De mogelijkheden voor zonne-energie in Afrika Utrecht, 22 april 2010 Winnie Versol, consultant Solar.Now! program

72% van Afrika off-grid (UNDP) REF Toegang tot energie versnelt sociaal-economische ontwikkeling in rurale gebeiden. 3 van de 4 Afrikanen heeft geen electriciteit. Het gemiddelde rurale electrificatieprecentage is < 10% Zonne-energie is de meest aantrekkelijke en betaalbare oplossing

Zonne-energie: toepassingen Mini-grids & ‘fee-for-service’: Kleine zonne-energie centrale Gebruikers (huishoudens) betalen voor aansluiting, maar geen investeringskosten Community installaties: Scholen, klinieken, dorpscentra, waterpompen Betaald door de overheid, giften van donors, etc. Business systemen - geld verdienen met zonne-energie: Telefoons opladen, Kapsalon: electrische scheermachines, Bioscoop: tv & satteliet ontvanger / dvd-speler Verlichting voor winkels, chickenfarm, etc. Lantaarns Goedkoop alternatief voor ‘bottom of the pyramid’ Combinatie met telefoonladers Huishoud systemen Maatwerk voor eindgebruikers

De technologie: Solar Home Systems Solar Home Systems: een bewezen technologie in Afrika Een 20W systeem levert genoeg electriciteit voor: 3 lampen (7 W spaarlampen, elk 3 uur) Een kleine radio Een telefoonlader Installaties zijn ‘custom-made’, gebaseerd op behoeften Focus op systemen van 14-100 Wp Voor huishoudens en kleine bedrijfjes Lantaarns DC versus AC + - DC output (light) AC output for phone chargers/tv/radio/etc Charge controller Solar panel(s) It is important for market development to keep the customers satisfied, to increase awareness and to provide (after-sales) service Battery Componenten zijn afkomstig van verschillende importeurs / leveranciers Klanttevredenheid hangt af van kwaliteit: ‘Chinees’ Verschillende technologieen Verschillende onderhoudsbehoeften Relatie met betrouwbare importeurs Installatie berekening en uitvoer door getrainde technici.

Zonne-energie: voordelen en uitdagingen Flexibel, aanpasbaar aan behoeften van eindgebruiker Componenten verkrijgbaar in de meeste landen Decentraal, “stand-alone” Nagenoeg onderhoudsvrij Schoon en veilig Volop zon Uitdagingen: Kwaliteit Bewustwording van de eindgebruikers Investering/ kosten vooraf Service

Electrificatie projecten vs. marktontwikkeling Decentrale electrificatie projecten (bijv. mini-grids): Voordelen Berperkte of geen investering door eindgebruikers Eindgebruikers hebben geen onderhoud Nadelen Duur Hoge externe investering vooraf; niet makkelijk repliceerbaar Mini-grids zijn gevoelig voor diefstal en onderhoud Eindgebruikers zijn niet verantwoordelijk, daardoor beperkt onderhoud van het systeem Niet duurzaam Meeste projecten blijven afhankelijk van externe subsidies Hoog risico op fraude en corruptie Hoog risico op technische problemen Langzaam Problematische regelgeving (e.g. feed-in tariffs) Kleine doelgroep Moeilijk om financiering te vinden

Electrificatie projecten vs. marktontwikkeling Marktontwikkeling voor duurzame energie oplossingen voor huishoudens Voordelen Meest betaalbare oplossing Mini-grid niet nodig Bestaande oplossingen (SHS, Solar lanterns, pico-hydro, kookstellen, etc.) Onderhoud gegarandeerd Retailer verstrekt service overeenkomst en biedt garantie Eindgebruiker als eigenaar is gemotiveerd om systeem goed te onderhouden Snelle diffusie mogelijk Winstgevende distributieketen is duurzaam Solar.Now! netwerk: 192 retailers sold 88,000 solar home systems (costs: USD 19 per SHS) Nadelen In veel gebieden zij nog geen getrainde retailers Gebrek aan bewustzijn en kennis onder eindgebruikers Lagere inkomens groepen hebben externe financiering nodig

Conclusies & werkwijze REF Marktontwikkeling voor huishoud-oplossingen op basis van duurzame energie is de meest duurzame en betaalbare strategie om toegang tot energie te creeeren. Goede en betaalbare oplossingen bestaan al (solar home systems, solar lanterns, pico-hydro, etc.); De kosten voor energie worden hiermee met 40-60% gereduceerd Eigendom resulteert in goed onderhoud Snelle diffusie mogelijk door duurzame distributiekanalen Maar... Slechts beperkt aantal opgeleide retailers die goede kwaliteit verkopen zelf installaties doen Bevolking is zich niet genoeg bewust van de voordelen van duurzame energie Huishoudens met laag inkomen moeten gespreid kunnen betalen

Conclusie en werkwijze REF (2) REF stimuleert marktontwikkeling Opzetten, trainen en coachen van retailers Bewustwordings campagnes, demonstraties in dorpen Ontwikkeling van financierings schema’s voor eind-gebruikers 192 “Solar.Now!” shops in 9 landen 332,000 mensen toegang tot zonne-energie voor USD 4 / persoon Winnaar 2010 EU Sustainable Energy Award; genomineerd voor 2010 Ashden Awards Belangrijk: Lokaal getrainde technici voor onderhoud en service Verkrijgbaarheid van componenten Aansluiten bij behoeften Duurzame oplossingen en kwaliteit