Succesfactoren voor aansluiting en studiesucces Jaarvergadering Aansluitingsnetwerk vo-ho Fryslân 27 maart 2014 Jan Kamphorst

Inhoud Inleiding: Studieuitval cijfers Definities Onderzoeksvragen Aansluitmodel Methode van onderzoek Succesfactoren bij Techniekopleidingen Succesfactoren bij Economie / Gezondheidszorg Conclusies; maatwerkrapportage als aanknopingspunt voor beleid Tot slot: hoe verder met de AM?

1. Inleiding: studieuitval cijfers Source: http://www.hbo-raad.nl/hbo-raad/feiten-en-cijfers/cat_view/60-feiten-en-cijfers/63-onderwijs Figuur 1.1: Gemiddelde Percentage Uitval naar Discipline en Vooropleiding, Cohort 2009–2010

2. Definities Studieuitval: stoppen met hbo-opleiding Studievoortgang: aantal behaalde EC’s Studiesucces = Studieuitval of studievoortgang

3. Onderzoeksvragen In welke mate verklaren kenmerken en aansluitfactoren het studiesucces van 1e jaars studenten? Werken factoren die gerelateerd zijn aan studiesucces op dezelfde wijze in verschillende omgevingen en voor verschillende groepen?

4. Aansluitmodel van Tinto Source: Braxton, Hirschy, and McClendon (2004), gebaseerd op Tinto (1975, 1993).

5. Methode Vragenlijstonderzoek onder 1e jaarsstudenten Twee studies: Invloed van vooropleiding en engagement op studiesucces van mannen en vrouwen in techniekopleidingen Disciplinaire verschillen in verklaringen voor studiesucces

6. Succesfactoren bij techniekopleidingen Invloed op studiesucces: Mannen Vrouwen 1. Intentie om te blijven 1. Acad. integratie 2. Examencijfer wiskunde 2. Intentie om te blijven 3. Acad. integratie 3. Voorbereiding op actief leren (-) 4. Meer zelfstudie uren

6. Succesfactoren mannen en vrouwen in techniekopleidingen Model: Conclusies: Factoren van invloed op EC’s van vrouwen: ac.integratie, intentie om te blijven, voorber.actief leren, zelfstudie. Conclusies mannen: Factoren van invloed op EC’s van mannen: intentie om blijven, ex.cijfer wiskunde, ac. integratie. Verschillen tussen vrouwen en mannen: Zelfstudie > EC’s: geldt voor vrouwen, niet voor mannen Contacturen leidt tot meer zelfstudie bij vrouwen, bij mannen leidt zelfstudie tot een betere academische integratie

7. Studiesuccesfactoren bij Economie / Gezondheidszorg Onderzoeksvragen: Welke relaties zijn er tussen studievoortgang en deze factoren? Is een specificatie van deze relaties voor verschillende disciplines zinvol?

7. Economie/Gezondheidszorg: Verschillen in Gemiddelde scores Populaties verschillen (geslacht, vooropleiding) Voldoende - ruim voldoende tevreden over de Voorbereiding in AL en K&V Tijd besteed aan de Studie (contacturen, zelfstudie): < 30 uur Ruim voldoende - goed tevreden over Aansluiting qua werkvormen en K&V Idem Sociale integratie en Academische integratie Intentie om te blijven: 82% resp. 86%. Drie maanden na de start.

7. Studiesuccesfactoren Economie Directe effecten Model: Conclusies: Directe invloed op EC’s: Intentie om te blijven Tevredenheid met kennis en vaardigheden Voorbereiding kennis en vaardigheden (-) Zelfstudie Geslacht Integratie Beleid voeren op contacturen? Leidt tot meer zelfstudie bij economie, en indirect tot meer EC’s bij deze sector. Bij Gezondheidszorg leiden contacturen veel meer tot meer EC’s. Hoe kan de studievoortgang van MBO’ers worden verbeterd? Bij beide sectoren blijkt het dat mbo’ers minder tijd besteden aan zelfstudie. Omdat zelfstudie een positief effect heeft op EC’s in beide sectoren, zou een opleidingen dus kunnen nagaan of het mogelijk is om de studenten met een mbo-achtergrond beter toe te rusten voor het doen van zelfstudie. Havisten hebben kennelijk minder moeite met zelfstudie. De docent vervult een belangrijke rol bij het bevorderen van studievoortgang. Dat blijkt uit de invloed die uitgaat van integratie op EC’s voor beide groepen, zowel rechtstreeks als via intentie om te blijven. Is er sprake van een gender-problematiek bij E- of G-opleidingen, presteren vrouwen beter dan mannen? Beide modellen laten zien dat vrouwen beter presteren dan mannen

7. Studiesuccesfactoren Gezondheidszorg Directe effecten Model: Conclusies: Directe invloed op EC’s: Intentie om te blijven Zelfstudie Contacturen Geslacht

7. Studiesuccesfactoren Economie en Gezondheidszorg vergeleken Totale effecten Kenmerken Economie Gezond Intentie om te blijven 0.27 0.28 Tevredenheid werkvormen 0.17 - Tevredenheid inhoud 0.16 Integratie 0.11 0.03 Voorber. k. & vaardigheden Voorber. actief leren -.11 Zelfstudie 0.08 Geslacht 0.07 Contacturen 0.01 0.14 Vooropleiding -.01 -.03 * * Conclusies uit het voorgaande. Theoretisch en praktisch: Systematisch bestuderen van studievoortgang en uitval adhv een model levert aangescherpte inzichten. Effecten verschillen naar geslacht en discipline. Generieke maatregelen? Studiekeuze + eerste maanden HBO. Rendement is te beïnvloeden: Rol van de docent is belangrijk. *

8. Conclusies Gebruikswaarde HBO-Aansluitingsmonitor: Systematisch bestuderen van studievoortgang en uitval adhv een model levert aangescherpte inzichten. Veel factoren die met elkaar samenhangen. Effecten verschillen naar geslacht en discipline. Generieke maatregelen? Studiekeuze + eerste maanden HBO. Rendement is te beïnvloeden: Rol van de docent is belangrijk. Zie Website: www.hboaansluitingsmonitor.nl

8. Conclusies: Maatwerkrapportage als aanknopingspunt voor beleid Havo-mbo: Een opleiding: Het gaat om de opleiding informatica van de HG. N = 15. De bench bestaat respondenten van de andere Informatica-opleidingen. N = 68. N totaal = 3274.

9. Tot slot: hoe verder met de AM? Gebruikswaarde van de rapportages vergroten door: Ontwikkelingen rondom studiekeuzegesprekken, studiekeuzecheck, proefstuderen, meeloopdagen. Nu heel uiteenlopend geëvalueerd. Ook interessant voor VO-scholen. Verhogen van nut door individuele terugkoppeling? Verhogen van respons door: Kwaliteitszorgjaaragenda van hogescholen (vgl. NSE) Afname via SLB-uren Graag uw ideeën!