45 jaar Raad van Kerken Ede

Spelen met vuur

Participatiesamenleving Vastlopen huidige bestel Vastlopen huidige bestel Veranderingen in samenleving Veranderingen in samenleving Overvragen van de samenleving Overvragen van de samenleving Kansen voor de samenleving Kansen voor de samenleving

Vastlopen

In God We Trust

God zij met ons Northern Rock/Lehman Brothers Northern Rock/Lehman Brothers ING ? SNS ? RABO ? ING ? SNS ? RABO ? Geld heeft geen waarde uit zichzelf Geld heeft geen waarde uit zichzelf Cobbenhage Cobbenhage Economie is een geesteswetenschap Economie is een geesteswetenschap Crisis als constante Crisis als constante Financieel systeem niet veranderd Financieel systeem niet veranderd

Waar staan we? Overheid Overheid A2, Potvisprotocol A2, Potvisprotocol Badeend (Amsterdam\Rotterdam) Badeend (Amsterdam\Rotterdam) Nza Nza Nationale politie Nationale politie Bedrijfsleven Bedrijfsleven De Prooi; DNB onderzoek; RBS De Prooi; DNB onderzoek; RBS Superkapitalisme; Red Tory; Vrije val Superkapitalisme; Red Tory; Vrije val Beurs, 6 jaar (Zarlando, Alibaba, Worldoneline) Beurs, 6 jaar (Zarlando, Alibaba, Worldoneline) Maatschappelijk middenveld Maatschappelijk middenveld Drammen, dreigen, draaien Drammen, dreigen, draaien De Crisiscaravaan De Crisiscaravaan Vastgoedfraude Vastgoedfraude Derivatenfraude Derivatenfraude Enron; Woonbron; Rochedale; Meavita; Amarantis; Philadelphia; InHolland; KPMG, enz…. Enron; Woonbron; Rochedale; Meavita; Amarantis; Philadelphia; InHolland; KPMG, enz….

Veranderingen

Ulrich Beck (1986) De moderne samenleving schiet dramatisch tekort waar het gaat om de onbedoelde gevolgen en risico’s die de industriële maatschappij voortdurend produceert maar tot nu toe weinig zag. De moderne samenleving schiet dramatisch tekort waar het gaat om de onbedoelde gevolgen en risico’s die de industriële maatschappij voortdurend produceert maar tot nu toe weinig zag. De wereld als risicomaatschappij: “Het gaat steeds minder over de verdeling van de welvaart, maar in toenemende mate over de verdeling van risico’s, over verantwoordelijkheidsvragen bij de gevolgen van catastrofes en over de vraag wie mag beslissen wie welke risico’s mag lopen. In een risicomaatschappij verschuift het zwaartepunt van maatschappelijke conflicten van distribution of goods to distribution of bads.’ De wereld als risicomaatschappij: “Het gaat steeds minder over de verdeling van de welvaart, maar in toenemende mate over de verdeling van risico’s, over verantwoordelijkheidsvragen bij de gevolgen van catastrofes en over de vraag wie mag beslissen wie welke risico’s mag lopen. In een risicomaatschappij verschuift het zwaartepunt van maatschappelijke conflicten van distribution of goods to distribution of bads.’ Reflexieve samenleving. Iedere beslissing is dubbel. Geen leidende principes meer, niet in moraal, niet in samenleving, economie. Reflexieve samenleving. Iedere beslissing is dubbel. Geen leidende principes meer, niet in moraal, niet in samenleving, economie.

Risicomaatschappij Grootste gevaar de ‘sociale explosiviteit’ als gevolg van het maatschappelijke verlies van vertrouwen in de bestaande sociale instituties; Grootste gevaar de ‘sociale explosiviteit’ als gevolg van het maatschappelijke verlies van vertrouwen in de bestaande sociale instituties; Politiek steeds minder invloed, steeds meer symboolpolitiek: georganiseerde onverantwoordelijkheid; Politiek steeds minder invloed, steeds meer symboolpolitiek: georganiseerde onverantwoordelijkheid; Vaste institutionele arrangementen zijn op hun retour; Vaste institutionele arrangementen zijn op hun retour; Oude systeem heeft minder greep op ontwikkelingen; Oude systeem heeft minder greep op ontwikkelingen; Politieke beslissingen worden genomen in laboratoria, wetenschappelijke gremia, bedrijfsleven, financiële instellingen; Politieke beslissingen worden genomen in laboratoria, wetenschappelijke gremia, bedrijfsleven, financiële instellingen; Oude reflex: controle, beheersen (overkill, bureaucratisering); Oude reflex: controle, beheersen (overkill, bureaucratisering); Gulzig bestuur of ADHD bestuur. Gulzig bestuur of ADHD bestuur. Verantwoordelijkheid weggeorganiseerd (B.v. Schaalvergroting)

Gefrustreerde zelf Geen verantwoordelijkheid Geen verantwoordelijkheid Geen betekenisverlening (geen eigenaarschap) Geen betekenisverlening (geen eigenaarschap) Geen identiteit (geen vertrouwen) Geen identiteit (geen vertrouwen)Disconnectie Populisme; verkeerde been De (nieuwe) sociale kwestie ! De (nieuwe) sociale kwestie !

Oude sociale kwestie Oplossing: civil society: Duidelijke identiteit (kompas) Duidelijke identiteit (kompas) Vorming als wezenlijk onderdeel Vorming als wezenlijk onderdeel Vertrouwen in instituties Vertrouwen in instituties Vertrouwen in vakmanschap Vertrouwen in vakmanschap Maatschappelijk middenveld (eigen clubs) Maatschappelijk middenveld (eigen clubs) Grote betrokkenheid Grote betrokkenheid Politiek onderdeel hiervan Politiek onderdeel hiervan

Maatschappelijk middenveld Onderdeel overheid (subsidiekraan) Onderdeel overheid (subsidiekraan) Management gedreven Management gedreven Technisch, economisch denken Technisch, economisch denken Schaalvergroting Schaalvergroting Protocollen, controle Protocollen, controle NGO’s….? NGO’s….? Einde politieke partijen! Einde politieke partijen! Maatschappelijk middenveld is dood! Maatschappelijk middenveld is dood! Nieuwe Ordening

Samenleving op een kruispunt Economie heeft geen eigenaar meer (kompas) Economie heeft geen eigenaar meer (kompas) Politiek bestel is achterhaald (technocratisch) Politiek bestel is achterhaald (technocratisch) Individuen hebben onvoldoende kaders (disconnectie) Individuen hebben onvoldoende kaders (disconnectie) Gebrek aan visie op de samenleving Gebrek aan visie op de samenleving

Mens- en wereldbeeld Dominantie van instrumentele of functionele rationaliteit; Weber, Coetzee (Dierenleven) Dominantie van instrumentele of functionele rationaliteit; Weber, Coetzee (Dierenleven) Autonome mensbeeld Autonome mensbeeld Top down Top down Modellensamenleving Modellensamenleving Neutraal Neutraal Verantwoordelijkheid weggeorganiseerd Verantwoordelijkheid weggeorganiseerd * Einde van socialistisch constructivistisch model * Maar ook einde liberaal individualistisch model

Samenleving als lückenbüßer

Overvragen

24 Uurseconomie 24 Uurseconomie Mantelzorg Mantelzorg Sturende consument Sturende consument Waakzame burger Waakzame burger Taxichauffeur Taxichauffeur Sociale media Sociale media Meer werk in minder tijd Meer werk in minder tijd ZZP-er ZZP-er Zelf beleggen Zelf beleggen Gij zult participeren…. Gij zult participeren….

Eigenaarschap Verantwoordelijkheid Vertrouwen

Kansen

Realistisch ? Nieuwe kansen voor de samenleving? Nieuwe kansen voor de samenleving? Netwerksamenleving Netwerksamenleving Improvisatiemaatschappij Improvisatiemaatschappij Initiatief ontstaat van onderaf (crowd funding, MVO, e.d.) Initiatief ontstaat van onderaf (crowd funding, MVO, e.d.) Academy of Management in Washington, University of Nyenrode Academy of Management in Washington, University of Nyenrode Puma e.a. Puma e.a. Oude wortels Oude wortels

Individueel

Collectief

Hoe God bleef in Jorwerd

Christelijk sociaal denken Vijf Uitgangspunten centraal: Vijf Uitgangspunten centraal: menselijke waardigheid, beeld van God: relationeel en verantwoordelijk; gelijkwaardigheid van de mens menselijke waardigheid, beeld van God: relationeel en verantwoordelijk; gelijkwaardigheid van de mens persoonlijke verantwoordelijkheid (Kaïn en Abel, vrijheid groeit in verantwoordelijkheid, zo worden wij mens (betekenisverlening) persoonlijke verantwoordelijkheid (Kaïn en Abel, vrijheid groeit in verantwoordelijkheid, zo worden wij mens (betekenisverlening) subsidiariteit (bottom up en ten dienst van) subsidiariteit (bottom up en ten dienst van) solidariteit solidariteit bonum commune/algemeen belang bonum commune/algemeen belang

Christelijk Sociaal denken Identiteit/spiritualiteit/cultuur Identiteit/spiritualiteit/cultuur Relationeel mensbeeld (inclusief en niet exclusief) Relationeel mensbeeld (inclusief en niet exclusief) Waardengedreven Waardengedreven Verantwoordelijkheid als basis van gemeenschap Verantwoordelijkheid als basis van gemeenschap Subsidiariteit Subsidiariteit Het goede zit in de samenleving (van binnenuit) (solidariteit) Het goede zit in de samenleving (van binnenuit) (solidariteit) Geloven in het zelflerende en zelforganiserende vermogen van mensen/samenleving Geloven in het zelflerende en zelforganiserende vermogen van mensen/samenleving Leiderschap stimuleren Leiderschap stimuleren Staat en markt zijn dienend Staat en markt zijn dienend

7 deugden Virtutes/krachtbronnen Virtutes/krachtbronnen Justitia (rechtvaardigheid) Justitia (rechtvaardigheid) Fortitudo (moed) Fortitudo (moed) Temperantia (de juiste maat) Temperantia (de juiste maat) Prudentia (voorzichtigheid/wijsheid) Prudentia (voorzichtigheid/wijsheid) Fides (geloof) Fides (geloof) Spes (hoop) Spes (hoop) Caritas (liefde) Caritas (liefde)

Rechtvaardigheid: jezelf/ de schepping Rechtvaardigheid: jezelf/ de schepping Moed: overtuiging/innerlijke vrijheid Moed: overtuiging/innerlijke vrijheid Matigheid: mensura (niet meer vragen dan nodig), temperare (ritme van de tijd), discretio (gave der onderscheiding voor dit kind) Matigheid: mensura (niet meer vragen dan nodig), temperare (ritme van de tijd), discretio (gave der onderscheiding voor dit kind) Wijsheid; integrale verantwoordelijkheid (vergezicht, samenhang zien) Wijsheid; integrale verantwoordelijkheid (vergezicht, samenhang zien) Geloof: vertrouwen (ontvankelijk) Liob: goed zien Geloof: vertrouwen (ontvankelijk) Liob: goed zien Hoop: gericht op de persoon (geen verwachting) Hoop: gericht op de persoon (geen verwachting) Liefde: goed handelen, Bron. Liefde: goed handelen, Bron. Zeven Richtingwijzers

7 hoofdzonden Hoogmoed Hoogmoed Hebzucht Hebzucht Lust Lust Jaloezie Jaloezie Gulzigheid Gulzigheid Toorn Toorn Luiheid Luiheid

Twee zaken Waarden Waarden Leiderschap Leiderschap

Wat doen waarden/deugden? Werken als kompas Werken als kompas Veroorzaken betekenisverlening Veroorzaken betekenisverlening Veroorzaken zingeving Veroorzaken zingeving Creëren verantwoordelijkheid Creëren verantwoordelijkheid Scheppen ruimte voor de zelflerende en zelforganiserende professionaliteit Scheppen ruimte voor de zelflerende en zelforganiserende professionaliteit Vragen om nieuw leiderschap Vragen om nieuw leiderschap Vragen om andere organisaties Vragen om andere organisaties

En organisaties en bedrijven…? Betekenisverlening Betekenisverlening Kompas Kompas Verbreden van de scoop, versterken cultuur in bedrijf Verbreden van de scoop, versterken cultuur in bedrijf Geven leiding/richting Geven leiding/richting Bottom up verhaal Bottom up verhaal Verbrede professionaliteit/nieuwe ambachtelijkheid Verbrede professionaliteit/nieuwe ambachtelijkheid Maatschappelijke verankering, risicoverkleining Maatschappelijke verankering, risicoverkleining Sterker zelfbeeld Sterker zelfbeeld Voorbeelden in Nederland te over Voorbeelden in Nederland te over

Zeven stappen voor de overheid Nieuwe verbindingen faciliteren (Buurtzorg, Coöperaties, MVO bedrijven, Eigen kracht initiatieven, De Normaalste zaak); Nieuwe verbindingen faciliteren (Buurtzorg, Coöperaties, MVO bedrijven, Eigen kracht initiatieven, De Normaalste zaak); Regelluwe zones creëren; Regelluwe zones creëren; Multischalig werken; Multischalig werken; Herstel van de civil sphere, een vormend onderdeel van de samenleving; Herstel van de civil sphere, een vormend onderdeel van de samenleving; Hybridiseren; Hybridiseren; Andere belastingstructuur; Andere belastingstructuur; Europa als waarden gemeenschap herijken. Europa als waarden gemeenschap herijken.

Identiteit is het nieuwe politieke thema!

Kerken Niet verdeeld Niet verdeeld Waarde van verscheidenheid Waarde van verscheidenheid Geen eilandcultuur Geen eilandcultuur Fundamentele discussie Fundamentele discussie Samenleving centraal zetten Samenleving centraal zetten Echte noden definiëren Echte noden definiëren Gebed en inzet (evenwicht) Gebed en inzet (evenwicht) Sint Egidius, Communauté de Jerusalem, enz Sint Egidius, Communauté de Jerusalem, enz

Christelijk Leiderschap Zeven eigenschappen (van de Abt) Stilte (innerlijk leven, luisteren) Stilte (innerlijk leven, luisteren) Kunst van het loslaten Kunst van het loslaten Bottom up (dienend) Bottom up (dienend) Relationeel (verbinden) Relationeel (verbinden) Kathedraalbouwer Kathedraalbouwer Gelijkwaardig handelen Gelijkwaardig handelen Professionaliteit en spiritualiteit Professionaliteit en spiritualiteit

Gammesfeld