Samen signaleren rond de geboorte Vroeg erbij Samen signaleren rond de geboorte remy.vink@tno.nl

Vroeg erbij = vroeg in de ontwikkeling van kinderen Vroeg erbij = vroeg in de ontwikkeling van problemen Vroeg erbij = preventie Vroeg erbij 10 december 2009

Preventie van wàt? Ongunstige zwangerschapsuitkomsten Postnatale depressie Onveilige hechting kind – ouders Psychosociale problemen bij kinderen Internaliserende Externaliserende Kindermishandeling en verwaarlozing Vroeg erbij 10 december 2009

Hoe? Door verloskundigen (1ste + 2de lijns), gynaecologen, kraamverzorgenden Door tijdige en systematische signalering van risicofactoren en (beginnende) psychosociale problemen vanaf -9 maanden Tijdens de zwangerschap dus signaleren van ongunstige kindomstandigheden Door hulp waar nodig al in de zwangerschap te starten Door samenwerking met kraam, JGZ e.a. Vroeg erbij 10 december 2009

Daarvoor is nodig: Kennis en vaardigheden o.g.v. vroegsignalering, bespreekbaar maken en sociale kaart Signaleringsinstrument als hulpmiddel Afspraken met JGZ e.a. over vervolg op signalen en overdracht Hulpaanbod Vroeg erbij 10 december 2009

Drie pilotprojecten Werken met de ALPHA-NL in Amsterdam-Noord (3 vk praktijken en ziekenhuis) Werken met de ALPHA-NL in Zaanstad (5 vk praktijken) Werken met observatie-instrument door kraamverzorgenden in Amsterdam en Zeist Vroeg erbij 10 december 2009

Over de ALPHA-NL Gebaseerd op de Canadese ‘Antenatal Psychosocial Health Assessment’ (Caroll et al, 2005) + focusgroepen Vragenlijst voor zwangere, bij 20 weken 48 vragen; 1 A4; 5 puntsschaal en ja/nee Bevat 15 risicofactoren voor kindermishandeling, partnergeweld en postnatale depressie Niet alleen drama – juist ook de ‘lichtere’ groep Vroeg erbij 10 december 2009

Observatie-instrument kraam Vervolg op pilot ‘Vroegsignalering van risicogezinnen’ in Tiel (De Jonge et al, 2007) Instructie Aanvinklijst + ‘routebeschrijving’ + voorbeeldzinnen Hulpmiddel voor kraamverzorgende zelf Kraam vraagt niet uit; voegt niet bij kraamdossier Bespreken met verloskundige, met leidinggevende, met ouders indien mogelijk Vroeg erbij 10 december 2009

screenen & signaleren verloskundige signaleren kraamverzorgende jeugdgezondheids-zorg Waar nodig hulp in de zwangerschap Overleg en gezamenlijke overdracht naar JGZ Vroeg erbij 10 december 2009

Projecten A’dam en Z’stad Focusgroepen Instrument ontwikkeling Training vroegsignalering + instructie ALPHA-NL Afspraken over vervolg op signalen + overdracht naar JGZ / CJG / Vangnet Proefimplementatie van 31 maart – 31 okt jl. Inclusie zwangeren van 31 maart – 31 mei jl. Dataverzameling ALPHA’s-NL + vk-lijst + verwijzingen Analyse en rapportage Vroeg erbij 10 december 2009

Eerste resultaten 9 praktijken in Zaanstad e.o.; 3 in A’dam-Noord + BovenIJ zh Respons: 95 – 100% in Zaanstad; 60% - 85% in A’dam-N 355 cases; analyse N=321 Bij 13% twijfel tot zorgelijke situatie Bij 12% reden tot overleg, meestal met collega (+ JGZ / Vangnet Jeugd/ POP-poli / FIOM / AMW; Bij 9% daadwerkelijke verwijzing Ingrijpende gebeurtenissen bij 40% in de zwangerschap (incl. verhuizingen) Vroeg erbij 10 december 2009

Vervolg resultaten Slaan hoort min of meer bij opvoeden: 23% 3% is wel eens bang van partner; relatie bij 5% niet zo goed Jeugdervaringen: 8% voelde niet veilig bij moeder; 14% niet bij vader; bijna kwart van opa’s/oma’s zelf geen goede relatie; kinderbescherming bij 3% betrokken 5% weinig of geen vertrouwen in moederschap Bij 19% stemming tijdens zwangerschap niet zo goed 38% heeft wel eens emotionele problemen gehad 11% van de partners gebruikt wel eens drugs Vroeg erbij 10 december 2009

Ervaringen verloskundigen Kost ongeveer 10 min extra indien bespreken + afhankelijk van casus Positief over signaleren en de ALPHA-NL: meer zien, inzicht psychosociale, makkelijker in gesprek Negatief over verloskundigenlijst (vanwege tijd) Taal ‘geen barrière’ in Z’stad + BovenIJ zh; in A’dam wel In A’dam terugkrijgen vragenlijst probleem JGZ ‘onbereikbaar’ + ‘jungle’ van hulpverlening Gynaecologen (toch) niet betrokken … Vroeg erbij 10 december 2009

Ervaringen vrouwen Verreweg meeste cliënten ‘gewoon geen probleem’ Invullen gemiddeld 9,7 minuut Lijkt overwegend ‘oprecht’ ingevuld Relatie-vragen enkele keren niet (volledig) ingevuld Diverse suggesties voor verbetering Vroeg erbij 10 december 2009

En nu? ALPHA-NL ingekort + aangepast Geen verloskundigenlijst – mogelijk via vk-registratiesysteem? ALPHA-NL in de vk-praktijk invullen / bij intake? Vertalen naar Arabisch, Turks, Engels Maakt ‘t uit: stad of regio? Ken uw sociale kaart! Hoe gynaecologen erbij? Alleen waar 2de lijns vk? Vervolg op signalen, bindende afspraken JGZ! Samenwerking! Is er voldoende lichte vormen van hulp? Verder (validatie)onderzoek nodig Vroeg erbij 10 december 2009

DANK! Vroeg erbij 10 december 2009