De Dampkring Nikki, Bibi en Lieve

Inhoudsopgave Dampkring Halo Regenboog Poollicht Shower Zonnewind Best verstrooide licht Best doordringende kleur in de dampkring Golflengten

Dampkring De dampkring zorgt ervoor dat het op aarde niet te warm of te koud wordt. Hierdoor kunnen er miljoenen planten en dieren op aarde leven. Een deel van de zonnestralen wordt door de dampkring teruggekaatst de ruimte in, de rest gaat de dampkring wel door en verwarmd het aardoppervlak. Wolken werken als een extra schild, ze houden de zonnestralen tegen en zorgen dus dat het op een bewolkte dag wat kouder wordt. ’s Nachts houden de wolken de warmte juist vast, ze werken als een soort deken. Bibi

Halo Een halo is een verspreidt lichtschijnsel rond een scherper vastgestelde bron, meestal de zon of de maan. Het is een verschijnsel van licht in de dampkring dat kan optreden wanneer er zich bepaalde atmosferische condities voordoen, zoals ijle nevel van ijskristallen. Een halo ontstaat door hetzelfde verschijnsel dat een regenboog veroorzaakt. Het verschil zit hem in het medium: een regenboog ontstaat door lichtbreking in regendruppels, een halo door lichtbreking in ijskristallen. Lieve

Regenboog Kleuren regenboog: rood-oranje-geel-groen-blauw-indigo-violet Verklaring: de regenboog wordt veroorzaakt door breking en weerkaatsing van zonlicht in waterdruppels. Deze hebben dankzij hun oppervlaktespanning een bolronde vorm. Het licht breekt bij het binnengaan van een druppel, weerkaatst aan de achterkant van de druppel, en treedt na nog een breking aan de voorzijde uit, zoals uit een prisma. De verschillende kleuren in het witte zonlicht breken onder verschillende hoeken, wat een spectrum oplevert. Plaats is altijd tegenover zon (zon in rug), door weerkaatsing licht in waterdruppels. Regenboog+waarnemer=kegel, waarnemer=punt. Boog: de waarnemer het gebroken licht alleen in een bepaalde hoek. Bibi R O G B I V

Poollicht Het poollicht is een lichtverschijnsel in de atmosfeer, dat bij duisternis kan worden waargenomen. Het is vooral ’s winters zichtbaar. Andere namen voor poollicht zijn: noorderlicht of het zuiderlicht. Als het poollicht zichtbaar wordt zie je: een lichte gloed of is het licht zichtbaar als bewegende bogen, stralenbundels of gordijnen van licht. Het poollicht word veroorzaakt door de zonnewind (stroom van geladen deeltjes die ontsnapt zijn van het oppervlak van de zon). Als er uitbarstingen zijn van plasmawolken op de zon, word het poollicht zichtbaar tot extreem sterk. Dan kan het ook een Nederland zichtbaar zijn. Het aardmagnetisch veld zorgt ervoor dat de deeltjesstroom in de omgeving van de aarde wordt afgebogen en in de buurt van de Noord- en Zuidpool  de atmosfeer binnendringt. De deeltjes bevatten veel energie, die in het bovenste deel van de atmosfeer door botsingen wordt overgedragen op zuurstof- en stikstofatomen. Die energie komt uiteindelijk weer vrij en wordt op 80 tot 1000 kilometer hoogte uitgestraald in de vorm van het kleurrijke poollicht. Nikki

Shower De energierijke deeltjes uit de ruimte kunnen we niet rechtsstreeks waarnemen op aarde. Als een deeltje de dampkring binnenkomt botst het namelijk met een atoom daarin en veroorzaakt een lawine van kleinere deeltjes: fotonen, elektronen en muonen. Deze air-shower bevat miljoenen deeltjes waarvan een deel het aardoppervlak bereikt verspreid over een groot oppervlak. Ze kunnen worden waargenomen door een netwerk van detectoren. Deze zitten ook in de skiboxen hier op het dak. De dampkring, met atomen, werkt dus als een soort zeef. Het zeeft de primaire deeltjes in secundaire deeltjes. Bibi

Zonnewind De zonnewind bestaat uit protonen, elektronen, alfadeeltjes en hooggeladen ionen. Zonnewind is een stroom van geladen deeltjes die ontsnappen van het oppervlak van de Zon. Een aantal van de protonen en elektronen heeft een snelheid die hoog genoeg is om de ontsnappingssnelheid van 618 km/s te overschrijden. De Zon verliest per jaar op deze manier zo'n 60 exogram aan materiaal. Dit passeert de Aarde met een gemiddelde snelheid van zo'n 450 km/s. Lieve

Best verstrooide licht Blauw licht word het best verstrooid. Daardoor is de kleur van de lucht blauw. Wit zonlicht is samengesteld uit verschillende kleuren met verschillende golflengten. In volgorde van afnemende golflengte zijn dat: rood-oranje-geel-groen-blauw-indigo-violet. Licht van de zon bereikt de aarde gedeeltelijk meteen, maar het kan verstrooid worden door allerlei oorzaken. Het verstrooide licht is afkomstig van andere gedeeltes van de hemel. Wolken zijn meestal wit of grijs omdat het licht veel verstrooid wordt in de dichte groep deeltjes, voordat het de aarde bereikt. Ook bestaat een wolk uit grotere deeltjes, zodat ook rood licht nog gemakkelijk verstrooid wordt. Het directe licht van de zon raakt door deze verstrooiing van het blauwe licht geel gekleurd, maar dat effect is veel kleiner omdat we de blauwe lucht tegen een donkere achtergrond zien, zodat de blauwe straling daar veel belangrijker is dan het kleine verlies aan blauw in het directe zonlicht. Blauw licht word veel meer verstrooid dan rood licht, dat komt doordat: blauw licht heeft een golflengte die ongeveer twee keer zo kort is als rood licht, en blauw licht wordt daardoor 16 keer beter verstrooid. Nikki R O G B I V

Best doordringende kleur in de dampkring Bij zonsopgang en zonsondergang werkt de atmosfeer als een filter en dringen blauw en groen moeilijk door. De hemel kleurt hier door dan ook vaak rood oranje (warme tinten), dus warme tinten zoals rood en oranje dringen het best door de dampkring. Zij hebben de langste golflengte van het kleurenspectrum. Lieve

Golflengten

Einde