The Young meet the Elders Wouter van Dieren, 15 januari 2015 The Young meet the Elders, 15 januari 2014

Water genoeg, maar niet op juiste plek op juiste tijdstip Impact klimaatverandering via water: droogte, overstroming, weersextremen, waterkwaliteit (algen)

Hoeveelheid zoet water

Antarctische ijskap: 29 miljoen km3 ijs De Antarctische ijskap vs. Europa Antarctische ijskap: 29 miljoen km3 ijs (90% v. bevroren zoetwater op Aarde) Groenland: 3 miljoen km3 ijs (9%) Als ijs smelt: Verlies van zoetwaterbuffer Peru: 40% gletsjerijs weg in afgelopen 40 jaar Zeespiegelstijging 10% van Groenland geeft 0,7m stijging (Miami en Wall Street onder water) Compleet Antarctica: 61m ZZS Smelt Noordpool: geen ZSS

In 2050 kosten gestegen zeespiegels: Miami 2,5 miljard dollar per jaar Kosten zeespiegelstijging In 2050 kosten gestegen zeespiegels: Miami 2,5 miljard dollar per jaar Mumbai 6,4 miljard Guangzhou ruim 13 miljard

Kosten dijkversterking lopen op, maar ook verzilting. Nederland bij 2 meter zeespiegelstijging Nederland bij 5 meter? 10? Kosten dijkversterking lopen op, maar ook verzilting. Wanneer effect op woningprijs Westen? Wie betaalt?

120.000 jaar geleden De laatste keer dat de planeet langere tijd 2 graden warmer was dan nu (120,000 jaar geleden), was het zeeniveau 5 tot 10 meter hoger dan nu

In 2025 woont helft wereldpopulatie in gebieden met waterstress Watergebruik In 2025 woont helft wereldpopulatie in gebieden met waterstress Wereldwijd gebruikt landbouw 70% van alle zoetwater onttrokken voor menselijk gebruik Grote variaties: Europa als geheel: 30% Zuidelijk Europa: 80% Landbouw in 2050 19% meer water nodig dan nu vanwege stijgende voedselvraag

Noord-Amerikanen gebruiken 1280 kuub water pp/jr, Afrikanen 186 kuub Watergebruik Noord-Amerikanen gebruiken 1280 kuub water pp/jr, Afrikanen 186 kuub Europa: publieke watervoorziening gebruikt 20% van het zoetwater; kwart daarvan voor doorspoelen toilet Europa: reductie waterconsumptie van 40% mogelijk Ook grote watervoetafdruk in andere landen Water framework directive: lidstaten moeten “good status for surface and groundwater” bereiken in 2015

Hoeveelheid water in verhouding tot aardse massa

Millennium Development Goals MDG 1: Armoede halveren en minder mensen honger MDG 2: Iedereen naar school MDG 3: Mannen en vrouwen gelijkwaardig MDG 4: Minder kindersterfte MDG 5: De gezondheid van moeders verbeteren MDG 6: HIV/Aids en andere dodelijk ziektes bestrijden MDG 7: Meer mensen in duurzaam leefmilieu MDG 8: Mondiaal samenwerkingsverband voor ontwikkeling

MDG 7 in 2010 In 2010: Aantal mensen zonder toegang tot schoon drinkwater is met de helft gedaald Bijna 90% wereldbevolking kan gebruik maken van verbeterde drinkwatervoorzieningen Maar: toegang tot schoon drinkwater verschilt per regio: sub-Sahara Afrika 61%; Noord-Afrika 90%