Herdefiniëring van de pedagogische relatie

 Oorsprong: pre-pedagogen van 19 de eeuw  Hoofdgedachte: alles in de wereld is morele chaos en wanorde. Ook in het kind leeft die oerdrift en wanorde  Pedagogische visie: top- down (autoritair) ◦ Roep om normen en waarden ◦ Burgerschapseducatie (naar vooropgesteld model) ◦ Moeizame leerlingenparticipatie ◦ GAS-boetes

 Oorsprong: o.m. Rousseau  Hoofdgedachte: het kind is zuiver en onschuldig, de volwassene zou er zich beter aan spiegelen  Pedagogische visie: bottom-up (laissez-faire) ◦ Iederwijs-scholen/Sudbury Valley School ◦ Diverse opvoedingsmilieus in jaren ‘60 en ‘70

 Oorsprong: ontwikkelingsgedachte  Hoofdgedachte: kind-zijn is een levensfase met een eigen logica, met eigen kenmerken,…  Pedagogische visie: potentieel van het kind ontwikkelen tot een rationele mens ◦ Alom tegenwoordig in onze scholen ◦ Kritiek: kinderen blijft men beschouwen als uniforme wezens, los van hun tijd en ruimte

Kinder- en jeugdland

 Historisch onderzoek Philippe Ariès ◦ 17 de eeuw: ontdekking van het kind ◦ ‘Sentiment d’enfance’ ◦ Institutionalisering van de school ◦ Privatisering van het gezin  Opvatting van Lea Dasberg ◦ Ontstaan van kinder- en jeugdland vanaf 1750 ◦ “Grootbrengen door kleinhouden”

Kind  Kwetsbaar  Handelingsonbekwaam  Moet begeleid worden  Pedagogische relatie vertrekt vanuit een beschermingsreflex Volwassene  Onkwetsbaar  Handelingsbekwaam  Verleent zelfstandig betekenis

In het dagelijks leven blijkt dat:  Kinderen en volwassenen kwetsbaar zijn: beiden zijn onderhevig aan onvoorspelbaarheid en oncontroleerbaarheid  Kinderen en volwassenen handelingsbekwaamheden hebben: beiden zijn ‘active agents’

 Een optimistische en brede kijk die kansen biedt om de pedagogische relatie te herdenken: jeugdland doorbreken zonder de specificiteit van het kind- zijn overboord te gooien.  Nadruk op wederzijdse afhankelijkheden voor de betekenis die kinderen en volwassenen verlenen aan hun handelen! “We are like bees, rather than like ants or spiders. We are neither workers for a world already fully ordered nor spinners of worlds purely from within. Rather, we are circulators among the diverse fields of experience that enrich life toghether. There is no pure freedom or total historicity, only the endless creation of meaningfull worlds born anew within each new child.” John Wall

 Bewustzijn van onderlinge afhankelijkheid schept: ◦ Wederzijdse verantwoordelijkheden ◦ Op een basis van menselijke waardigheid  Uitdaging voor een hernieuwde pedagogische relatie ◦ Integriteit als mens waarborgen en bevorderen ◦ Impliceert grenzen (leren) stellen ◦ Impliceert kwetsbaar spreken als opvoeder, betrokken op de situatie van het kind