Zwitserland - taalgebieden

Zwitserland - kantons

Zwitserland - pol. geschiedenis Eedverbond van de 3 Waldstätte (cantons) XIe eeuw / 1291: verdrag; militair bondgenootschap Vrij verkeer e.d. Toetreding reeks andere kantons het Eedverbond (Confoederatio) kantonaal: vaak Landsgemeinde; in Graubünden congres met afgevaardigden die thuis voorlegden « ad referendum etinstruendum » centrale instellingen: enkel een Tagsatzung (diplomatieke conferentie); beslissingen voorgelegd  « ad referendum » onafhankelijkheid erkend 1648 1798 Fransen vallen binnen en pretenderen te « bevrijden »; Onder Franse bezetting een Helvetische republiek « une et indivisible » la liberté v. nos libertés - opstanden Geen meerderheid voor Napoleons grondwet (vervalsing referendum door onthoudingen als jastemmen te tellen) Compromis 1803: Mediationsverfassung: autonome kantons, Franse voogdij

Zwitserland - Sonderbundkrieg

Koller, Das Kalb vor der Gotthardpost: confrontatie versnelling moderniteit en trage landelijk leven

Zwitserland - pol. geschiedenis 2 1815 val Napoleon; nieuw Bundesvertrag zuiver confederaal Vanaf 1830 ijveren liberalen voor hervormingen In kantons neemt volksinitiatiefrecht toe Antiklerikale wetten 1845-1847 1848: Afscheuring Sonderbund 1848; Sonderbundkrieg 1848 Omvorming tot federatie - grondwet 1848 (± amerikaans) Sterke scheiding der machten: tweekamerparlement; onafzetbare regering (college van 7 = Bundesrat) Na 1848: stap voor stap toename directe democratie (1874 voor wet, 1891 grondwet) meermaals bevoegdheden overgeheveld naar federatie

Zwitserland - geschiedenis privR Middeleeuwen: verzet tegen Kaiserrecht; receptie romeins recht beperkt Ook XIXe: minder professorenrecht (dan Dui.) Codificatie op kantonaal vlak: uiteenlopende modellen PGB Zürich 1853-1855 Bluntschli Langzame eenmaking 1854 Wechselkonkordat 1862 opdracht aan Münzinger voor handels- en verbintenissenrecht 1874 federale bevoegdheid geworden: Ehegesetz 1874, Obligationenrecht 1881; Konkursgezetz 1889 1898 federale bevoegdheid privaatrecht algemeen; opdracht aan Huber Zivilgesetzbuch van Huber 1907/1912 (+ herziening OR) Kenmerken ZGB: eenheid van stijl, aanschouwelijk en begrijpelijk, grootmazig; met Titels en Marginalien Na ZGB: nieuwe wetten bijna steeds geïntegreerd in ZGB

Eugen Huber

Zwitserland - federalisme Kenmerken Zwitsers federalisme: Bund & Kantone allebei « soeverein », Staatsqualität elk kanton zijn grondwet residuaire bevoegdheid bij kantons in beginsel symmetrisch verdeling wetgevende bevoegdheid uitvoerig geregeld; 2003 subsidiariteitsbeginsel ingeschreven uitvoerende bevoegdheid in beginsel bij kantons beperkte verdragsbevoegdheid kantons sterke gemeentelijke autonomie voorbeeld: naturalisatie

Zwitserland - machten (federaal) Federale instellingen: sterke scheiding der machten Bundesversammlung met 2 gelijkwaardige kamers Bundesrat onafzetbaar, geen enkele wetgevende bevoegdheid; onderworpen aan parlement géén staatshoofd ! (leden van de Bundesrat roteren in die functie) Paradox: parlementen zij het machtigst waar zij de regering niet kunnen doen vallen (Zwitserland, VS)

Zwitserland - machten (federaal) Algemeen (federaal & kantonaal): geen grondwetsherziening zonder referendum correctief referendum voor wetten (federaal: 50.000) volksinitiatief grondwetswijziging (federaal 50.000) kantonaal soms nog Landsgemeinden

Zwitserland - referenda

Zwitserland - referenda

Zwitserland - grondwet Bevat vele bepalingen afkomstig uit referenda Geen wijziging zonder referendum Volksinitiatief; tegenvoorstel mogelijk; dubbele ja mogelijk Grondwettigheidscontrole: in beginsel volkscontrole, geen rechterlijke controle wel rechterlijke beslissing van bevoegdheidsconflicten

Zwitserland: gerecht /grondrechten Procesrecht: wordt federaal (Justizreform) Gerechtelijke organisatie in beginsel kantonaal; rechters meestal verkozen enkele Bundesgerichte; verkozen door parlement geen apart grondwettelijk Hof (vgl. VS) Grondrechten: Zwitsers gezond verstand staatsdoel rechtsstatelijke beginselen zelfverantwoordelijkheid vrijheidsrechten Sozialziele