Voeding en gedrag feiten en mythen 8 juni 2012 Voeding en gedrag feiten en mythen Ap Zaalberg WODC 8 juni 2012 Voeding en gedrag | NIFP

Voeding en gedrag Feit: veel aansprekende onderzoeksresultaten Mythe:methodieken zijn rijp voor de klinische praktijk Veel ‘volksmythen’ en halve waarheden: ADHD kun je behandelen met visolie, net als depressies en schizofrenie Suiker maakt druk en agressief Van kleurstoffen krijg je ADHD

Voeding en gedrag Observationele studies (FPA onderzoek) Interventiestudies Depressie Psychose Agressie (JoVo onderzoek) Waarom inzetten op verkenning voedingsinterventies?

Visconsumptie versus moord/doodslag WHO, 1996

Ω-3 inname en geweld in voorgeschiedenis verslaafden Buydens-Branchey e.a. 2007

vetzuurspectrum (‘ery’s’) FPA onderzoek (N=51) Bloedmonsters lood magnesium ijzer /ferritine koper zink koper/zink ratio vit B6 vit D3 vetzuurspectrum (‘ery’s’) Gedragsmaten agressie AVL SDAS psychopathologie SCL-90 GHQ-28

Bevindingen: bepalingen Lood: laag (16µg/L; norm: < 200 µg/L) Koper/zink ratio: hoog (1,24; normaal: 0,7-1,0) Vit B6: enkele extreme waarden door supplementen gebruik (tot 2987 nmol/L norm: 35-110 nmol/L) Vit D3: veel tekorten Vetzuurspectrum: PM

Vitamine D3 status GR ‘Nieuw’ < 20 nmol/L: 22% < 30 nmol/L: 38% Gem 44nmol/L (Normaal: 70-80) ‘Nieuw’

Bevindingen: correlaties SDAS AVL GHQ_D GHQtotaal scl90totaal Lood Pearson Correlation ,007 ,353* ,287* ,225 ,270# p ,960 ,011 ,048 ,116 ,063 vitamineD ,347* ,105 ,188 ,014 ,031 ,013 ,464 ,201 ,921 ,833 C20_3n6 (DGLA) ,390** ,375** ,322* ,180 ,005 ,023 ,220 C22_6n3 (DHA) -,454** -,290* -,304* -,414** -,260# ,001 ,039 ,036 ,003 ,074 DGLA / DHA ratio ,586** ,437** ,481** ,550** ,349* ,000 ,015

DHA en geobserveerde agressie Voeding en gedrag 8 juni 2012 DHA en geobserveerde agressie N = 51 R2 =0,278 S D A DHA Voeding en gedrag | NIFP

DGLA/DHA ratio en geobserveerde agressie

Experimenteel onderzoek

Effect visvetzuren op stemming Overall Fixed effects D = 0,10* Random effects D = 0,26* Alleen depressie Fixed effects D = 0,41* Random effects D = 0,57* * P < 0,01 Appleton e.a 2010

Visvetzuren en agressie Fixed effects: D = 0,61* * p < 0,01 Benton, 2007

Visvetzuren en terugval na eerste psychose RR = 5,6 p = 0,007 Amminger e.a. 2010

JoVo-trial, opzet Deelnemers: 221 Jongvolwassen gedetineerden (‘JoVo’s’; 18-21 jr.) uit 8 inrichtingen Interventie: Vitaminen, mineralen, essentiële vetzuren, gedurende 3 maanden Design: Gerandomiseerd, dubbel-blind, placebo-gecontroleerd. Effectmaten: Incidenten (rates) Agressie vlg. vragenlijsten en observatie door personeel Psychische klachten vlg. vragenlijsten

Jovo-trial, resultaten: incidenten (per 1000 detentiedagen) Totaal Exclusief alcohol & drugs * * +13% +23% -34% -38% * P = 0,034 * P = 0,040

Jovo-trial, resultaten: vragenlijsten Agressie vlg Jovo-trial, resultaten: vragenlijsten Agressie vlg. vragenlijsten: kleine effecten Psychische klachten: idem

Jovo-trial, vergelijking buitenlandse studies (toename/afname incidenten na interventie) GB: Gesch e.a., 2002 VS: Schoenthaler e.a., subm. NL: Zaalberg e.a., 2010

Waarom inzetten op verkenning voedingsinterventies? Veilig (bijna) geen neveneffecten Economisch Weinig belastend Weinig exclusiecriteria Leent zich voor experimenteel onderzoek effecten onderliggende biologische mechanismen Laat zich combineren met care as usual Kan ‘meeliften’ op trend gezondheidsbevordering

Balans Redelijk wat observationeel onderzoek Nog niet eenduidig – ook negatieve studies Experimenteel bewijs aansprekend, maar nog onvoldoende voor de klinische praktijk Meer onderzoek gewenst…. RCT’s dose response studies biologische mechanismen zowel individuele stoffen als patronen