Affectieve reacties die kleur geven aan onze ervaringen Emoties Affectieve reacties die kleur geven aan onze ervaringen

Inleiding LeDoux: ‘een geest zonder emoties is geen geest’ Emotie Zorgt voor pit in onze ervaringen Maakt ze kleurrijker. smaakvoller Zowel aangenaam als onaangenaam… Cfr. Film… Algemene psychologie 1 Ba O

Inleiding Emoties: Duidelijke verstrengeling van lichaam & geest Belevingsaspect Lichaamsreacties Psychologisch belang van lichamelijke reacties: expressieve betekenis Algemene psychologie 1 Ba O

8.1 Plaats emoties in gedrag Emoties: welke plaats in geheel van affecten? Affect = aantal processen i.v.m. manier waarop individu confrontatie aangaat tussen situatie en actuele behoeftetoestand. Dynamisch – affectief Betekenis ‘gevoel’ – ‘emotie’ Algemene psychologie 1 Ba O

8.1 Plaats emoties in gedrag 8.1.1 Emoties, gevoelens en stemmingen 3 affecten, met gradatieverschil Emotie: Specifieke reacties op relevante gebeurtenissen. Heviger dan gevoelens en kortdurender dan stemmingen Gevoelens: Mildere reacties dan emoties en doorgaans zonder duidelijke actiebereidheid. (subjectieve belevingsaspect van emoties) Stemmingen: Langdurige gemoedstoestanden, vaak zonder aanwijsbare oorzaak. Soms gevolg van emotie, soms endogeen Algemene psychologie 1 Ba O

Stemmingsstoornissen = +/- stemming kan buiten proportie (qua duur & intensiteit) zijn en ons dagelijks functioneren bemoeilijken. Depressieve stoornis Overwegend neerslachtige stemming Duidelijke vermindering van interesse/plezier in de meeste dagelijkse activiteiten Veranderend slaappatroon Moeheid, verlies van energie, Gevoelens van waardeloosheid, schuldgevoel Gedachten aan de dood, zelfdoding Culturele verschillen… Algemene psychologie 1 Ba O

Stemmingsstoornissen Depressieve stoornis Ernstige depressieve stoornis Dysthyme stoornis Bipolaire stoornis Depressieve periodes Manische periodes: Zeer intense en onrealistische geluks- en euforiegevoelens, hinderlijk voor eigen functioneren/voor omgeving Over zichzelf blijven praten, grote aantrekkingskracht toeschrijven aan zz, Daling in verantwoordelijkheidsgevoel, enorme spilzucht Soms hoge prikkelbaarheid, tot agressie. Algemene psychologie 1 Ba O

Stemmingsstoornissen Depressieve stoornis Seizoensgebonden depressie Oorzaak depressie Endogeen: verstoorde balans hormonen/neurotransmitters Exogeen: Persoonlijke ervaringen Behandeling op verschillende terreinen Algemene psychologie 1 Ba O

8.1 Plaats emoties in gedrag 8.1.2 Op het snijpunt tussen cognitie en motivatie Emotie = reactie op ervaring dat één of andere behoefte al of niet bevredigd is of bedreigd wordt. Emoties en cognitie Emoties vullen cognitieve processen aan met een subjectief ervaren evaluatieve reactie… Emoties en motivatie Emoties hebben motivationele eigenschappen Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties 8.2.1 Belangrijkste lichamelijke veranderingen Vooral autonome ZS, deels ook willekeurig ZS. De rol van het autonome zenuwstelsel Twee elkaar tegengestelde systemen: Sympathisch: lichaam in opperste staat van paraatheid brengen bij verhoogde druk Parasympatisch: lichaam laten recupereren en nieuwe energiereserves aanleggen Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties 8.2.1 Belangrijkste lichamelijke veranderingen Het hormoonstelsel Via hypothalamus en hypofyse: hormoonproductie in endocriene klieren: bijnieren. Adrenaline Noradrenaline Cortisol Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsreacties Een voorbeeld: lichamelijke reacties bij vrees/angst Versnelde hartslag Stijging bloeddruk Bloed ongelijk verdeeld Spijsvertering verstoord Intensievere ademhaling Wijdere oogpupillen Verhoogde zweetproductie Meer bloed(suiker) in skeletspieren Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties 8.2.2 Biologisch nut autonome lichaamsveranderingen Soms weinig aangenaam, maar verhoogt overlevingskansen. Faciliteren van doelgerichte reacties Fight or flight Taylor: vrouwen = tend-and-befriend Signaalfunctie Functieloos of disfunctioneel? Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties 8.2.3 Stress en stresshantering Stress = Negatieve emotionele ervaring, Gepaard gaand met veranderingen Biochemische Fysiologische Cognitieve Gedragsmatige Met als doel De stressvolle gebeurtenis te veranderen Zich aan te passen aan het effect ervan Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties 8.2.3 Stress en stresshantering Oorzaken van stress Stressoren: Acute, ingrijpende gebeurtenissen Chronische stressoren Fysiologische reacties Fight or flight Cortisol Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties 8.2.3 Stress en stresshantering Fysiologische reacties GAS: algemene aanpassingssyndroom Drie stadia Alarmfase Fight-or-flight Weerstandsfase Schijn-aanpassing Uitputtingsfase Zeer laag activiteitsniveau – ondergaan van de stress Algemene psychologie 1 Ba O

GAS Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties 8.2.3 Stress en stresshantering Psychologische gevolgen Diverse gevolgen, maar zeker invloed op prestatieniveau: Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties Stress en stresshantering Stresshantering Coping Schadelijke omgevingsfactoren, stressoren uitschakelen & kans op herstel vergroten De persoon helpen zich aan te passen aan – gebeurtenissen Een + zelfbeeld behouden Emotioneel evenwicht helpen bewaren Intact houden van goede sociale contacten Algemene psychologie 1 Ba O

8.2 Autonome lichaamsveranderingen bij emoties Stress en stresshantering Stresshantering Copingstrategieën op twee terreinen: Probleemgerichte copingstrategieën Emotiegerichte copingstrategieën Stressmanagement Algemene psychologie 1 Ba O

8.3 Psychologische aspecten Het belevingsaspect van emoties Gevoelens = het meest opvallende aspect van een emotie ↕ Het moeilijkst wetenschappelijk te onderzoeken Eén visie: Robert Plutchik – emotiecirkel Acht basisemoties Meer complexe emoties door aangrenzende basisemoties met elkaar te combineren. Primaire dyaden Secundaire dyaden Tertiaire dyaden Hoe verder hoe moeilijker… Algemene psychologie 1 Ba O

8.3 Psychologische aspecten 8.3.1 Het belevingsaspect van emoties Robert Plutchik – emotiecirkel 8 basisemoties Meer complexe emoties door aangrenzende basisemoties met elkaar te combineren. Primaire dyaden Secundaire dyaden Tertiaire dyaden Hoe verder hoe moeilijker… Algemene psychologie 1 Ba O

8.3 Psychologische aspecten 8.3.2 Expressie van emoties Voor buitenwereld valt vooral gedragsmatige op. Universele expressies Algemene psychologie 1 Ba O

Duchenne glimlach Algemene psychologie 1 Ba O

8.3 Psychologische aspecten 8.3.2 Expressie van emoties Culturele invloeden Opvoeding Noord versus zuid Man versus vrouw = display rules Ook verschil in interpretatie! Algemene psychologie 1 Ba O

8.3 Psychologische aspecten Culturele invloeden Algemene psychologie 1 Ba O

8.3 Psychologische aspecten 8.3.2 Expressie van emoties Functionaliteit van emotionele expressies Rechtstreeks instrumenteel Signaalwaarde Functieloos/disfunctioneel Algemene psychologie 1 Ba O