkennen van EM is belangrijk voor de vroege diagnose. Het erytheem ontstaat drie dagen tot enkele maanden (gemiddeld 17 dagen) na de tekenbeet. Het EM treedt lang niet bij alle geïnfecteerden op! Verder is Lyme ziekte een systeemziekte. Vergelijk Lues. De overige uitingen van Lyme-borreliose, zoals neuroborreliose (zoals perifere facialisparese), Lyme-artritis en Lyme-carditis worden in de richtlijn besproken. Ook zonder erythema migrans kan men in de volgden fasen komen.

Behandeling Per fase Vroeg: Orale antibiotica Later: IV-antibiotica Post-Lymesyndroom? Voor elke fase wordt een behandelingsadvies gegeven. Voor de behandeling van vroege Lyme-borreliose (erythema migrans) met orale antibiotica is er evidence op niveau 1* (zeer sterk bewijs). Antibiotische behandeling is ook effectief bij de behandeling van Lyme-artritis (niveau 1). Voor mensen met post-Lymeziektesyndrooom zonder aangetoonde persisterende infectie heeft langdurige behandeling met antibiotica geen gunstig effect (niveau 2).

Preventie Voorlichting: levensloop teek Persoonlijke bescherming: kleding, pet Repellents Verwijder teek binnen 24 uur Tekenpincet Preventief antibiotica? Vroegsignalering EM Het vermijden van tekenbeten staat hier voorop. Voorlichting aan risicogroepen met uitleg over de levensloop van de teek. Persoonlijke bescherming vindt plaats met kleding (effectiviteit niveau 3), repellents op de huid en op de kleding (in combinatie effectiviteit niveau 4). De teek moet altijd binnen binnen 24 verwijderd worden (niveau 4) en met een speciaal instrument zoals een tekenpincet. Er zijn aanwijzingen dat het profylactisch geven van antibiotica na een tekenbeet in endemische gebieden Lymeziekte kan voorkomen en kosteneffectief kan zijn. Er zijn echter ook nadelen: resistentie van onze normale menselijke microbiologische bewoners kan optreden en men kan de diagnose vertragen door het maskeren van de infectie. Bij de huidige prevalentie wordt dit in Nederland niet aanbevolen. Vroege detectie van erythema migrans en effectieve behandeling daarvan is daarom van groot belang.  

Bedrijfsarts & Lyme-borreliose * preventie * vroege herkenning * samenwerking curatieve sector Hiermee hebben wij een overzicht gegeven van de CBO richtlijn Lyme ziekte, voor zover relevant voor bedrijfsartsen. Bevorderen van preventie, vroege herkenning van symptomen en samenwerken met de curatieve sector zijn belangrijke taken voor de bedrijfsarts.