Groene economie De vlag en de lading Helga Van der Veken ARGUS Vlaamse NMEdag 5 november 2013

BBP en het dogma van groei Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Alternatieve indicatoren Vlaamse NMEdag 5 november 2013 John CobbHerman Daly ISEW: Index of Sustainable Economic Welfare

Relatie BBP en ISEW Vlaanderen Vlaamse NMEdag 5 november 2013 Bron: Mira

Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Economie Samenleving Milieu

De economische crisis als trigger voor vergroening Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Het groeimodel in vraag  1972, Club van Rome, Limits to growth  Diverse visies ontwikkeld:  Andere – groene - groei  Minder groei  Nulgroei  Krimp  Selectieve groei (voor mensen/regio’s in armoede) – selectieve krimp (voor de anderen) Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Groene groei  Vergroenen bestaande systeem door eco- efficiëntie  Focus op koolstofarme groei = klimaatbeleid + groei + armoedebestrijding  Green new deal  Groene groei = creatie jobs voor armsten. Groei noodzakelijk in de overgang naar nulgroei Vlaamse NMEdag 5 november 2013 Von Weiszäcker 1998 Factor four Nicholas Stern 2006 Stern Review on the Economics of Climate Change NEF 2008 Van Jones 2008 Green collar economy

Nulgroei  Einde aan de groei (Club van Rome 1972)  Conviviale samenleving, autonomie onttrekt deel productie goederen en diensten aan de markt (Illich 1973, Tools for Conviviality)  Kwalitatieve i.p.v. kwantitatieve ontwikkeling. Zwakke en sterke duurzaamheid (Herman Daly 1973, Steady State Economics)  Welvaart zonder groei (Tim Jackson 2009, Prosperity without growth) Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Tim Jackson  Welvaart = (duurzame) consumptie + sociale cohesie + een gezond leefmilieu.  Er is nu al krimp bij de meeste gezinnen => nu handelen.  Sterke sociale investeringen, maatregelen in de financiële sector, beschermen tewerkstelling in diensten als gezondheidszorg, onderwijs, renovatie van gebouwen, een investeringsprogramma in een koolstofarme productie …  Winners en verliezers  Westen => duurzame stabiliteit. Zuiden => duurzame groei. Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Krimp – degrowth –décroissance  Nicolae Georgescu, The Entropy Law and the Economic Process, 1971  Fritz Schumacher, Small Is Beautiful: a study of economics as if people mattered, 1973  Serge Latouche: décroissance = culturele omwenteling naar samenleving waarvan convivialiteit en autonomie de pijlers zijn.  Richard Heinberg, The end of Growth, 2011  Worldwatch Institute's State of the World 2012, Moving Toward Sustainable Prosperity (hoofdstuk 2: The Path to Degrowth in Overdeveloped Countries) Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Einde aan de groei (2011) Richard Heinberg  Pleit voor gecontroleerde krimp.  Een beter leven in een niet groeiende economie  Veranderingen in monetaire, financiële, voedsel- en transportsystemen  Beter voorbereiden dan ondergaan Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Int. Conf. on Econ. Degrowth for Ecol. Sustainability and Social Equity  Parijs (2008), Barcelona 2010  Promotion of local currencies, elimination of fiat money and reforms of interest  Transition to non-profit and small scale companies  Increase of local commons and support of participative approaches in decision-making  Reducing working hours and facilitation of volunteer work  Reusing empty housing and co-housing Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Int. Conf. on Econ. Degrowth for Ecol. Sustainability and Social Equity  Introduction of the basic income guarantee and an income ceiling built on a maximum-minimum ratio  Limitation of the exploitation of natural resources and preservation of the biodiversity and culture by regulations, taxes and compensations  Minimize the waste production with education and legal instruments  Elimination of mega infrastructures, transition from a car-based system to a more local, biking, walking-based one.  Suppression of advertising from the public space Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Naar een groene economie UNEP (2010)  A green economy is one that results in “improved human well-being and social equity, while significantly reducing environmental risks and ecological scarcities”  Green economy is low-carbon, resource efficient, and socially inclusive.  Growth in income and employment are driven by public and private investments that reduce carbon emissions and pollution, enhance energy and resource efficiency, and prevent the loss of biodiversity and ecosystem services.  nts/ger/ger_final_dec_2011/Green%20EconomyReport_ Final_Dec2011.pdf nts/ger/ger_final_dec_2011/Green%20EconomyReport_ Final_Dec2011.pdf Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Wereldbank (2012)  Inclusive green growth is the pathway to sustainable development.  Greening growth is necessary, efficient, and affordable.  Obstacles to greening growth are political and behavioral inertia and a lack of financing instruments.  Green growth should focus on what needs to be done in the next five to 10 years.  The way forward requires a blend of economics, political science, and social psychology.  There is no single green growth model. Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Naar groene groei OECD (2011)  Groene groei betekent dat economische groei en ontwikkeling worden nagestreefd zonder dat de voor ons welzijn zo belangrijke hulpbronnen en milieudiensten die de natuur ons verschaft overmatig worden geëxploiteerd. De omschakeling naar een dergelijke groene groei vereist investeringen en vernieuwingen, die tot duurzame groei zullen bijdragen en nieuwe economische kansen zullen creëren.  Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Cradle-2-cradle – circulaire economie Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Biobased economy  Economie die draait op biomassa i.p.v. fossiele brandstoffen als koolstofhoudende grondstof voor niet- voedsel toepassingen (chemie, materialen, brandstoffen ….  Biotechnologie en biosynthese zijn essentieel  Aspect van bio-economie = brede biomassa-systeem (incl. voedsel, land- en bosbouw, natuurbehoud, …)  Cascade: food-feed-bodem-grondstof-warmte- elektriciteit-brandstof Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Product-dienstsystemen Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Delen en ruilen Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Peer-to-peer economie  Michel Bauwens (P2P Foundation): een peer-to-peer systeem is een sociaal-economisch systeem waarbij een individu een transactie kan aangaan met dat systeem.  Ontwikkeling waarvan de impact niet in te schatten is. Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Conclusie  Uitdaging: in 2050 leven 9 mia mensen op een behoorlijk welvaartspeil en is de koolstofintensiteit van onze economie 130 maal kleiner dan vandaag.  Een omslag in ons denken en gedrag is noodzakelijk om dit mogelijk te maken binnen de grenzen van de aarde.  Er zijn vele visies, er is niet één waarheid, er is maar één aarde.  Er is dringend nood aan concrete initiatieven. De politiek op diverse niveaus moet de moed tonen om zich uit te spreken voor een duurzame toekomst, om - in overleg met de stakeholders – mogelijke toekomstscenario’s uit te tekenen en om de maatregelen te nemen die de transitie stimuleren en ondersteunen. Vlaamse NMEdag 5 november 2013

Bedankt voor de aandacht