In het nieuws. In het nieuws Herhaling vorige les: Hubble kijkt mbv roodverschuiving buiten de Melkweg en ziet expanderend heelal met meerdere andere.

Presentatie over: "In het nieuws. In het nieuws Herhaling vorige les: Hubble kijkt mbv roodverschuiving buiten de Melkweg en ziet expanderend heelal met meerdere andere."— Transcript van de presentatie:

1

2 In het nieuws

3 Herhaling vorige les: Hubble kijkt mbv roodverschuiving buiten de Melkweg en ziet expanderend heelal met meerdere andere zonnestelsels. Donders!

4 Drempel 1. Big Bang 13.8mrd

5 waar BB? Overal! Ruimte ontstond groeide onmiddellijk en overal
Alleen wiskundig echt te “vatten”: Einstein e.a. Nee Ja

6 Voor, “waar”, waarom, waardoor BB ... ?
Laika, eerste dier rond aarde, 1957, Rusland, Spoetnik2, meisje

7 Wanneer BB 13.8 mrd jaar geleden Hoe weten we dat?
Dopplerrood/uitdijing wmap 1965 verdeling vd elementen

8 Wat singulariteit Freakshow natuurkunde eerste seconde(n)
Ontstaan ruimte, tijd, energie, materie, natuurwetten Uitdijing vd ruimte begint Waterstof en Helium ontstaan (98%) Samenklontering begint Geen knal, eerder uitdijing!!!

9

10 Kosmische achtergrondstraling
Plasma (geen “licht” mogelijk) > jr ... Kosmische achtergrondstraling WMAP 1965 Penzias, Wilson, per ongeluk cbr ontdekt, Nobelprijs

11 WMAP … Wilkinson Microwave Anisotropy Probe
Cosmic Background Radiation WMAP … Wilkinson Microwave Anisotropy Probe Je ziet de temperatuurverschillen vd cbr in kaart gebracht.

12 Tijdkaart so far

13 Einde heelal - alles steeds verder uit elkaar - ooit maximale entropie (zwart, leeg)? - Heelal nog extreem jong?

14 Leuk: BB-mysteries Voor BB? oorzaak BB? Multiversum
Op hoeveel plekken leven? (geweest) Niet-waarneembare heelal Materie 5% maar de rest dan? Zwaartekracht vs EM/ZK/SK (snaartheorie?) De natuurkunde van oa zwarte gaten De natuurkunde vd quantumwereld Dingen waarvan we weten dat we ze niet weten Dingen waarvan we niet weten dat we ze niet weten

15 Groot vs Klein Einstein vs Bohr Relativiteit vs kwantummechanica
Bohr, Einstein

16 SO drempel 0 + 1 Niet: 1.1.3, 1.2.3. Wel: rest vh boek + powerpoints
Veel mpc, geen her, weging1

17 Juist of onjuist? De ingrediënten en goldilocks-voorwaarden van de Big Bang zijn bekend. Onjuist, we kunnen slechts speculeren.

18 Juist of onjuist? 3. De oerknal is meer een plotselinge uitdijing dan een knal. Juist, het is het plotseling uitdijen van het universum vanuit een oneindig klein punt (een singulariteit).

19 Juist of onjuist? Waterstof en calcium zijn de twee elementen die tijdens de oerknal zijn ontstaan. Onjuist, waterstof en helium

20 Juist of onjuist? 5. De kosmische achtergrondstraling heeft voor 99% aangetoond dat de Big Bang theorie klopt. Juist

21 Juist of onjuist? 8. Doordat het heelal uitdijt worden ook wij als mens steeds ietsje groter Onjuist, de ruimte en afstand tussen de melkwegen wordt groter, de melkweg zelf niet.

22 Juist of onjuist? 10. Onze eigen zon zien we eigenlijk in het verleden. Juist

23 11. Slechts 5% van de materie in het heelal is ons bekend
11. Slechts 5% van de materie in het heelal is ons bekend. Donkere materie en donkere energie vormen de 95% totaal onbekende rest. juist

24 12. In de “interstelaire ruimte” is geluid zeer zeldzaam, het is er alleen bij exploderende sterren. Onjuist, geluid is trilling in lucht. In de interstellaire ruimte is geen lucht (want geen dampkring)

25 13. Het heelal als geheel is zo goed als leeg (vacuum) en daardoor qua temperatuur zo goed als bij het absolute nulpunt van 273,15C Juist, de gemiddelde “atoomdichtheid” is zo goed als nul, er is dus ontelbaar meer ruimte dan inhoud. Door leegheid en bewegingsstilte wordt het koud, extreme leegheid is extreem koud.

26 14. Het heelal als geheel is sneller uitgedijd dan de lichtsnelheid
14. Het heelal als geheel is sneller uitgedijd dan de lichtsnelheid. Klopt. Het heelal als geheel is dus groter dan 13.8 x de lichtsnelheid. De uitdijing is bovendien niet constant! (denk aan inflatietheorie). Niets is sneller dan de lichtsnelheid … behalve de uitdijing van ruimte zelf. Freaky!!

27 15. De theorie van het multiversum krijgt steeds meer aanhangers
15. De theorie van het multiversum krijgt steeds meer aanhangers. Klopt, de natuurkundige wetten laten dit toe, mn die van de kwantumtheorie. De snaartheorie biedt ook ruimte voor het multiversum. Wetenschappers weten het niet maar neigen er steeds meer naar.