1 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 De Pioneers en het Pioneer effect

2 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 Wat zijn de Pioneers 10 en 11? Ontdekkingen van de Pioneers Het Pioneer effect

3 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 Pioneer 10 & 11: Gelanceerd in 1972 & : Planetoïdengordel en Jupiter 11: Jupiter & Saturnus Eerste voorbij baan Pluto Nu 2x zo ver van zon als Pluto

4 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 Gouden plaat: Mensen Sonde Positie Zonnestelsel

5 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 Ontdekkingen van de Pioneers: Foto´s van Jupiter en Saturnus Straling en magnetisch veld vloeibaarheid Jupiter Massa Callisto Zonnewind Kosmische straling

6 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005

7 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005

8 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005

9 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005

10 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005

11 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005

12 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005

13 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 Pioneer 10: Eind missie 31 maart 1997 Laatste contact 23 januari 2003 Nu ca. 13 miljard km ver (2x zo ver als Pluto) Bereikt Aldebaran over 2 miljoen jaar Pioneer 11: Eind missie en laatste contact 30 september 1995 Bereikt over 4 miljoen jaar een ster uit de Arend

14 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 Pioneer-effect Beide Pioneers remmen af met nog geen miljardste van de Aardse zwaartekracht (8,74 x m/s2 ) nu km uit koers Blijkt uit verminderd Doppler effect op signalen Effect is niet te verklaren door zwaartekracht, zonnewind, warmteverlies in motoren, lekkende gastanks e.d. Ze gaan allebei de andere kant uit Voyagers hebben geen “Pioneer effect” door gyroscopen, Galileo en Ulysses zijn nog te dicht bij de zon.

15 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 Mogelijke verklaringen: Waarnemingsfouten Zwaartekracht van ongeïdentificeerde bronnen zoals de Kuiper-gordel of donkere materie Vertraging door interstellair stof, zonnewind of kosmische straling Gaslekken Stralingsdruk van de zon, de data die de sonde uitzendt of de warmte die vrijkomt van de motor Elektromagnetische krachten Nieuwe natuurkunde (!)

16 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005 Verder onderzoek: Nadere analyse gegevens Pioneer New Horizons sonde Speciale missie, moet meer dan 20 AE verwijderd zijn Observatie planetoïden die ver van de Zon komen

17 Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde OK t/m 29 juli 2005