Door Simone, Ivo en Sivanne V2A Kaart van het heelal Door Simone, Ivo en Sivanne V2A

Inleiding Cluster Actief sterrenstelsel Supernova Neutrino en neutronenster Zwart gat Zonnestraling Afmetingen heelal Meer afmetingen

Cluster Een sterrenstelsel is een grote verzameling sterren. In elk sterrenstelsel is ook gas, stof en grotendeels donkere materie aanwezig. Sterrenstelsels staan in het heelal vaak in groepen bij elkaar. Zo'n groep van sterrenstelsels noemen we een cluster. Sterrenstelsels zijn niet geleidelijk verdeeld over de ruimte, maar gegroepeerd in clusters van verschillende groottes. Een cluster is dus eigenlijk een verzameling van sterrenstelsels, intergalactische bolhopen en gaswolken. De meeste sterrenstelsels zijn klein: ze zijn eerder een 'opvulling' van de lege ruimte tussen de grote sterrenstelsels. Er zijn maar weinig sterrenstelsels die geen deel uitmaken van een cluster. Zelfs de verste (en dus de jongste) sterrenstelsels die men tot nu toe heeft kunnen waarnemen, zijn gegroepeerd in clusters. Ook ons eigen Melkwegstelsel behoort tot zo'n cluster. De cluster waar het Melkwegstelsel toe behoort noemen we de Lokale Groep. Deze Lokale Groep bestaat uit enkele tientallen sterrenstelsels. Het grootste stelsel van de Lokale Groep is de Andromedanevel.

Actief sterrenstelsel Een actief sterrenstelsel is een sterrenstelsel met een extreem heldere kern. Een actief sterrenstelsel kan wel meer dan 1000 maal helderder zijn dan een gemiddeld sterrenstelsel zonder actieve kern. De kern van deze stelsels is niet alleen erg helder, maar ook erg klein. Men vermoedt dat de heldere kern niet groter is dan een paar lichtjaar in doorsnede en soms misschien zelfs niet groter dan ons zonnestelsel. Hoe al deze energie uit zo’n klein gebied kan komen is moeilijk te begrijpen. Wetenschappers denken dat er in het centrum van een actief sterrenstelsel een enorm zwaar zwart gat zit met een massa van miljoenen tot enkele miljarden maal de massa van de zon. Doordat het zwarte gat een enorme aantrekkingskracht heeft, zullen sterren en materie die er dichtbij in de buurt komen zeer snel eromheen bewegen en een schijf van materie vormen. Door onderlinge wrijving zal de materie heet worden en enorme hoeveelheden straling uitzenden. Deze straling heeft allerlei golflengtes: van radio golven via zichtbaar licht tot de zeer doordringende gamma straling.

Supernova Een supernova is een verschijnsel waarbij een ster op spectaculaire manier explodeert. Een supernova-uitbarsting is herkenbaar aan de hoeveelheid licht die erbij wordt uit gestraald. De naam supernova( de super variant veen nova = een nieuwe ster) wijst op het opvallendste kenmerk, namelijk de grote helderheidtoename. Eerst zag je hem niet, nu domineert hij de hemel. Dit spectaculaire verschijnsel is vrij zeldzaam. Er wordt geschat dat er 1 tot 3 supernova’s in eeuw optreden. De lagen van een ster die bij de explosie worden afgestoten, worden na enkele jaren zichtbaar met een telescoop als een zich uitbreidende nevelvlek, de supernovarest. Een voorbeeld hier van is de Krabnevel, die is ontstaan bij de explosie van een supernova die werd waargenomen in 1054.

Neutrino en neutronenster Neutrino’s zijn bijna hetzelfde als een elektron maar ze hebben geen elektrische last. Omdat neutrino’s elektrisch neutraal zijn , hebben zij geen last van de elektromagnetische kracht die zich op elektronen voordoen. Neutronenster Een neutronenster is het eindstadium van een ster, waarbij de ster helemaal uit neutronen bestaat . Zwaardere sterren kunnen een preonster, een quarkster of een zwart gat worden. Lichtere sterren worden een witte dwerg . Sommige neutronensterren zijn sterke bronnen van radiostraling als gevolg van hun sterk magnetisch veld.

Zwart gat Een zwart gat is een uitgebrande ster die implodeert. Het staat bekend als een gebied waar niets uit ontsnapt, zelfs licht niet. Dit komt doordat rond een zwart gat een soort van grens zit. Die houdt alles tegen. Dit heet de waarnemings- horizon. Het zwarte gat wordt beschreven door slechts 3 maatstaven: Dit zijn * Massa * Elektrische lading * Impulsmomenten - Als een zwart gat gas van een nabije ster opzuigt kan er wrijving ontstaan. Deze veroorzaakt röntgenstraling. Er zijn 4 verschillende soorten zwarte gaten. Deze danken hun naam aan hoe groot ze zijn.

Zonnestraling De zon geeft veel straling af. Slechts een klein deel hiervan komt op de aarde terecht. Dit zorgt wel voor leven op aarde. De zon geeft 3 soorten straling. De helft van de straling die de zon geeft is licht dat je kunt zien. Het overige deel bestaat voor de helft uit ultravioletstraling en warmtestraling. De lichtstraling zorgt ervoor dat we verschil ervaren tussen licht en donker. De warmtestraling geeft warmte op aarde. De ultravioletstraling zorgt ervoor dat je huid een bruine tint krijgt als je lang in de zon licht. De grootte van de straling is niet altijd hetzelfde, want soms is één van de factoren hoger of lager. Bijvoorbeeld de temperatuur van het zwart lichaam. Ook de stand van de aarde heeft invloed hierop.

Afmetingen heelal Berekeningen laten zien dat het waarneembare heelal een straal heeft van 46,5 miljard lichtjaar, dus een diameter van 93 miljard lichtjaar. Het niet waarneembare heelal heeft door de inflatieperiode bij de oerknal een gigantische afmeting gekregen en de schatting is dat het minstens 1023 tot 1026 keer zo groot is als het waarneembare heelal. https://www.youtube.com/watch?v=HFDmeMuagqk

Meer afmetingen Cluster: ±10.000.000 lichtjaar Sterrenstelsel: Zonnestelsel: ±1.000 lichtjaar Aarde: ±0,0001 lichtjaar

Einde