Zijn obese mensen eetverslaafd? Ilse Nijs en ingmar franken Sara Claerhout

inhoudstabel Inleiding Vet en suiker zijn belonend Beloningssysteem en verslaving Zijn obese mensen verslaafd? Kritiek op verslavingsmodel van obesitas Eetbuistoornis en verslaving conclusie

Inleiding Chocolism = verslaafd aan chocolade Doet ons watertanden Moeilijk te weerstaan Het is lekker Geeft een fijn gevoel Nemen het woord verslaving te gemakkelijk in de mond

Vet en suiker zijn belonend Prehistorische tijden: perioden van voedselschaarste Evolutiebiologische theorieën Basis voor natuurlijke aantrekkingskracht die energierijk voedsel heeft voor de mens Het evolutieproces = in de hersenen Motivationele respons (verlangen) Affectieve respons (genot) = het beloningssysteem Nauwe interactie met het impulscontrolesysteem Intereactie met homeostatisch systeem

Beloningssysteem en verslaving Speelt een belangrijke rol bij drugsverslaving ‘incentive sensitization’-theorie Dwingend ipv recreatief karakter ‘craving’ centraal kenmerk van verslaving ‘functional magnetic resonance imaging’ Excessief eetgedrag Basis: verstoringen in beloningsysteem = overmatige inname van vet- en suikerrijk voedsel

Zijn obese mensen verslaafd? Overeenkomsten in gedrag Hardnekkige gewoonte Overmatige inname Op korte termijn bevrediging Lange termijn: gezondheids- en psychosociale problemen In beide gevallen moeilijk te stoppen met dit gedrag Invloed van omgeving Toegenomen beschikbaarheid en verkrijgbaarheid Soms goedkoop

Zijn obese mensen verslaafd? Bij obese mensen: beloningssysteem > homeostatisch systeem Eten -> vooral door verlangen en genot dan honger Verschillen in structuur van beloningsgerelateerde hersengebieden Verschil in aandacht voor voedsel tss obese en slanke personen Overkomsten in beloningsgerelateerde persoonlijkheidstrekken Impulsieve en beloningsgevoelige persoonlijkheid Een suboptimaal patroon van ‘decision-making’

Kritiek op verslavingsmodel van obesitas Obese mensen voldoen niet aan DSM-IV criteria voor middelafhankelijkheid Veranderingen in functies van hersenbeloningssysteem Chronisch overmatig gebruik Aangeboren? Omstandigheden hebben invloed Obese mensen niet als homogene groep zien Personen met en zonder eetbuien

Eetbuistoornis en verslaving Terugkerende eetbuien Binnen beperkte tijd Grote hoeveelheid vodsel Duidelijk gevoel van controleverlies Invloed van negatieve gevoelens Zowel voor als na eetbui Een ernstige psychiatrische stoornis Roepen beeld op van verslaving Centrale factoren Stress en herhaald lijngedrag

Eetbuistoornis en verslaving Omgeving rijk aan calorierijk voedsel Eetbuistoornis niet per se vorm van verslaving Vaker onderscheid tussen obese personen met en zonder eetbuien Personen met eetbuistoornis ‘food cravings’ Verhoogde en selectieve aandacht voor voedsel

Conclusie Suiker- en vetrijk voedsel: sterke belonende eigenschappen Beïnvloeding door Neurobiologische en fysieke processen Sociale, culturele en emotioneel-psychologische factoren Onjuist om gehele populatie met obesitas als ‘verslaafd’ aan te duiden Eetprobleem eerder bij obese subgroep (met eetbuistoornis) Compulsief eetgedrag Controleverlies Neurobiologische, cognitieve en subjectieve respons op calorierijk voedsel